Lesbók Morgunblaðsins - 05.06.1938, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
173
iii' staiula fyrir liugskotss.jónum
Skajjenbúa sem hnynd lireysti og
lietjuskapar. Hann var jason
sinnar ættborfrar, o<r fjell fyrir
Jiana.
★
Þrelcraunir mannskaðanna og
skipstapanna eru nú að mestu úr
söjrunni við Ska<ren. Mun þó enn
stranda þar til jafnaðar eitt skip
á ári. Kvað það oftast verða í
blíðslraparveðri ojr fyrir óaðgætni
eða handvömm eina saman. En
skipin, sem stranda þar nrt, eru
t'lest dregin aftur á flot, og suin
sigla sinn sjó eins og ekkert hafi
ískorist. Vjelarnar knýja þau
móti stormi og brotsjóum, fram
hjá skerjum og skögum, þar sem
seglskipin lögðust tíðum til liinstu
hvíldar — fram hjá Skagen. Og
ef eitthvað kynni að koma fvrir,
bíða fullkomnustu björgunartæki
í landi — bíða eftir atvinnu og
æfintýrum!
★
Um þessar mundir er verið að
opna minninga- og atvinnu-sögu-
safn á Skagen, sem nefnt hefir
verið: Skagens Fortidsmínder.
Bæjarfjelagið hefir sjeð safninu
fyrir lóðarbletti út við ströndina,
í vesturbænum. Lóð þessi er ofur-
lítil laut milli hálfgróinna sand-
hóla — og gróðurinn er melgres-
istoppar og fíflarætur. Jarðveg-
urinn og gróðurinn er því í fullu
samræmi við fortíðina. Blettur-
inn er girtur með vírneti.
H.jer, á þessurn grunni, standa
þrjrt fornfáleg hús. Stærst þeirra
er skáli einn uppi á hólnum, aust
anvert við lautina. Skáli þessi er
gamall beitinga- og geymsluskúr,
en er ntí notaður sem safnhrts fyr-
ir björgunarminjar og til minn-
ingar um einstaka menn og at-
burði í björgunarmálasögu stað-
arins.
A slrálagóifinu rís við hlunna
gamall og götóttur áttæringur.
Einu sinni var þetta aðalbjörg-
unarbáturinn á Skagen, fyrir
þann tíma, að ríkið tók björgun-
armálin í sínar hendur árið 1854.
Með vegg.jum fram eru myndir
af kunnum b.jörgunarmönnum og
forstöðumönnum bjÖrgunarsveit-
anna á ýmsum tímutn. Ásamt
Jens Rasmussen,
er b.jargaði 500 skipbrotsmönnum
rtr sjávarháska.
stuttri prentaðri skýringu með
hverri mynd hangir heiðursmerki.
minningapeningar, úr og skart-
gripir ýmsir, sem björgunarmönn
unum áskotnaðist á lífsleiðinni.
Þar eru og þakkarávörp margra
skipshafna, sem áttu þorpsbrtum
lif að launa. ,
Einnig er minst þeirra fjöl-
mörgu Skagenbúa, sem týndu líf-
inu við sjósókn og bjarganir.
Neðst standa þar nöfn tveggja
bræðra, sem í fyrravor fóru í róð-
ur á nýjum báti, er þeir höfðu
keypt í fjelagi. Síðan hefir ekk-
ert til þeirra spurst.
★
I atburðakeðju skálaveggjanna
glottir lífið við töun á stöku
stað. Þar segir t. d. frá norsku
ílutningaskipi, sem ltvöldið 30.
janrtar 1909 bar upp á sker og
brotnaði í spón við Gamle Skag-
en, með átta manna áhöfn. Sakir
brims og óveðurs varð engri
björgun viðkomið :— og um nótt-
ina ráku lílt skipsmanna á land.
TTm morguninn. fann hóteleigandi
Ruth síðasta líltið. Ilafði því skol-
að upp í klett og þar lá ]>að á
bergsyllu. Hóteleigandinn ljet
flytja líkið heim til sín og gera
á því lífgunartilraunir fyrir siða
sakir. Er leið á daginn lifnaði
hann við, morguninn eftir var
han.n mælandi og á þriðja degi
hafði liann fótavist. Þetta reynd-
ist að vera stýrimaðurinn af skip-
inu, Dahler að nafnh Hann var
<
Lars Kruse,
fullhuginn mikli, er Draehinánn
víðfrægði.
tuttugu og eins árs að aldri, ætt-
aður frá Sandfirði í Noregi.
Dahler stýrimaður dvaldi á
liótelinu í níu daga og naut þar
góðrar lijrtkrunar. Var liann við-
látinn jarðarför fjelaga sinna —
og fór síðan.
Það er órannsakað mál, hvern-
ig liann varði síðasta kvöldinu á
hótelinu, en liann trúði mjer fyr-
ir því, að þá liefði hann lofað
einkadóttur hótelhjónanna að
koma þangað aftur um næstu jól.
Hrtn var þá sextán ára. Og Dahl-
er stýrimaður frá Noregi stóð af
einhverjum ástæðum við þetta
loforð sitt. Hann kom um næstu
jól, hringtrrtlofaði sig' litla, l.jós-
hærða. hótelenglinum og kvænt-
ist honum tveimur árum síðar.
Eftir nokkurra ára hvalveiði-
leiðangra til Suður-Afríku settist
Dahler að á Gamle Skagen og tók
liótelreksturinn í sínar hendur.
Arfur litlu strtlkunnar voru tvö
stór liótel, sem rrtma um tvö
hnndruð dvalargesti. Þau hijún
eiga nrt þrjá uppkomna svni og
una vel hag sínum.
Svo skáldlegir eru stundum róm-
anar staðreyndanna.
★
Niðri í lautinni að norðan cr
ofurlítill timburkofi með strá-
]iaki. Kofi }>essi er nefndur:
I<’ajtigmands Huset, og á að sýna
við hver hrtsakynni rjettur og
sljettur fiskari átti við að brta á
árum áður. Kofinn er hóifaður