Morgunblaðið - 18.02.1983, Blaðsíða 4

36
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 18. FEBRÚAR 1983
ÍIMINHÁAR SÁTUR EÐA RENNISLETT
HVER
SnÓRNAR
ÁÞÍNU
HEMLI!
Þegar foreldrarnir
leggja niöur völdin
Önnur vísbending um öfugsnúna vald-
skiptingu innan fjölskyldunnar birtist í þvi,
að barniö kemst upp meö aö gera þaö sem
það langar til, þrátt fyrir þaö, aö foreldrarn-
ir séu því meö öllu mótfallnir. Foreldrar
sliks barns kunna aö hafa í hótunum viö
barniö og láta í Ijós óánægju sina meö
framferöi þess, en þeir gera á engan hátt
gangskör að því aö aöhafast eitthvaö
raunverulegt í málinu. Allar tilraunir þeirra
til aö sýna fullan myndugleik eru fyrirfram
dæmdar til aö mistakast, af því aö þau
kunna ekki aö gera áætlanir saman og
kunna ekki aö vinna saman aö lausn slíks
vandamáls. Foreldrarnir hafa, í vissum
skilningi, þá gefið upp alla von. Þeir eru þá
tilbúnir til aö gera hvaö sem er til þess eins
aö lenda ekki sjálf í klípu, jafnvel þótt slík
vandræöi stæöu aöeins stutta stund.
Slíkir foreldrar hafa þá röngu skoöun aö
leiöarljósi, aö allt muni lagast af sjálfu sér,
þegar fram líöi tímar.
Þegar foreldrarnir leggja niður völdin á
heimilinu, tekur óhlýöni barnsins og slæm
hegöun þess brátt aö reyna til hins ýtrasta
á krafta foreldranna og krefst allrar athygli
þeirra. Ættingjar og vinir fjölskyldunnar
veröa leiðir og vandræöalegir í návist slíks
barns, og fjölskyldunni er boðiö æ sjaldnar
til annarra. Önnur systkini hins óstýriláta
barns hafa það á tilfinningunni, aö þeim sé
ekki veitt nægileg athygli af hálfu foreldr-
anna.
Þriðja vísbendingin um öfugsnúna
valdskipan á heimilinu varöar oftast fólk
utan fjölskyldunnar — félagsmálaráögjafa
— uppeldisfræöinga eöa þá sálfræöinga,
sem foreldrarnir velta ábyrgöinni yfir á,
þegar þeir ráöa oröiö ekkert viö málin
Ef börnin taka upp á því að kvarta við móður sína út af föður
smum, þá á móðirin að hvetja þau til að jafna sjálf þann
ágreining við föðurinn.
sjálfir. Höfuögallinn á því aö láta slíka sér-
fræöinga taka á sig ábyrgöina á stjórnun
uppeldis óstýriláts barns, er sá, aö þeir
kunna aö stuöla aö því, að hin öfugsnúna
valdskipan á heimilinu festist í sessi og
haldist óbreytt. Ef slíkum sérfræöingi er
faliö foreldravaldiö, dregur þaö aðeins á
langinn og torveldar foreldrunum aö ná
aftur tökum á stjórn sinnar eigin fjölskyldu
og öölast nauösynlegan myndugleika.
Hiö eina góöa, sem slíkir sérfræðingar
geta gert undir þannig kringumstæöum, er
aö hjálpa foreldrunum viö aö ná aftur eöli-
legri stjórnunrstööu innan fjölskyldu sinnar
meö því að kenna þeim, hvernig þeir geti
breytt sinni eigin hegöun og viöbrögöum
viö vandéimálum barnsins, og þannig veitt
foreldrunum myndugleika sinn aftur.
