Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1953, Blaðsíða 9
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
181
* ------ , ----------- I
Van Gogh: Sjálfsmynd Van Gogh: Blóm
þess að spara og geta keypt sér
verkefni og greiða fyrirmyndum
kaup. Hann vann af óþreytandi elju
og áhuga og leitaði sjálfur uppi
það form í myndlistinni, er bezt
gæti túlkað það, sem hann vildi
sýna.
Það var ekki fyr en hann þótt-
ist hafa náð fullkominni leikni í
teikningu, að hann byrjaði að mála.
Fyrstu myndir hans voru af náma-
mönnum og bændum, málaðar með
dökkum litum. Svo var það árið
1886 að hann kom til Parísar og
varð þá alveg heillaður af hinum
björtu htum og djörfu dráttum i
myndum frönsku „impressionist-
anna“. Þar kynntist hann líka
fyrstu japönsku teikningunum og
varð undrandi á litum þeirra og
líflínum, og tók að likja eftir
þeim.
Hana kynntist ýmsum smliing-
um, svo sem Monet og Seurat, og
dáðist að myndum þeirra. Varð
hann fyrir nokkrum áhrifum af
þeim, en sá fljótt að það mundi
leiða til þess að hann missti sam-
band við alþýðuna. Fyrir honum
vakti það að koma á framfæri í
myndum sínum hluttekningu við
hina fátæku og virðingu fyrir
göfgi hins óbreytta manns. Hann
sagði sjálfur svo frá, að hann vildi
mála konur og menn þannig að frá
litunum stafaði sá eilífðarljómi,
sem áður hefði verið táknaður með
geislabaug.
Hann varð brátt leiður á Faris
og fluttist þa txl bæjarins Arles í
Provence Þar varð hann heillaður
af hinni suðræðnu sól og birtunni,
og þar málaði hann ilestar myndir
sínar, þær sem bezt eru kunnar. En
ekki hafði hann verið þar nema
rúmt ár, er hann fékk geðveikis-
kast og skömmu síðar var hann
fluttur í geðveikraspítala í St.
Remy. Þar hélt hann áfram að
mála, þegar af honum bráði. Árið
1890 fluttist hann til Auvers-sur-
Oise og settist að hjá vini sínum,
dr. Gachet. Tveimur mánuðum
seinna skaut hann sig.
— ★ —
Starfstími van Gogh var ekki
nema tíu ár, en hann málaði ótrú-
legan fjölda mynda. Og á öllum
þeirra er svo óbrigðult handbragð
hans, að þær eru auðþekktar. Með
frábæru hugsæi og sjálfstæði hafði
honum tekizt að sigla frarn hjá
blindskerjum byrjandans, en hann
átti ekki samleið með öðrum. Einu
sinni gerði hann tilraun að \inna
með Gauguin (sem einnig var ein-
rænn, en seinna frægur fyrir
myndir sinar frá Tahiti), en su sam-
vinna fór út um þúfur, og það var