Heimskringla - 10.09.1930, Blaðsíða 3

WINNIPEG 10. SEPTEMBER, 1930
HEIMSKRINGLA
3. BLABSIÐA
sem heim fóru
I
1
1
1
i
I
S
i
M
M
P
m
I
i
i
*
p
S
I
p
1
Þið lögðuð á hafið með hugrekkið forna,
því heimþráin minnti á sólbjarta morgna,
og ■þjóðernið stírurnar þurkaði úr augum,
því það hafði sofið, var bilað á taugum.
Það vakti þær fréttir frá ísiandi um undur,
að yrði á Þingvöllum sérstakur fundur.
Svo vaknaði heimþrá hjá landflótta lýði,
sem landnám hér ræktar með sérstakri prýði.
Vor þjóð átti ítök í Vínlandi vestra,
þó væri það þurkað úr hugsunum flestra.
Þvf Leifur var farmaður, frámuna heppinn,
og fann þessar strandir, við siglingar keppinn.
En nú fara þjóðir um lög og á landi,
í loftinu fljúgandi, sýnist ei vandi,
og lífshættan þurkuð úr þesskonar ferðum,
og þryti ekki gjaldið, við allir það gerðum,
á sumrum á íslandi ánægðir gista,
en aftur að hverfa, við haustélið fyrsta.
Eg spyr ykkur þessa, sem föðurland funduð,
og flest þetta góða frá æskunmd munduð:
Hvort örvaðist hjartsláttur ekki með tárum,
þá ættarlands tindur reis hreinn úr bárum?
Hann var eins og sokkinn í markleysur margar,
því margt er það beilagt, sem útlegðin fargar.
Á ströndinni biðu þar bræður og systur,
með brosi var gizkað, hver yrði þar fyrstur,
sem vin fengi í faðminn af hafinu heimtan,
og hvernig að útlegðin hefir nú geymt 'ann.
Hvort var hann nú fölur og farinn að hærast?
Að finna hann lifandd verður þó kærast.
Og þið sáuð framför á Fróni tU bóta,
hjá frjálsustu þjóð, sem lífsins má njóta;
á landi og sjó hún að landnámi vinnur,
og lifandi blessun í starfinu finnur.
Hún strengt hefir heit að standa eða falla,
og storma og brotsjóa sigra þar alla.
%
Og þið kvödduð ísland með söknuði sárum,
þá síðasta fjallsbrún var hulin af bárum,
leið andvarp frá hjarta, sem íslandi unni
í öllum þeim bænum, sem hugurinn kunni,
um guðlega blessun á ókomnum öldum
og eilífan sigur hjá kærleikans völdum.
SigurSur Jóhannsson.
w
mjög- varhugaverð.
Það er alveg ósamrýmanlegt við
læknislistina og lækningar yfirleitt,
að verða að byrði þeim, sem hjálpar-
innar þarfnast. En það er einmitt
það, sem er að koma á daginn. Slíkt
er nægilega alvarlegt til þess, að
maðurinn missi alla löngun til þess
verða hið mesta þjóðþrifafyrirtæki
(Virkjun þessi er afarmikið mann-
virki og svo dýrt, að margir hafa ef-
ast um, að þjóðin risi undir þvi fjár-
hagslega).
Því er í stuttu máli haldið fram.
að hér sé fundinn upp rafgeymir,
að verða upp á læknishjálp og lækna I S6m hlaða megi á örstuttum tíma í
*’ r ° I QamonVmKX __ i i ■
kominn.
Lauslega þýtt.
Jóhannes Eiríksson.,
Bréf til Heimskringlu
Vogar 31. ágúst.
Því var spáð i vetur að þetta sum
samanburð við aðra eldri rafgeynia.
og muni það hafa í för með sér feiki-
lega lækkun á flutningskostnaði.
Margir hafa orðið vondaufir um
ágæti geymisins, vegna hins langa
dráttar, sem orðið hefir á því að hann
yrði reyndur, en því mun svo farið,
' að þessi dráttur stafar af þvi, að
, ákveðið hefir verið að gera áhaldið
j fullkomið áður en það yrði sýnt. En
nú er mér sagt, að þess verði ekki
langt að bíða. Og víst er það, að
þeir, sem máli þessu mega vera kunn-

hundrað þúsundum serlingspunda.”
Þessi uppfundning ætti að koma
Islendingum að miklu gagni, ef hún
lánast, og mun Visir skýra frá til-
raunum þeim, sem nú verða gerðar,
jafnskjótt sem fregnir berast af þeim.
