Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.1953, Blaðsíða 7

w LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
179
um noti allt sem það notað getur
af farangri bátsins. Þess vegna er
það óhapp þegar hann er lestaður
sandi....
Vér staulumst niður snarbrattan
rimlastiga — niður í vistarveru
fólksins- Þar er svo skuggsýnt, að
ekkert sést. En svo kveikir einhver
á grútarlampa, sem hangir í loft-
inu. Og nú sést hvað inni er: kolofn
með rjúkandi potti, stórt rúm, sem
nær yfir helminginn af gólfinu,
barnarúm og borð úr óhefluðum
fjölum. Veggirnir eru ryðgaðir eins
og allur báturinn og sagginn drýp-
ur niður og blandast saman við
kolaryk á gólfinu. Innan um alls
konar fatadruslur situr konan í
rúminu og hefur svartan klút yfir
sér, og smábörn eru þar hjá henni.
Þau hjónin eiga ellefu börn, en sum
eru í skóla. Konan varð fyrir því
óhappi fyrir tveimur árum að fest-
ast í vír og missa báða fætur. Síðan
hefur hún orðið að sitja í rúminu.
Hún kann hvorki að lesa né skrifa,
en það gerir ekkert til, alltaf er
hægt að leita til einhvers sem kann
það.
Minnstu krakkarnir fela sig á
bak við móður sína, hin börnin
fela föl andlit sín bak við hárlubb-
ann. Öll eru þau berfætt. Lítill
kútur er að leika sér að kolamol-
um á gólfinu, og það gerir ekki
svo mikið til, því að hann er alls-
nakinn.
Konan er föl og veikluleg og
talai hátt: Já, svona er það, ég
hef eignazt 16 börn, en það eru
ekki nema 11 á lífi. Við reynum að
láta þau fá nóg að borða — fisk-
urinn er ódýr í Dunkerque. En
það er allt verra með föt handa
þeim.---------
Sú hugsun er fjarri henni að
börnin fari af prammanum — ekki
fyr en drengirnir eru orðnir svo
stórir að þeir geta ráðið sig á ann-
an pramma og stúlkurnar geta gifzt
einhverjum á öðrum pramma.
Börn prammabúa þurfa ekki að
ganga í skóla nema lítinn tíma —
rétt svo að þau læri að stauta og
draga til stafs. En elztu börnin
hérna höfðu aldrei verið í skóla,
þá var stríð--------Ekkert þeirra
hefur heyrt getið um önnur lönd,
þau geta ekki hugsað sér að til sé
menn, sem tali annað mál en
frönsku.
Hér niðri í óþrifnaðinum og
óþefnum hafa sextán börn fæðzt
og fimm dáið- Hin 11 eiga að alast
hér upp undir handleiðslu úttaug-
aðrar og örkumlaðrar móður. Þetta
er ekki eins dæmi, þannig er lífið
yfirleitt á gömlu prömmunum,
nema hvað fjölskyldurnar eru mis-
stórar. Þetta fólk er einangraðra
frá allri siðmenningu heldur en
þeir sem búa á úteyum á Norður-
löndum.
Eins og fyr er sagt eiga félög
flesta gömlu prammana, en ríkið
nokkra. Laun formannsins eru sem
svarar 500 íslenzkum krónum á
mánuði, og konan hans, sem er há-
seti, fær sem svarar 70—75 krón-
um á mánuði. Eigendur pramm-
anna ráða því algjörlega hvert þeir
eru sendir og hvaða farm þeir taka.
Fólkið verður að dúsa um borð
alltaf, því að það hefur alið þar
allan aldur sinn og þekkir engan
í landi. Um frí er ekki að tala. Það
er sama tilbreytingarleysið dag
eftir dag og ár eftir ár.
Marietta er fimmtán ára. Hún er
ráðskonan og verður að sjá um
matinn. Andlit hennar er eins og
helgimynd frá miðöldum — alvar-
legt og sviphreint í öllum þessum
óþverra.
— Það er sunnudagur á morgun,
hvað gerirðu þá?
— Ég vinn verk mín, svarar hún
blátt áfram. Fyrst verð ég að þvo
öllum krökkunum og svo eru öll
heimilisstörfin.
Hún á víst oft erfitt að láta mat-
inn nægja handa öllum. Og hvaða
líf bíður hennar? Sama og móður
hennar, ef framfarir í félagsmálum
bjarga henni ekki. Þetta fólk á
prömmunum er bundið og forlög
þess ákveðin, þótt það lifi í höfuð-
borg menningarríkis. Fáfræðin,
einangrunin og skortur á kennslu
leiðir það sama veg og forfeðurna.
í síkjum utan við borgina liggja
prammar, sem orðnir eru óhæfir
til flutninga, annað hvort vegna
þess að þeir hafa brotnað, eða þá
að þeir eru orðnir grautfúnir- En
enginn er svo lélegur að þar búi
ekki fólk — það er gamalt pramma-
fólk, sem getur ekki lengur staðið
í flutningum. Hér er þeirra elli-
heimili. Það er ekki vert að lýsa
því hvernig þar er umhorfs. Að
vísu sjást rósótt gluggatjöld úr
sirsi á stöku stað, en það er ekki
nóg.
En þetta gamla fólk gæti alls
ekki hugsað sér að vera annars
staðar. Það vill vera í prömmun-
um. Þar er það fætt og þar vill það
deya.
Er þ%ð ekki líka nógu róman-
tískt? (Þýtt)
^ íW ^ v
Hátt settur hershöfðingi var á eftir-
litsferð um vígstöðvarnar í Kóreu.
Veit hann þá ekki fyr til en þrjár
kúlur hvína um höfuð honum, sending
frá leyniskyttu á hæð nokkurri þar
nálægt. Hershöfðinginn flýði í neðan-
jarðarbyrgi og hitti þar undirforingja,
skeggjaðan og illa til fara.
— Hafið upp á þessari leyniskyttu,
hrópaði hershöfðinginn.
— Við vitum vel hvar hann er, sagði
undirforinginn.
— Hvers vegna'skjótið þið hann þá
ekki? hrópaði hershöfðinginn.
Undirforinginn velti tóbakstölu í
munni sér og sagði svo:
— Þessi leyniskytta hefir nú verið
þarna í sex vikur og aldrei hitt nokk-
urn mann. Við erum hræddir um að
ef við skjótum hann þá muni þeir
senda annan í staðinn, sem kann að
skjóta.