Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1992, Page 57

HUGDILLA GUNNARS PÁLSSONAR
57
tal í Hólabiskupsdæmi, og vissi, að Gunnar bjó yfir mikilli þekk-
ingu á báðum þessum sviðum. Meira að segja reyndi Hálfdan að
fara krókaleið í heimildaöflun, eins og fram kemur í bréfi hans til
Hannesar Finnssonar 19. marz 1770, þar sem segir svo:
„Ættuð þér skrif prófþasts] sr. Gunnars de Typographia \um
prentsmiðjur], væri mér overmaade stór þénusta, ef léðuð mér.“18
Hannes svarar í bréfi 7. maí s. á., að hann hafi aldrei „orðið so
lukkulegur að sjá sr. G.P.S. de Typographia.“19
Nú leið og beið. Arin 1759-1764 sat systursonur Gunnars
Pálssonar í Hólaskóla, Halldór Hjálmarsson að nafni. Þegar
áðurnefnd „Skólagæla frá Hólum“ breiddist út um landið, skrifaði
Gunnar Pálsson þessum frænda sínum 24. marz 1763. Hann segir,
að hún sé „einn lumpinn níðkveðlingur“ og mælist til þess, að
skólapiltar lýsi því yfir í einni eða fleirum skikkanlegum vísum, að
hún sé ekki frá þeim komin. Eðlilega æskti Gunnar þess, að málið
færi leynt.211 Þetta bréf varð upphafið á löngu og merku bréfasam-
bandi þessara frænda, sem auðvitað þéruðust að þeirra tíma hætti.
Það var Halldór Hjálmarsson, sem tók að sér að vera milligöngu-
maður og sætta þá fornvinina, Gunnar Pálsson og Hálfdan
Einarsson, en Halldór var þá orðinn konrektor Hólaskóla. í bréfi
Gunnars til Halldórs 6.-7. júní 1774 svarar hann bréfi Halldórs
frá 17. marz s. á. þannig:
„Er það þá fyrst að segja, að milli verandi fáleikar um hríð hafa
af minni hálfu einasta verið afskiptaleysi án kala eður þunglyndis.
Hefi eg ei með öllu svo fávís verið, að ei hafi á nokkurn hátt
kunnað virða bæði mannsins ypparlegan lærdóm, sem og einnig
dugnað og mannsparta. [...] Set eg glaður og sem af minni álfu
(hvað fyrir löngu gjört hefi að sönnu, en ei deklarerað) amnestiu
[lýst yfir uppgjöj] fyrrum verandi misklíða; því slíkt er ingratum
[ióþegilegt\ og öðru betra til hindrunar. En af því nú er ekkert
sérligt fyrir hendi né frjálst höfuð um að strjúka, læt eg hér við
blífa að sinni.“21
Enn leið hátt í tvö ár, unz Gunnar lét verða af því að skrifa
Hálfdani, en það bréf hefur ekki varðveitzt. Gunnar getur þess í
bréfi til Halldórs Hjálmarssonar 1. marz 1776, að hann „nú urn
síðir úr höfnum leysi eftir langa byrlegu, Dn. Rectorem [herra
skólameistarann] að ávarpa bréfliga, sed paucis et parce“ [en í fáum
orðum og hófega\22. Þarna hafði ísinn loks verið brotinn, og fróðleg
bréfaskipti hófust á ný um ýmis lærdómsefni. Þegar í öðru bréfi