Morgunblaðið - 23.06.1964, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐID
Þriðjudagur 23. júní 1964
f JOSEPHINE EDGÁR?
32
FIAl SYSTIR
En hún brosti bara og hristi
höfuðið, og sagði, að þetta væri
ágætt, og síðan fór hún inn
skrifstofuna sína.
Marjorie fór svo að ná í hatt-
inn sinn og ég gekk um stofuna
þar sem allt var á tjá og tundri.
Loksins greip ég blaðið frá því
um morguninn. En þar rak ég
strax augun í nafn, sem ég kann
aðist við:
„Daniel Brady, 39 ára, Drovny
stræti 13, W. 1., var í dag ákærð
ur fyrir að reka ólöglegt spila-
hún. Brady, sem játaði sig sek-
an, var dæmdur í sex mánaða
fangelsi".
Eg minntist bréfsins, sem ég
hafði sett í póst og var áritað til
lögreglustjórans, með rithönd
Soffíu. Hún gat þó ekki farið að
kæra Dan?
Við höfðum báðar lifað á því,
sem hann græddi í Drovnystræt.i,
og Dan hafði rekið spilavítið ó-
áreittur öll árin, sem ég hafði
verið í skólanum. Til hvers var
lögreglan nú fyrst að hefjast
handa? Eg fékk fyrir hjartað við
að lesa framhaldið á greininni.
Nafnlaus aðili hafði gefið lög
reglunni upplýsingar um þetta.
Dómarinn hafði gert nokkrar
hvassyrtar athugasemdir við
vitni lögreglunnar, og milli lín-
anna mátti lesa, að þetta hefði
verið vel og reglusamlega rekið
fyrirtæki. Viðskiptavinirnir
höfðu verið fólk af háum stig-
um, og því aðeins hafði verið haf
izt handa, að þessi kæra kom
fram.
Soffíu og Woodbourne var þá
óhætt næsta hálfa árið.
Marjorie kom inn með strá-
hatt á höfði, sem var alveg eins
og karlmannshattur. — Hvað er
að Rósa?
— Ekkert! flýtti ég mér að
segja. — Það er þarna dálítið um
einn kunningja hennar Soffíu,
sem ég ætla að sýna henni.
Eg var reið og mér leið illa og
enda þótt mig hefði langað að
hitta Marjorie aftur, var nú úti
um alla skemmtun af deginum,
þó að við skröltum um skemmti-
garðana og kring um vatnið. £g
gat ekki gleymt þessu dagblaði,
sem lá á vagnsætinu.
Það var eins og Marjorie tæki
ekki eftir þessari breytingu, sem
orðin vará skapinu í mér. Hún
var uppfull af tali um „nauðsyn
þess að berjast“, og svo talaði
hún um einhvern Arthur, sem
var í frjálslynda flokknum, og
nýkominn frá Cambridge. Einn
þeirra fáu karlmanna, sem var af
öllu hjarta hlynntur kvenfrels-
inu.
Þar eð ég var ekki eins mennt-
uð og Marjorie, en hinsvegar ver
aldarvanari, gat ég lesið milli lín
anna, að áhugi hennar á Arthur
var ekki fyrst og fremst vegna
skoðana hans, og hefði ég ekki
verið svona niðurdregin, hefði ég
áreiðanlega farið að stríða henni
með honum.
Eg ók heim með Marjorie og
síðan ók Jakes mér til Bays-
water. Soffía var nýkomin heim.
Hún hafði verið úti í Hampton
Court í hádegisverðarboði í húsi
Georges Dewards við ána, ásamt
einhverju leikhúsfólki. Hún kom
strunsandi inn, dró af sér hanzk
ana, kallaði á Smithers til að
krækja frá sér, svo að hún gæti
hvílt sig áður en hún klæddi sig
fyrir kvöldið.
Eg elti hana inn í svefnher-
bergið hennar, og lagði dagblað
ið á snyrtiborðið fyrir framan
hana. Hún las greinina, dró af
sér hringana og losaði sig við
kjólinn.
— Vesalings Dan, sagði hún
kæruleysislega. — Nú, hann sagði
alltaf, að það gæti verið áhættu
samt að reka svona fyrirtæki.
— Varst það þú, sem kærðir
hann, Soffía?
Eg sá augun hennar í speglin
um. Þau voru köld og sviplaus.
— Af hverju heldurðu það?
Það var bréf til lögreglustjór-
ans innan um þessi bréf, sem ég
setti í póst fyrir þig.
Bláu augun horfðu beint í mín
augu. — Hvernig í dauðanum get
rir þér dottið svona nokkuð í hug?
Það- vnr bréf frá Woodbourne
lávarði um einhvern þjón hans,
sem var í einhverjum vandræð-
um.
Hún hallaði sér aftur í stólinn
og rétti Smithers bursta til að
bursta á sér hárið. Svo tók hún
vindling úr litlu veski og kveikti
í honum, með hálflokuð augu,
eins og kettlingur, sem tinar móti
sólskininu, en hárið féll um herð
ar hennar undan burstanum.