Byrjað upp á nýtt
Ef þér finnst, af einhverjum þeim ástæö-
um sem lýst hefur veriö hér aö framan, aö
valdaskipanin í þinni eigin fjölskyldu sé
orðin alveg öfugsnúin, er hægt aö byrja á
því aö leiörétta málin meö því aö gera sér
grein fyrir, hvað börnin ættu í raun og veru
aö vera að gera en eru bara alls ekki aö
gera þá stundina. Þá er hægt að segja
þeim skýrt og tæpitungulaust hvernig þú
lítir á hátterni þeirra, og eins þaö, sem þú
vilt aö þau séu aö gera. Haltu þig nákvæm-
lega viö efniö og vertu ekki meö neins kon-
ar umsvif eöa oröatiltæki eins og „ég vil, aö
þú sért góður og þægur.“
Þaö má ekki búast viö því, aö börnin lesi
hug foreldra sinna eöa „viti“ hverju foreldr-
arnir búist viö af þeim. Þaö næsta, sem
gera skal, er aö segja börnunum, hvað
muni gerast, ef þaö sé ekki gert, sem þau
eru beðin um. Þaö er til dæmis hægt aö
segja: „Ef þú ert ekki búin aö taka til í
herberginu þínu núna í kvöld, þá færö þú
enga vasapeninga næstu viku.“
Ef barniö eöa börnin láta sig engu varða,
hvers af þeim hefur veriö vænst og hirða
ekki um aö gera þaö sem þau voru beðin
um, innan þeirra tímamarka sem sett hafa
veriö, þá á aö halda fast viö þá refsiaögerö
sem hótaö haföi veriö, og framfylgja henni
alveg skilyröislaust.
Hafi börnin þín til dæmis veriö óhlýöin
og hegöaö sér illa í langan tíma, þá skal
engan undra þótt þau láti sér skipanir þínar
og óskir í þeirra garö í léttu rúmi liggja fyrst
i staö og hlýöi þér ekki. Slík börn kunna
mjög vel aö reyna lengi á þolrif foreldra
sinna meö því aö hafa í frammi hótanir, fá
æöisköst eöa sýna engan lit á neinni sam-
vinnu. Þaö kann jafnvel svo aö fara, ef
óhlýðni barnsins hefur staöið mjög lengi,
aö hegðun þess stórversni og óhlýönin
magnist í fyrstu, þegar foreldrarnir láta
þannig til skarar skríöa gegn þeim; en fyrr
eöa síöar breytist svo allt til batnaöar.
Aðgerðir af þessu tagi geta þurft aö
standa vikur eöa mánuöi, áöur en þær taka
að bera fullan árangur og færa foreldrun-
um fullan myndugleika sinn aftur; en laun
erfiöisins eru betra og hamingjusamara líf
fyrir hvern og einn meölim fjölskyldunnar.
einu sinni hafa fengið til sfn viö-
skiptavin með sitt og fallegt hár, og
svo dúnmjúkt aö hann muni ekki eftir
fallegra hári. „Mér fannst augljóst að
hún heföi notað hárnæringu reglu-
lega og spuröi aö þvl, en stúlkan
sagðist aldrei hafa notað neitt slíkt."
I Ijós kom þó að hún haföi notað
gamalt húsráð sem hún haföi lært af
móður sinni, en þaö var aö blanda
saman í ilát, svo sem vatnsglas, ein-
um þriðja af ediki, og tveim þriðju af
vatni og skola hárið upp úr þessari
blöndu að loknum hárjjvotti. Þessi
blanda er síðan skoluö úr hárinu, þó
ekki alveg, þannig aö eitthvað verð-
ur eftir og þaö gefur siöan hárinu
mýkt og gljáa. Þannig voru ýmis
húsráö notuð áöur en framboö á
efnum til hársnyrtingar var jafn mikið
og nú á síðustu árum. Margir kann-
ast einnig viö aö nota kúahland til
skolunar hári, en það ku hafa gefið
ágætan árangur.
