Morgunblaðið - 12.09.1935, Blaðsíða 4

MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudaginn 12. sept. 1935.
lÐMflÐUR VERSLUN SIGLIMGnR
Utanrikisverslunin.
Heimsverslunin rjenaði um meir
en tvo þriðju hluta upþ úr krepp-
unni, og einkum vegna gjaldeyris-
óvissunnar, sem spenti greipar
um heiminn, þá er pundið var
leyst frá gullinu.
Baráttan gegn utanríkisverslun-
inni er ennþá í algleymingi, en
þó bregður svo undarlega við, að
flestar þjóðir leggja í orði kveðnu
mikla áherslu á mikilvægi utan-
ríkisverslunarinnar fyrir heim-
inn í heild og hverja þjóð’ fyrir
sig, en í reyndinni er gripið til
allra þeijrra ráða, Sem hugujl
mannsheili hefir fundið upp, fyr
og síðar, til að koma í veg fyrir
að verslunin við útlönd megi
blómgast.
Viðskiftasaga undanfarinna ára
er saga hátollanna, haftanna, kvót-
anna, og jafnvirðiskaupa, í stuttu
máli, saga óskaplegrar viðskifta-
vitfirringar.
Vjer Islendingar höfum fengið
að kenna á hnútasvipu þessara
stefnu. Búskapur vor v«r reistur
að mestu leyti á útflutning einnar
vörutegundar til þriggja þjóða,
Spánar, ítalíu og Portúgal, sem
borguðu í gjaldeyri, sem síðan var
varið til kaupa á nauðsynjum frá
öðrum þjóðum en þessum þrem.
Kjarninn í þessu viðskiftafyrir-
komulagi er liin svonefnda „ó-
beina“ verslun, sem gerir t- d.
Dönum kleift að nota þau sterlings
pn.nd, sem Englendingar borga
1 : 'fyrir smjör, til að greiða
•iGverjum, en Þjóðverjar geta
: U' notað þau til greiðslu á ull
Astralíu, sem síðan sendir þau
• ’dargreiðslu til Englands.
astu árin hafa umhverft
fyrirkomulagi. Viðskiftin
: te :da í merki jafnvirðiskaupanna
svo að nú verðum við íslendingar
að leggja alt kapp á að kaupa
nauðsynjar okkar frá þeim lönd-
um, sem taka við útflutningsvöru
okkar. Danir verða að kaupa
jafnmikið af Englendingum og
Englendingar af Dönum, Þjóð-
verjar af Ástralíubúum, jafn-
mikið og Ástralíubúar af Þjóð-
verjum, og til þess að Englending-
ar geti fengið greiddar skuldir
sínar, sem þeir eiga í Ástralíu,
þá verða þeir að kaupa meira frá
Ástralíu, en þeir selja þangað.
Örðugleikar okkar íslendinga
eru meiri en flestra annara þjóða,
vegna þess 1) að útflutningur
okkar byggist á einni vöru-
tegund; 2) afkoma alls atvinnu-
lífs þjóðarinnar byggist á útflutn-
ingi þessarar vörutegundar og 3)
að vjer erum háðir markaði fyrir
þessa vörutegund á Spáni, Italíu
og Portúgal, eins og áður er get-
ið.
Afleiðingin hefir því orðið sú,
að vjer höfum orðið að auka við-
skifti vor við þessar þjóðir; en
það heitir öðru nafni, að vjer höf-
um orðið að beina innkaupuín vor-
um frá hinum eðlilega innkaups-
markaði vorum í Englandi, Dan-
mörku, Þýskalandi og víðar og til
Viðskiftahöftin hafa ekki bætt
hinn óhagstæða greiðslujöfnuð.
31. ág. nam verslunarhallinn ca. 7. milj. króna.
Samkvæmt bráðabirgða-
skýrslum hefir vöruinnflutn-
ingurinn til landsins — átta
fyrstu mánuði þessa árs, eða
til ágústloka — numið ca. kr.
30.221.000.
En útflutningurinn hefir á
sama tíma numið ca. krónur
23.408.000.
Með öðrum orðum, við höf-
um enn óhagstæðan verslunar-
jöfnuð við útlönd, sem nemur
um 7. milj. króna og eru þá
ekki með taldar hinar svo-
nefndu ósýnilegu greiðslur, sem
álitið er að nemi um 8 milj.
kr. á ári okkur í óhag.
Fyrstu 8 mánuði ársins 1934
nam inn- og útflutningurinn,
sem hjer segir: Innflutt ca. kr.
31.966.000 og útflutt ca. kr.
24.958.000.
Samkvæmt þessu hefir inn-
; flutningurinn fyrstu 8 mánuði
íþessa árs orðið um 1.7 milj. kr.
minni en á sama tíma í fyrra,
0g útflutningurinn ca. 1.5 milj.
kr. minni nú en í fyrra.
