Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1992, Side 99

FRÁ STEPHANI GUTTORMSSYNI
99
Margt mætti óefað skrifa og skeggræða um þýðingu og framtíð-
arhorfur hins íslenzka menntalífsvísis, sem bólar nú á við Wesley-
skóla undir handarjaðri kirkjufélags Vestur-íslendinga. En spá-
mannleg andagift er ekki öllum lagin, og læt ég því framtíðina eiga
sig. Hugmyndin um alíslenzka menntastofnun í landi þessu álít ég
að sé bæði falleg og þörf, ef hún dregur einhvern dilk eftir sér.
Þessi hugmynd, eftir því sem ég kemst næst, mun upprunalega
ekki vera spunnin af toga kirkjufélagsins, heldur mun það hafa
fengið hana að láni hjá öðrum, kannske hjá Frímanni B. And-
erson, sem mörgu þarflegu hefir stungið upp á, þó ekki sé honum
goldið með öðru en álygum og tuddaskap. Jæja, hvað sem þessu
líður, þá hefur hugmyndin fengið aðhlynning frá hálfu kirkjufé-
lagsins, af því það félag er borið á örmum almennings og hefur
þannig valdið og máttinn til þeirra stórræða, sem félagsskap þarf
til að hrinda af stað. En þegar félag þetta er rúið því framkvæmd-
arafli, sem samheldni og eining gefur því, og partar heildarinnar,
en ekki heildin sjálf, eru teknir til greina, þá finnst mér óþarfi að
ljúga því upp á einstaklinga félagsins, að hjörtu þeirra hafi staðið í
ljósum loga af heitri sannfæring og brennandi áhuga á máli þessu.
Mér finnst kirkjufélagið hafa tekið mál þetta á stefnuskrá sína og
unnið að því svona yfirleitt með líkum hætti og pólitískir flokkar í
landinu vinna að því að leggja járnbrautir og brúa ár.
Svo er nú ekki allt unnið með því, þó að einhver skólanefna
komist á fót. Ef hún verður eins konar eftirmynd sams konar
menntastofnana hérlendra, sem hætt er við hún verði undir
forystu þeirra, sem aldrei fá sig fullþreytta á því að góna á enskinn,
þá tel ég hana lítinn gróða fyrir íslenzkt þjóðlíf eða íslenzkar
bókmenntir. Það er og hætt við, að á henni yrði aristókratasnið og
auðvaldsblær, því kirkjan er oftast sjálfri sér lík. En ef hún eltist og
dafnaði, gæti hún ef til vill slitið af sér alla kirkjufjötra. I mínum
augum nær engin menntastofnun tilgangi sínum, nema hún
fullnægi þessum skilyrðum: að vera óháð öllum flokkum, að veita
ríkum og fátækum jöfn tækifæri, að skipa ekki fyrir, hvað eða
hvernig hver og einn skuli læra né fitja upp margbrotna og
rígbundna flokkaskipting námsmanna, að vera eins konar bók-
hlaða eða samsafn andlegra fjársjóða, sem hver hefði aðgang að og
gæti fært sér í nyt eftir eigin vild, að hlynna að frumgáfum og
séreðli.
Af okkur íslenzku menntamönnunum norðan „línunnar“, sem
göngum á Wesleyskóla, er fátt að frétta. Við erum orðnir dálagleg-