Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1977, Blaðsíða 107

beit af austurlenskri gerð
113
legt er sýna fundirnir fyrst og fremst samband við Bretlandseyjar,
en fornleifaforðinn er einnig til marks um samskipti við löndin
kringum Eystrasalt.15 Arabískar myntir í nokkrum fundum sýna
að verslunin við Rússland og Austurlönd hefur látið nokkuð til sín
taka á íslandi.
Beitin frá Lundi fellur vel inn í þessa mynd. Jafnvel þótt hún sé
ekki gerð lengra í austri en á Eystrasaltssvæðinu (Gotland með sínar
mörgu austurlensku beitir og sín mörg dæmi um listiðnað og verslun
er ekki óhugsanlegur upprunastaður), er hún íslenskt dæmi um þann
austankynjaða menningarsvip, sem einkennir sænska víkingaöld and-
spænis danskri og norskri.
Lundarbeitin er úr bronsi og allt bendir til að hún hafi ekki verið
til annars notuð en þess sem henni var ætlað í upphafi. Allar líkur
eru til að hún hafi verið á belti sem flutt hefur verið heilt til Islands
og notað þar. Ef til vill hefur það borist til Islands með kaftan af
þeirri tegund sem þessi beltisgerð á við. Ef til vill hefur einhver Is-
lendingur í austurvegi fengið beltið sem heiðursgjöf fursta eða höfð-
ingja sem hann hefur gist. Islendingasögur kunna frá því að segja
að Islendingar hlutu klæði úr skarlati og pelli sem kveðjugjafir kon-
unga sem þeir heimsóttu.
En með þessu hef ég gengið lengra en unnt er að vita. Ein brons-
beit er ekki sama og austurlenskur hefðarklæðnaður, og ekki vitum
við um hversu margar hendur beltið fór áður en ein beit af því lenti
í moldu í Lundi í Fljótshverfi. Skal hér að lokum minnt á rúnaletur
sem í alstysta máli virðist skýra frá kaupskaparferðum og pílagríma-
g'öngum einmitt í þeim löndum sem ég hef rásað um í þessari grein.
Það sýnir að ekki ber einungis að hugsa sér að íslendingar hafi ferð-
ast langvegu til austurs og vesturs, heldur einnig að kaupmenn frá
fjarlægum löndum hafi komið til íslands. Áletrunin er frá 11. öld og
er rist af tveimur Gotlendingum, Ormika og tJlfari, á dálítið brýni
sem breytt hefur verið í steypumót fyrir fábreytta kringlótta skart-
gripi og fannst hjá Timans í Roma á Gotlandi árið 1940:
: ormiga : ulfuair : krikiaR : iaursaliR : islat: serklat
„Ormika, tllfar, Grikkland, Jórsalir, Island, Serkland".
Tilvitnanir:
1. Sænsk útgáfa af þessari grein með óskertum tilvitnunum er prentuð í Tor
XVI/1975-6, Uppsölum 1978. Ég þakka Þórði Tómassyni innilega fyrir að
fræða mig um fundinn og lána mér beitina til Svíþjóðar til frekari athugun-
8