—Vísir
Frá Islandi
ar mundi verða þurkasamara en síð-
; astliðið sumar var. Það þótti flest-
um ótrúlegt, en sá spádómur hefir þó
ræzt. Otlitið var gott í vor með tíð- ! “ ’ ®rU hmir vonbestu °S trúa þvL
1 arfar, og mu.i betra en i fyrravor; & allar Þær V°nir muni rætast- sem
þvi þótt kalt væri og þurt framan af | menn bata &ert ser um Þessa upp-
vorinu, þá rigndi og hlýnaði á hæfi •
j legum tíma. Gras spratt því óvana-
í lega fljótt, og leit út fyrir afbragðs
grasár. Hefði því vel mátt byrja
heyskap snemma í júlí, en það er fá-j “ú þarf klukkustundir~tuTð'hlIða'
fundning.
FuIIyrt er, að ef þessi uppfundn-
ing heppist, þá megi hlaða rafmagns-
geyma á nookkurum mínútum, sem
Stúlka sem vinnur að, almennum
störfum er skorin upp við botnlanga-
bólgu, og kemur svo frá sjúkrahús-
inu með reikning ,sem tekur hana
tvö ár eða lengur að borga. Kona
einhvers verkamannsins verður fyr-
ir slysi,, og reikningurinn verður að
upphæð 1000 dalir. 1 báðum tilfell-
unum er upphæðin, sem borga á ekk-
ert hærri en vanalega gerist, og verð
ur því að skoðast sem sanngjörn; en
sannleikurinn er nú samt sá í báðum
títt á þessum stöðvum; enda voru
hitar svo sterkir um það leyti og
fluga mikil, að varla var vinnandi
með hestum. Flestir munu þó hafa
byrjað heyskap um og eftir miðjan
j júlí, en síðan hafa verið stöðugir hit •
ar, svo varla hefir verið vinnandi
j suma daga; hefir það tafið mjög
heyskapinn. Gras er því farið að
; rýrna mjög af ofþurki og er því nær
; horfið af hálendi. Auk þess hafa
engisprettur skemt mjög mikið á
j s^mum stöðum. Lauf á trjám eru
farin að visna og komin að falli. Ct-
litið er þvi skuggalegt, ef ekki breyt
, ist tíð til batnaðar bráðlega.
Heyskapur er langt kominn hjá
flestum, en verður varla almennt
lokið fyr en eftir tvær vikur hér frá.
Mun því öllu til skila haldið að all-
,ir fái næg hey áður en gras verður
ónýtt, ef ekki breytir tíðarfari.
Garðar og akrar hafa sprottið
sæmilega; þeim hafa hitarnir gert
minna tjón, því þeir voru komnir vel
á veg áður en hætti að rigna.
trtlitið er skuggalegt nú fyrir bænd
um. Gripir falla óðum í verði, og lít-
ur út fyrir að meira verði framboð
á þeim en eftirspurn. Rjómi hefir
verið í lágu verði í sumar fram að
þessu, 26c fitupundið, en er nýlega
stíginn upp í 28c og von sögð um i
hækkun.
Heilsufar hefir mátt heita í góðu
lagi hér í sumar; engin mannalát og
slysfarir ekki teljandi.
Fremur illt útlit er með fiskiveið-
ar næsta vetur, því mikið af fiski
og jafnframt muni verða gagngerð
bylting í rekstri járnbrautalesta. Sagt
hefir verið, að með þessari nýju að-
ferð megi á sjö til tíu mínútum veita
nægilegu rafmagni í jámbrautarlest
til þess að hún geti farið allmikla
vegalengd, og flytja megi járnbraut-
arferð milli Dyflinnar og Cork um
hér um bil tvær klukkustundir. Ef
rafmagn yrði notað i stað kola á
þeirri braut, þá mundi sú breyting
kosta um miljón sterlingspunda með
þeim umbúnaði, sem nú tíðkast. En
með þessum nýja geymi er talið að
breytingin mundi ekki nema fullum
Akureyri, 13. ágúst.
Hroðalegt slys.
Niu ára gömul stúlka fra Garðs
vík á Svalbarðsströnd var að flytja
hest á næsta bæ og reiddi fjögra ára
gamlan bróður sinn.
Er hún lét drenginn af baki, hafði
hún sett tauminn um háls sér. Hest-
urinn fældist og dró stúlkuna lengi
á eftir sér, svo að hún beið bana af.
* » *
Rvik. 14. ágúst.