„Almennt gildir sú regla að velja
þau hársnyrtiefni sem hæfa hverju
hári, miklu skiptir einnig aö nota rétt
áhöld og burstar og greiður verða aö
vera i samræmi viö hvort háriö er
stutt eöa sitt, þykkt eöa þunnt,
hrokkið eöa slétt. Æskilegast er aö
ráöfæra sig viö hárgreiðslumeistara
um þessi atriði, en ætíö skal þó var-
ast aö nota áhöld sem særa hár-
svöröinn, svo sem t.d. virbursta sem
ekki hafa plastkúlur á endanum."
Fyrir kemur aö fólk missi háriö af
misstórum svæöum á tiltölulega
stuttum tima, t.d. nokkrum vikum.
Kvilli þessi er nefndur blettaskalli, en
orsakir eru ókunnar að mestu, og
stundum er hægt aö meöhöndna
þetta ef sjúkdómurinn er ekki á mjög
háu stigi. Eftir nokkra mánuöi fer
háriö siðan aftur aö vaxa og aðeins
10% þeirra sem fyrir þessu veröa fá
ekki hár aftur á þessum stööum.
Annað gildir um þegar menn
missa hárið smám saman, þegar hár
þynnist í vöngum og hvirfli þar til
skalli myndast. ( þeim tilfellum virðist
arfgengi skipta miklu máli, og ekkert
viröist hægt aö gera til aö koma I
veg fyrir skallamyndun, en hægt aö
ráða bót á henni ýmist meö hár-
(græöslu eða hártoppum.
Flasa stafar af þvl að flögur losna
úr hornhúðinni, vanalega gerist þaö
án þess aö eftir þvl veröi tekið, en
stundum fellur meira af hornhúöinni
og falla þá af silfurhvítar flögur sem
eru kallaðar flasa. Flasa er þvl ekki
sjúkdómur, hún er algengust á yngri
árum og rénar venjulega um þrítugt.
Flösunni er hægt að halda I skefjum
með þvl að þvo háriö þrisvar I viku
meö flösuhárþvottaefni, en viö þaö
flagnar minna af hornhúðinni.
Hárgreiðslunám og
hárgreiðslustofur
Fyrsta Islenska konan sem lærði
hárgreiðslu var Kristólína Kragh, en
hún nam úti I Kaupmannahöfn og
var um tíma konungleg hárgreiðslu-
dama. Ahöld hennar voru fremur
frumstæð, en hún setti upp fyrstu
stofu sina I Reykjavlk, hún þvoöi hár
viðskiptavinanna úr stórum svörtum
potti aö sögn dóttur hennar Agnesar
Kragh, og þegar vel viöraði var háriö
þurrkað úti I sólinni. Nám I hár-
greiöslu hófst þó ekki fyrr en löngu
slðar, eöa ekki fyrr en 1964 og var
Stefanía Ólafsson sem kennt hefur
hárgreiöslu viö Iðnskólann nú I 19
ár, fyrsti og til aö byrja meö eini
kennarinn í hárgreiðslunni. Stuttu
siðar, eöa 1967 hófst slðan nám I
hárskuröi. í byrjun voru deildirnar
aðskildar, en nú á seinni árum er
námið sameiginlegt fyrstu 9 mánuð-
ina og síðan velja nemendur um mis-
munandi námsbrautir.
Hverníg heföi Njála orðið ef
hár Hallgerðar hefði ekki
komiö þar við sögu?
Hárið er sérstök ummyndun
húðfrumanna.
Talið er að um 100.000 hár
séu að meðaltali á höföi
manna.
Daglega missum við um 75
hár, en ný vaxa jafnan í staö
inn.
Ediksblanda í síðasta skol-
vatn að loknum hárþvotti
kemur í staö hárnæringar.
Fyrsta íslenska konan sem
lauk prófi í hárgreiöslu var
Kristólína Kragh.
Nám í hárgreiðslu hófst ekki
fyrr en 1964 og var Stefanía
Olafsson fyrsti kennarinn.
í dag eru hárgreiðslustofur á
Stór-Reykjavíkursvæðinu
rúmlega 60.