— En þar fyrir er ég ekki að
láta eins og mér þyki þetta beint
verra, Rósa. Nú getum við sofið
rólegar, þegar við vitum að þessi
brjálæðingur er ekki á ferli hér
úti fyrir, vitlaus af afbrýðissemi.
Eg minnti hana ekki á, að
brjálæðingurinn væri nú mað-
urinn hennar, eða ef hann væri
brjálaður, þá væri það hennar
sök. Eg vissi, að það var ekki til
neins. Og ég vissi, að hýn nafði
verið að ljúga að mér.
Eg fór að hugsa um þetta hús
í Bloomsbury, þetta ruslararlega
hús, þar sem Marjorie og Fióra
frænka hennar voru að þræla.
Samanborið við lífið okkar hérna
virtist það eins hreint og fjara,
sem sjórinn er búinn að skola.
Helzti merkisviðburðurinn í
lífi okkar nú, voru Ascot-veðreið
arnar. Eg veit ekki, hvort Soffía
gat sér til um ástæðuna til þess,
að ég var svo fús að fara með
henni, en líklega hefur hún gert
þeð. Þetta voru fyrstu veðreið-
arnar, sem við fórum á síðan
Derbyhlaupin og ég var að vona
að þrátt fyrir allt og allt mundi
ég hitta Brendan þar.
Eg hafði ekki heyrt eitt orð
frá honum, og vissi ekki einu
sinni, hvort hann væri ennþá hjá
Vestry.
102
BYLTINGIN í RÚSSLANDI 1917
ALAN MOOREHEAD
gert hann alveg vonlausan. Næst
féll Miljukov sjálfur fyrir borð
• hann afþakkaði útbreiðslu-
málaráðherrastöðuna og gat
aldrei aftur brotizt gegn um flóð
öldu byltingarinnar. Nýja stjórn
in, sem út úr þessu kom, um
miðjan maímánuð, var yfirleitt
sanngjarnleg málamiðlun. Lvov
varð aftur forsætisráðherra, og
hafði með sér ríkisstjórn tíu
frjálslyndra (eða kapítalista,
eins og Lenin þóknaðist að kalla
þá), og sex sósíalista, samþykkta
af Ex-Com. Eftirtektarverðustu
skipanirnar þarna voru ungur
maður úr hópi frjálslyndra,
Tereshchenko, sem tók við utan
ríkismálunum af Miljukov, og
Kerensky, sem gerðist hermála-
ráðherra. Lenin hefði einskis
getað frekar óskað en þessarar
samsteypustjórnar. Með því að
ganga í þá samsteypu, gráfu hinir
sósíalistaflokkarnir jörðina und-
an eigin fótum. Ex-Com var nú
ekki lengur sjálfstæð nefnd, þar
sem hinir herskáari alþýðufor-
ingjar gátu hellt sér út yfir
stjórnina, heldur átti það hlut
í stjórninni og varð að nokkru
leyti ábyrgt fyrir gerðir hennar.
Bolsjevíkarnir urðu nú kjarni
stjórnarandstöðunnar, og drógu
brátt í sinn hóp fjölda manna,
sem gátu ekki um annað hugsað
en hatur sitt á „kapítalistunum"
og „borgararlýðnum": hreinráekt
aðir friðarsinnar, fólk sem trúði
ekki á annað en ofbeldið til þess
að losna úr sultinum og seyr-
unni, sem það bjó við.
Þessum öfgamönnum ofbuðu
Aprílsetningar Lenins alls ekki.
Eins og ljós í eyðimörkinni, og
innan um allt þetta rifrildi, lýsti
vígorðið hans „Allt vald til so-
vétanna", bjart og skært; í þess-
ari hræðilegu drepsótt fannst
ingi flokksins.
Vitanlega vantaði enn mikið á,
að bolsjevíkarnir hefðu úrslita-
áhrif á opinber mál; þeir voru
meira að segja bornir atkvæð-
um af hinum sósíalistaflokkunum
og skammaðir sem ótryggir og
Þjóðverjavinir, í öllum hinum
hófsamari blöðum. En hvorki
blöðin né samsteypustjórnin átti
gott með að vita mikið um hina
flóknu starfsemi áróðursmanna
töframeðal handa öllum heimin- i bolsjevíkanna. Þeir grófu sig,
um. Og það, að enginn hafði enn
hrundið marxismanum í fram-
kvæmd, gerði þetta ennþá girni
legra í augum þeirra, sem höfðu
fyrir löngu sleppt sér út í of-.
beldisverk.
Lenin virðist hafa verið hvað
allra magnaðastur þessa dagana.