Nína sæmundsson hefir gefið land-
inu líkneski af æfintýraskáldinu mikla
H. C. Andersen. Bað hún Sig. Eggeri
að afhenda gjöfina og segir hún í
bréfi til hans, að íslensku bömin hafi
skilið H. C. Andersen $igi síður en
börn annara þjóða. — Líkneskið var
afhent forseta sameinaðs þings 2.
ágúst siðastl. Þakkaði hann gjöfina
og mintist myndhöggvarans mjög
hlýlega. Saga Nínu sjálfrar minnir
á æfintýri. Hver myndi hafa trúað
því, að umkomulausa íslenska stúlk-
an ætti eftir að vekja aðdáun ýmsra
frægustu listdómara Frakklands, en
eins og kunnugt er, samþyktu list-
dómendurnir í einu hljóði, að Móður-
ást, mynd sem Nína gerði i París,
skyldi tekin á listsýninguna þar. —
Nína er nú í New York. Vonandi á
hún eftir að vinna marga sigra á
hinni glæsilegu listamannsbraut sinni.
» * *
Siglufirði, 16. ágúst.
Stillt tið og hagstæð til sjávar, en
þokusöm og þurkalítið til landsins.
Þorskafli dágóður þessa viku. Síld-
veiði heldur áfram. Mikið saltað hér.
til þessa; 100.731 tn., þar af kryddað
og sykursaltað 27.838 fínsaltað og
öðruvísi verkað 8.795, bræðslusíld
lögð á landi hér um 130.000 máltunn-
ur, þar af ríkisbræðslan 54.000, og
er nú með báðar þræmar fullar.
TIMBUR
þér sem
notiff
KAUPIÐ
AF
The Empire Sash & Door Co., Ltd.
BirgSir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ANÆGJA.
Tea Biscuits ovanalega gott
ef gert er med Magic Baking
Pöwder
vísindunum, hvað annað sem kann
að vera í róti í slíkri list, eru að
leggja óþolandi byrðar útgjalda á hefir að SÖgn drepist 1 V&tnÍnU af
herðar sjúklinganna, eða þeirra sam-
borgara. Og þegar honum er sagt,
að kröfur nútíðar læknislistar, sér-
fræði og ýms áhöld, geri verkið svo
óviðráðanlega kostnaðarsamt, þá sér
hann að læknastéttin sjálf er orðin
óánægð með stefnu þá, sem læknis-
vísindin hafa tekið.
Atlögur þær, sem sérfræði i ná-
tilfellunum, að upphæðin, sem borga lega öllum myndum hefir orðið fyr-
á, er of há — of há fyrir þann sem ir, eru nú orðnar almenningi nokk-
borga skal brúsann. Hver vanaleg- | urnveginn ljósar. Sérfræðin, eða öllu
ur leikmaður — án þess að gera hið heldur sérfræðingamir, háfa alltaf
minnsta tilkall til að mega hafa orð j verið að setja meira og meira fyrir
á leyndardómum læknisvísindanna— , verk sitt, á þeim grundvelli, að verk
hefir samt sem áður rétt á að at- þeirra, hvað lítið sem væri, hlyti að
huga, hvaða samband er á milli verða svo óendanlega miklu meira
framkomu læknanna við atvinnu-
rekstur þeirra, og afleiðinganna á
umhverfið. Og þá verður manni
strax að spyrja eftirfylgjandi spurn-
ingar:
Ef læknir getur aðeins læknað
sjúkling með þvi, að gera hann ör-
kumlaðan fjárhagslega, kastar það
ekki vandræða skugga á allar að •
ferðir læknislistarinnar ? Kostnaður
við lækningar er nú yfirleitt orðinn
svo mikill fyrir sjúklinginn, að lækn-
amir sjálfir vita vel, að heilar sveit-
ir í umhverfinu geta ekki borgað,
hvorki einstaklingamir né byggðar-
lögin sem heild. Og sem afleiðing
slíkrar meðvitundar, hefir komið
bendingin frá læknastéttinni sjálfri,
um það að ríkið setji af stað vátrygg
ing á heilsu manna, myndi sjóð, sem
ausa mætti úr, svo alla mætti íækna
og mögulegt yrði að borga læknun-
um hin ákveðnu gjöld, hvað sem fyr-
ir kynni að koma. Að læknastéttin
skuli fara fram á slíkt, gerir það
ljóst, hvort sem læknamir hafa það
á meðvitundinni eða ekki, að þessi
stétt mannfélagsins er orðin í vand-
ræðum með að láta atvinnu sina
borga sig fjárhagslega. Þess vegna
gera þeir það að tillögu sinni, að
stjómin geri atvinnu þeirra að rík-
iseinokun, í staðinn fyrir að hún sé
rekin eins og upprunalega var ætl-
ast til, á heilbrigðri samkeppni
læknanna sjálfra. Það er hér, sem
hinn ólærði eða fáfróði leikmaður,
sem leggur til hafurinn, hvemig sem
vindurinn blæs, hefir fullan rétt til
að skapa sér skoðun um meðul og
læknislist.
