Lesbók Morgunblaðsins - 20.05.1934, Blaðsíða 7

hvort fyrir sjálfan sig eða sem um-
boðsmaður fyrir aðra, af erfingj-
unum í Vindási (nú Windhouse)
á eynni Yell á Hjaltlandi, en þetta
er þó ekki alveg víst.
í bók N. Andersens „Færöerne
16C0—1709“ er þess getið að á
seinni hluta 16. aldar (1550—’90)
hafi búið í Húsavík ríkur bóndi,
Guttormur Arnbjörnsson, og liafi
hann verið sjötti maður frá Arn-
birni Guðleikssyni.
Rúm 500 ár eru liðin síðan að
Guðri'm SigUrðardóttir bjó í Húsa-
vík. Margt hefir skipast á þeim
árum. Nornirnar hafa spunnið
örlögsímu sína, margar kynkvíslir
eru komnar undir græna torfu og
gleymdar, nýjir ættliðir hafa kom-
ið í þeirra stað og farið sömu leið
og yfir þeim kveða nú vindar eða
hafsins bylgjur sín döpru ljóð.
Þar sem Guðrún Sigurðardóttir
gekk um liin skrautlegu og risu-
legu híbýli sín, klædd gullfjölluð-
um klæðum og silfurdjásnum, þar
sem dýrmætir munir úr gulli og'
silfri voru, og þar sem hraustir
menn sátu dýrindis veislur —
sjást nú ekki annað en nokkrir
hrundir grjótveggir.
En enn er náttúran lítið breytt,
brimlöður við Tangann og á vetr-
ardegi heyrist brimgnýrinn á
Húsavík. Enn koma baulandi kýr
innan úr dölum, og enn heyrist
hinn fagri árniður, þegar hin blíðu
sumarkvöld vefja dali og hlíðar
— alveg eins og á dögUm þeirra
Guðrúnar Sigurðardóttur og Arn-
björns bónda í Húsavík.
— Særðust þjer á höfði?
— Nei, á fæti, en umbúðirnar
hafa færst til.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Enn tim
Skcinarárjökul
og landslag sunnan Litlahjeraðs.
Til árjettingar grein minni um
Klofajökul hinn forna og fram-
gang jökla á síðari öldum, vil jeg
geta þess, að skógarlurkar þeir,
sem jeg gat um máli mínu til
sönnunar hafa komið undan jökl-
inum sunnanvert við Súlu, þess-
vegna tilgáta mín: „Að skóglendi
hafi verið um fjallgarða framan
Grænafjalls“.
Hannes bóndi á Núpstað gaf
mjer einn slíkan lurk, sem hann
fann, og er auðsjeð á trjenu að
það hefir legið undir fargi miklu
og flatst nokkuð; er það líka
allmikið núið af vatnagangi og
möl, sem eðlilegt er, þar sem
það er komið undan jöklinum nú
við hlaupið.
Mjer þykir líka rjett að geta
þess, að áður en Öræfajökull „gekk
fram“ þá hjet hann Hnappadals-
jökull (eða Hnappavallajökull).
Undan honum. hefir áður gengið
húsaviður eins og segir í skrá Is-
leifs sýslumanns Einarssonar:
„Svínanes hefir bær heitið,
sem bevísast af áður nefndum
Hofsmáldaga, þar kirkjunni á
Hofi er sú hálf jörð eignuð. Vita
menn ei hvar sá bær hefir stað-
ið (en hann hefir þó að líkindum
staðið í suður frá Svínafelli eða
undir Falljöklinum Isl. Ann.
Storms útgáfa bls. 226) Jón Ein-
arsson (á Skaptafelli) og Step-
han Ormsson (á Hofi) segjast
fyrir nokkrum árum (þá 1712)
fundið hafa í Neskvíslinni milli
Svínafells og' Skaptafells rauðvið-
israpt (Mahoni) úr jöklinum fram
rekinn, hver verið hafi utan mjög
svartur orðinn“.
Sunnan Litlahjeraðs hefir til
forna g'engið fjörður inn í land-
ið, hvað langt verður ekki sagt
með vissu. Fjörður þessi eða firð-
ir hafa verið kallaðir Austfirðir
og hafa að líkindum aðallega
fylst upp af jökulruðningi um
og eftir 1362. Svo segir ísleifur
sýslumaður: „Anno 1362 elds upp-
koma í 6 stöðum á íslandi. 1 Aust-
fjörðum sprakk í sundur Hnappa-
fellsjökull og hljóp ofan á Lóma-
gnúpssand svo af tók vegu alla“.
167
En Storm’s Annáll segir eftir
Gottskálksannál um þetta:
„Hjer með fell Hnappafellsjök-
ull fram í sjó, þar sem var þrí-
tugt djúp, með grjótfalli, aur og
saur, svo að þar urðu síðan sljett-
ir sandar“.
Einnig' vil jeg taka fram, að
Breiðamerkurjökull gekk lengst
fram vestanvert Veðurár (eða
Veðrarár). Var þá varla fært fyr-
ir jökulsporðinn um stórstraums-
fjöru ef álandsvindur var, en nú
er jökullinn genginn mjög til
baka, eins og allir vita (hefir
minkað ört nú síðustu áratugi).
Guðmundur Einarsson,
frá Miðdal.
Einkennilegt atvik.
Gömul norsk kona segir svo frá:
Faðir minn var prestur í þorpi
norður í landi og átti heima í
stóru húsi, sem stóð í útjaðri
þorpsins. Móðir mín Amr nýlátin
og hann hafði fengið sjer ráðs-
konu.
Einhverju sinni kemur maður
með kolareikning og afhendir hann
ráðskonunni. Hún fór með reikn-
inginn til föður míns. Hann minti
endilega að reikningurinn hafi
verið borgaður rjett áður en
inamma dó, en gat hvergi fundið
kvittunina, og' svo borgaði hann
þennan reikning.
Svo var það nokkru síðar er
faðir minn kom heim, að ráðskon-
an segir við hann: Meðan þjer
voruð burtu kom hingað kona og
gekk inn í skrifstofu yðar. Jeg
stóð utan við gluggann' og horfði
á hana. Hún gekk að bókaskápn-
um, tók þar fram bók, opnaði hana
og benti með fingri á vissan stað.
Jeg veit ekki hvað af henni varð
því að jeg sá hana ekki koma út
úr húsinu jaftur.
Faðir minn spurði þá hvernig'
konan hefði verið í hátt og lýsti
ráðskonan henni nákvæmlega.
Þá brá föður mínum: Þjer hafið
sjeð konuna mína sálugu! Svo gekk
hann inn í skrifstofuna, tók bók,
sem ráðskonan benti lionum á, og
blaðaði í henni. Og þar kom kola-
reikningurinn gamli.
Hver getur skýrt slíka fyrir-
burði?