Lesbók Morgunblaðsins - 20.01.1935, Blaðsíða 2
18
LB8BÓK lfORGUNBLA*>8IN8
Flugvjelarslysið í Sýrlandi. Þetta eru leifar af hollensku flugvielinni „Hótelið fljúgandi“, sem
fórst skömmu fyrir jól í eyðimörk Sýrlands. Mennirnir á myndinni eru enskir flugmenn, sem eru
að rannsaka rústir flugvjelarinnai og reyna að komast að því, með hvaða hætti hvin hefir íarist.
hafði ætlað sjer að kaupa tamin
hreindýr af Tschu-Tschi-þjóð-
ílokknum, en það var ekki við
J>að komandi. Þeir voru svo hjá-
trúarfuliir að þeir vildu alls ekki
að lireindýr sín væru flutt yfir
sundið. Heldu þeir víst að alls-
konar hörmungar kæmu vfir sig,
eí' það væri gert.
En eftir mikla erfiðleika gat
hann að lokum fengið hreindýr hjá
Tungusum, sem eiga heima hjá
Okotsk-vatni. Tvö hundruð hrein-
dýr keypfi hann fyrst og voru
þau flutt á skipi frá Wladivostock
til Teller í Alaska. En fram að
árinu 1902 höfðu alls verið flutt
1280 hreindýr frá Asíu til Alaska.
Ut af þessum stofni eru nú komn-
fr hinar miklu hreindýrahjarðir
þar, eða um ein miljón hreindýra.
Hverju hreindýri er ætlað jafn
mikið beitiland og einum stórgrip
í kvikfjárræktarhjeruðum Banda-
ííkjanna, 2% ekra (1 ekra = 0,4
hektar) á mánuði. En landflæmi
i Alaska er svo mikið, «ð hægt er
að hafa þar 2 miljónum fleiri
lireindýr, ef miðað er við þetta
beitiland. Og ef fjölgunin verður
jafn mikil á næstu árum, eins og
liún hefir verið að undanförnu,
J)á eru hreindýrin í Alaska orðin
3 miljónir eftir fimtán ár.
Þegar farið var að flytja hrein-
dýrin til Alaska, byrjuðu erfið-
leikarnir fyrir alvöru. Hver átf.i
að kenna Eskimóunum að liirða
dýrin? Fyrst vöru fengnir til þess
Eskimóar frá Síberíu. Þeir heimt-
uðu hátt kaup, en skeyttu ekkert
um að kenna Eskimóunum.
Þá voru fengnir Lappar fré
Norður-Svíþjóð. Og þá fyrst fór
að komast lag á hreindýrarækt-
ina. Eskimóar voru námfúsir og
höfðu gaman af að hirða hreinaýr-
in. Fyrirkomulagið var nú þanmg,
að Lapparnir fengu stórar hjarðir
til umráða, en jafnframt var þeim
lögð sú skylda á herðar að hafa
Eskimóa h.já sjer, til þess að
kenna þeim. Var námstíminn á-
kveðinn fjögur ár, og fengu Esl i-
móar ekkert kaup þann tíma, en
að honum loknum fengu þeir af
h.iörðinni 6, 8, 10 eða 20 hreindýr
til eignar, og með því byrjuðu
þeir búskap. Sú kvöð fylgdi, að
J)Cgar þeir voru orðnir sjálfstæðir
hreindýrabændur, þá urðu þeir að
kenna öðrum Eskimóum, með
sömu skilyrðum og þeir höfðu haft
sjálfir. Og með þessu móti komu
fleiri og fleiri Eskimóar sjer upp
lireindýrahjörðum. — A einum
mannsaldri breyttust lifnaðarhætt-
ir þeirra, og í staðinn fyrir það
að þeir lifðu áður við sult og seiru,
eru þeir nú efnahagslega sjálfstæð
ii og engin hætta er á að hung-
ursneyð verði meðal þeirra. Lapp
arnir giftust Eskimóakonum og
settust að í landinu, og hreindýra-
ræktin gengur ágætlega. Af hrein-
dýrunum fá Eskimóar allar sínar
nauðþurftir, kjöt, mjólk og skinn
í fatnað, tjöld og rúmföt. Og nú
þurfa þeir ekki lengur að ala
rnarga gráðuga hunda, því að
þeir hafa komist upp á það að
beita hreindýrunum fvrir sleðana
sína.
Eskimóar eiga eitthvað um 75%
af hinum tömdu hreindýrum í Al-
aska. Hitt eiga amerísk hlutafje-
iög. Þau flytja kjötið af þeim til
Bandaríkjanna og þar er það selt
dýrum dómum í veitingahúsum
og talið herramannsmatur. Á ár-
unum 1918—1927 voru fluttar
3.000-000 punda af hreindýrakjöti
frá Alaska til Bandaríkjanna. ,,