Hann kúgaði andstöðuna innan
flokks síns, meC réttlætissvip
skólmeistarans, útskýrði hvert
atriði aftur og aftur, þangað til
jafnvel Zinoviev og Kamenev,
sterkustu andstæðingar hans,
gátu ekkert sagt. Þeim virðist
hafa þótt það vonlaust verk að
reyna að hafa við honum í rök-
ræðum. Gorky segir: „Lenin var
maður, sem gat hindrað menn í
að lifa sínu eigin lífi, betur en
nokkrum manni hafði áður tek-
izt“. Um miðjan maímánuð gat
hann með réttu haldið því fram,
að hann væri hinn óvefengdi for
eins og iðin skordýr, inn í hvern
krók þar sem óánægja ríkti, svo
sem í verksmiðjum, hernum og
námunum, alla leið frá Svarta-
hafi til Eystrasalts, og tvöfalt
markmið þeirra var að ljúka ó-
friðnum við Þýzkaland og ýta
undir stéttarbaráttuna. Þeir
hvöttu verkamennina til að
rísa upp gegn sínum eigin for-
ingjum í sovétunum.
í miðjum maímánuði var Mar-
tov loks talinn á að þiggja boð
Þjóðverja um aðra lest, og hann
kom til Finnlandsstöðvarinnar,
ásamt stórum hópi útlaga, sem
höfðu orðið eftir ásamt honum
í Sviss. Flestir þeirra voru ekki
bolsjevíkar, én það leið ekki á
löngu áður en meirihluti þeirra
hasaðist upp á hringsnúningi
hægrisósíalistanna og þessir
menn runnu inn í herbúðir Len-
ins, og urðu margir enn meiri bol
KALLI KUREKI
-*■

Teiknari; FRED HARMAN
I JUST CAN'T BÉLIEVE
THATOL’ FOURFLUSHEZ
IS EXPEBT WITH A
RIPLE f
— Ég trúi því ekki að svikahrapp-
urinn sé eins góð skytta og þú vilt
vera láta.
— Ég skal svei mér sýna þér það.
Hann missir aldrei marks!
— Héma set ég upp skotmörkin
handa prófessomum að æfa sig á.
THISWHEP.6MESET-UM) , * TfiRGBTS 50 P£ftF£SSEf£^Z» / AW-RlffHT, I'LL G-ITJh &TPZOFESSOZBOSGS' M 1 BQARD/NGHOUSE W/MPOW THEPETHFYAPE, |
jgjjl WEVESAREMTlf L ggAVEPSSOTJ^ TOO &OOD---WHAT I A BOTTIE >9
Allt í lagi. Ég skal fela mig með
an þú finnur flösku eða dós fyrir
skotmark.
Við gluggann á herbergi prófess-
ors Boggs í gistihúsinu.
— Ég er ekki of sjónskarpur, —
hvað emð þér að horfa á þama út-
frá?
— (Kalli hugsar) — þama em
þeir, alveg á réttum tírna. Og Litli-
Bjór er búinn að koma flöskunni
fyrir.
sjevíkar en hinir gömlu með þvi
nafni.
Hinn 17. maí kom Ttrotsky.
Fyrr á árinu hafði hann farið til
Ameríku og setzt að í New York,
í 162. stræti. Þar hafði hann í
mánaðar tíma haft rétt ofan í sig
að éta með því að skrifa í ýmis
leg málgögn, svo sem hið bylting
aísinnaða Novy Mir — Nýja heim
inn — sem var útbreitt meðal
rússneskra útlaga og velunnara
þeirra í Bandaríkjunum. Þegar
byltingin hófst hafði verið safn-
að fé handa honum, til að komast
til Rússlands, á pólitískum fundi
í New York, og hann lagði af stað
að vestan 27. maí. þegar skipið
kom til Halifax, var hann tekinn
af Bretum og fluttur í land.
Þar hafði hann svo verið í haldi
í mánaðartíma, þar til Bretar
slepptu honum lausum, að beiðni
bráðabirgðastjórnarinnar.
Trotsky var enn ekki opnber-
lega bolsjevíki, og var lítt þokk
aður innan sósíalistahreyfingar-
innar. Lunacharsky segir um
hann „ . . . hræðileg valds-
mennska og getuleysi eða vilja-
leysi til að vera yfirleitt vin-
gjarnlegur eða nærgætinn við
nokkurn mann, og algjör skortur
á þessum töfrum, sem alltaf
fylgdu Lenin; allt þetta dæmdi
Trotsky til einhvers einmana-
leika . . . “. En Trotsky var samt
eins og Lenin, „stórt nafn“ f
hreyfingunni (og að sumra áliti
meiri maður), og hann var nú
gerður að „Ráðunaut hjá Ex-
Com“. Frá þessum hernaðarlega
mikilvæga stað — og hann tók
fljótt að gerast forustumað.ur f
starfi Ex-Com — færðist hann
stöðugt lengra til vinstri i áttina
til Lenins, allan júnímánuð, og f
júlí var hann kominn alla leið.
Trotsky var án alls vafa mikil-
vægasti afturhvarfsmaðurinn,
sem Lenin hafði enn eignazt —
hann var eins og kjörinn til að
koma einhverju lífi í hinar fræði
legu kennisetningar Lenins — og
brátt voru þessir tveir orðr.ir
nánari samverkamenn en þeir
höfðu nokkurntíma verið í byrj
un aldarinnar. Þetta var sam-
vizkulausasta og ægilegasta
bandalag, sem hægt var að hugsa
sér, og það er næstum töfrndi að
fylgjast með eflingu þess, dag
frá degL