Hann sér, að framfarimar í læknis
virði, en samskonar verk gert af ó-
sérfróðum manni. En nú eru menn
yfirleitt famir að líta sérfræðina
hornauga, efablandnir mjög. Tíma-
ritin, sem fjalla um læknisvísindi,
taka mönnum vara á að kalla sér-
fræðing, nema með vottorði algengs
læknis. Sjáanlega er sjúklingurinn
álitinn ófær um að velja fyrir sjálf-
an sig í þessu efni. ‘‘Það er heimsku-
legt af honum,” segja menn, sem
skrifa í tímaritin, ‘‘að kjósa sérfræð-
ing — þótt um það væri að gera að
fá sérfræðing”. Þótt hér sé mjög
varlega að orði komist, er það samt
ljóst, að hér er verið að gefa sér-
fræðingunum olnbogaskot.
Meira en helminginn af tímanum
hafa menn verið að seilast eftir sér-
fræðingum til þess að lækna, jafn-
vel smámuni, og sérfræðingurinn hef
ir löngum miðað gjaldið við hækkun
á verði á öllum sviðum læknislistar-
innar allrar. Leikmaðurinn
ekkert getað að gert. Allt, sem
hann hefir getað gert, hefir verið að
hita. Vatnið er víða grunnt og ó-
vanalega lágt í því í sumar. Hefir
því viða orðið hlýrra í því en fiskur-
inn þolir, enda liggur hann nú víða
í röstum í flæðarmálinu. Þess ut-
an má búast við lágu verði á fiski í
vetur, því búast má við að minni
verði eftirspurn á honum frá Banda-
ríkjunum í þessu árferði.
Guðm. Jónsson.
Ef þér bakið heima, sendið eft-
ir hinni nýju Magic matreiðslu-
bók. Þar fáið þér hugmynd um
marga nýja rétti.
Lítii5 eftir þessu
merki á hverri
könnu. Þaö full-
vissar yBur um aö
Magic Baking
Powder inniheld-
ur ekki alum eða
skaðleg efni.
3 af hverjum 4 canadiskum konum') sem
baka heima nota Magic Baking Powder, sök-
um þess að þeim finnst Magic jafnaðarlega
gefa beztan árangur.
Næsta skifti sem þú bakar kökur, reyndu
Magic, og sannfærðu sjálfa þig um ágæti
þess.
Reynið þessa forskrift fyrir kökum
2 hollar mjöl 2 mataeklöar ahorten-
4 teakelöar Maiflc Bak ina:.
inff Powder t 1 bolli af kaldrl ný-
V_< teMkeib NMlt mjölk.
AÖferÖ:—HræriíS saman Magic Baking Powd-
er, mjöli og salti. Látiö þá shortening í. Bæt-
itS smátt og smátt kaldri mjólk viö, nægilega til
aö mýkja deigið, svo aö vel hnoöist, og hrær-
iö me? hníf.
Látiö mikiö mjöl á boröitS og látib deigiö
detta ofan í þab. Klappiö eöa veltiö því, þar
til þab er %’ á þykkt. Skerib svo og bakið
15 til 20 mínútur í heitum ofni.
Allt sem látið er í deigið, ætti að vera kalt.
Verið nákvæmar og látið ekki meira af neinni
tegund í einu, en að notum kemur.
*í>etta kom í Ijós við rannsókn er náði yfir allt
landið.
STANDARD BRANDS Ltd.
GILLETT PRODUCTS
Toronto Montreal Winnipeg;
og skrifstofur £ öllum stærri bæjum Canada.
Merkileg uppfundning
ef sönn reynist.
1 fyrrasumar birtist grein í Vísi með
ofanskráðri fyrirsögn. Var þar skýrt
frá því, að ungur háskólanemi í Dyfl-
inni (Dublin) á Irlandi, sem Drumm
heitir, hefði fundið upp rafgeymi, sem
bæði væri fljótlegt að “hlaða” og
tæki svo mikið rafmagn, að endast
mundi til þess að knýja járnbraut-
arlest langa leið. ÞeÞss var og get-
ið, að írska stjórninn hefði lagt rösk-
ar 100 þúsundir króna til þess að
styrkja hugvitsmanninn, og var þá
í ráði að reyna þenna rafgeymi mjög
bráðlega. — Síðan hefir ekkert heyrst
um þessa uppfundning fyrr en um
síðustu mánaðamót. Þá birtist grein
sú, sem hér fer á eftir, í ensku blaði,
og er hún skrifuð á Irlandi. Höfundi
hennar farast svo orð:
“Innan skamms er búist við, að !
rafgeymir Drumms verði reyndur á |
hinni miklu “Suðurlandsjámbraut”
Irlands. Vagn hefir verið smíðaður ;
og sérstaklega útbúinn undir eftir- |
liti uppfundningamannsins til þess a« j
hefir | framkvæma þessa tilraun. Mér skilst
að tvær stuttar ferðir hafi þegar j
verið farnar í þessum vagni, og þeir,
líða, líða og borga. En þetta, að | sem fengið hafa eitthvað að skygnast
bak við þann huliðshjúp, sem verið
hefir um þessa uppgötvun, eru nú
sannfærðari um það en nokkuru sinni
áður, að hún muni reynast svo sem
menn hafa gert sér bestar vonir úm.
Stjómin hefir mikinn hug á þess-
um tilraunum Dmmms, og hefir bor-
ið mestan kostnaðinn af þeim. Ef
það reynist alt rétt, sem menn hafa
spáð um ágæti þessarar uppfundning-
ar, þá mun hún færa irska ríkinu
tvenn höpp, sem bæði skifta landið
miklu máli. Fjárhag járnbrautanna
mun þá fyllilega borgið, og virkjun
Shannonárinnar mim þegar í stað
menn, sem rita í málgögn læknafé-
laga, eru famir að hallast fremur
að stefnu og framkvæmdum algengra
lækna fremur en sérfræðinga, gefur
honum tækifæri til að nota sinn
skilning á málinu, sem hann þorði
ekki áður, og gefa bendingu um það,
að ef læknar geta ekki selt verk sín
á sanngjörnu verði, og haldið sér
uppi fjárhagslega í heilbrigðri sam-
keppni eða frjálsri, þá hljóti eitt-
hvað að vera rangt við atvinnuna
sjálfa, eða rekstur hennar, og að
stjórnartillög, dulklædd I vátrygg-
ingargervi, ættu að skoðast sem
AFLRAUN
Ástandið, sem kornræktarbóndi Vesturlandsins á nú við
að búa, er ekki gott. Með litla -uppskeru og verð hveitis lægra
en kostar að framleiða það, verður sléttubóndinn enn að reka
búskap sinn með takmörkuðu fé. Engum er þetta ljósara en
hveitisamlaginu í Manitoba, Saskatchewan og Alberta.
Niðurborgun hveitisins hefir verið gerð eins há og hægt
er af samlaginu, eða án þess að skerða lánstraust þess. —
Samlagið skilur mjög vel, að niðurborgunin er of lág, ef mið-
að er við þörf bóndans. En það er með velferð félagsins í
heild sinni fyrir augum, að hana hefir orðið að gera svona
lága.
Það hefir verið á orði, að einstöku félagsmenn ætli ekki
að standa við samning sinn undir þessum kringumstæðum.
Þetta gæti skaðlegt orðið, ef satt væri; en bótin er að eng-
inn félagsmaður mun hugsa svo. Að dæma eftir því hve mik-
ið berst að Samlagin-u nú, erum vér vissir um, að það fær
sinn fulla skerf. Og gildi sölusamnings Hveitisamiagsins
var reynt í dómssölunum fyrir nokkru síðan. Og félagsmenn
vita fyllilega, hvaða gildi samningurinn hefir fyrir þá; og að
láta koma sér til að brjóta hann, er að reyna að gera þeim
félagsskap, sem þeir eiga og stjóma sjálfir, ómögulegt að starfa. Bændur hafa nægilegt
þrek til að hafna slíkum tillögum frá óvinum félagsins, sem þeir hafa árum saman verið
að reyna að by&gja upp.
Með hveitiverð eins og nú er, geta bændur ekki bætt haginn neitt með að selja öðrum
en Samlaginu hveitið, jafnvel þó þeim væri undanþága veitt frá samningi sínum. Og
það verða aðeins þeir bændur, er samlaginu selja, er hagnast af því, ef verðið skyldi
hækka seinna.
CANADIAN WHEAT POOL
WINNIPEG