Árið 1933 nam innflutningur-
inn til ágústloka ca. kr. 29.300.-
000.
Það er eftirtektarvert, að í
ár verður innflutningurinn
fyrstu 8 mánuði ársins nálega
1 milj. króna meiri en á sama
tíma 1933. Þannig verður út-
koman þrátt fyrir hin ströngu
innflutningshöft! Árið 1933
voru engin slík höft.
Furðulegar tölur.
Það kemur sjálfsagt engum
á óvart, að útflutningurinn er
í ár minni en í fyrra. Það er
síldin, sem þar hefir riðið bagga
muninn, enda kemur allur mis-
munurinn fram á ágúst-útflutn-
ingnum einum. Útflutningurinn
nam í ágúst í fyrra 5.2 milj.
kr., en í ár aðeins 3.5 milj. kr.
En menn eru undrandi er
þeir sjá, að heildarinnflutning-
urinn til landsins minkar ekki
meira en skýrslurnar sýna,
þrátt fyrir hin ströngu innflutn-
ingshöft.
Hvar sem spurt er á landinu,
hafa kaupmenn allsstaðar sömu
Uögu að segja, að innflutningur
þeirra hafi verið skorinn stór-
kostlega niður, miðað við inn-
flutninginn síðustu árin.
Kaupmenn út um land hafa
síðan snemma í júní verið að
sarga í innflutningsnefnd um
1 smávægilegan innf lutning á
' brýnustu vefnaðarvöru fyrir
; haustkauptíðina. En þeir hafa
óhentugri markaða á Spáni, ítalíu
og Portúg'al.
Vjer getum leitt lesendum fyrir
sjónir með skýrum tölum þá örð-
ugleika og það rask, sem stefnu-
breyting þessi í utanríkisverslun
hefir haft og hlýtur að hafa í för
með sjer fvrir ísl. verslun.
í nýútkomnum verslunarskýrsl-
um fyrir 1933, (og þess má geta
innan sviga að hjer er eltki um
prentvillu að ræða, því að skýrsl-
urnar eru í raun og veru frá 1933,
en ekki 1934, en þær skýrslur
koma ekki út fyr en að ári ef fer
að vonum); jeg endurtek í nýút-
komnum vérslunarskýrslum frá
1933, er á bls. 37 birt yfirlit yfir
verð innfluttrar og útfluttrar
vöru, árið 1933, eftir löndum og
vöruflokkum.
Þetta ár hefjast viðskiftaörðug-
leíkar okkar við útlönd svo að til
vandræða horfir. Undanfarin ár
höfðum við gengið frá samning-
um við Englendinga og Norðmenn,
en þessir samningar snertu ekki
fiskútflutning okkar td muna. En
nú rís upp Spánn með kröfu um
jafnvirðiskaup.
Þó var ekki gengið frá samn-
ingum við Spán fyr en á næsta
ári.
Vjer getum því talið að árið
1933, sje síðasta árið sem sýnir
nokkurnveginn eðlilegt viðskifta-
samband við útlönd. Eðlilegt er
það, miðað við viðskiftaþróun ís-
lenskra utanríkisverslunar frá því
fyrsta.
Vjer fluttum inn frá Spáni
þetta ár fyrir kr. 2.420.280. Út-
flutningur okkar til Spánar nam
kr. 14.904.488. Mismunur er rúml.
12 milj. króna.
Hin löndin tvö, Italía og Portú-
gal, sýna svipaða mynd og jafnvel
Iirapallegri hlutföll. Útflutningur
vor til ítalíu nam kr. 6.313.897, en
*
innflutningur þaðan aðeins krón-
um 406.120- Frá Portúgal fluttum
vjer fyrir kr. 140.785, en seldum
þar fyrir krónur 7-461.107.
Hin hliðin á peningnum sýnir
aftur á móti þveröfug'a mynd.
Þáu lönd sem vjer kaupum mest
af kaupa til muna minna af okk-
ur.
Vjer keyptum vörur frá Eng-
Iandi fyrir kr. 16-033.810, en seld-
um. þangað fyrir aðeins kr.
5.771.166. Frá Danmörku keypt-
um vjer fyrir kr. 11.585.807, en
seldum sambandsþjóðinni fyrir að-
eins kr. 2.920.658. Innflutningur frá
Þýslcalandi nam kr. 6.419.675, en
útflutningur þangað kr. 4.473.897.
Til Noregs seldum vjer fyrir kr.
3.574.578, en keyptum þar fyrir
kr. 5.818.399.*
Tölur þessar tala sínu máli ef
virða á erfiðleikana í viðskiftamál-
um okkar íslendinga.
Frá því 1933, hefir ástandið
þó versnað, einmitt vegna þess að
vjer höfum orðið að hverfa inn
á braut jafnvirðiskaupa við ein-
stök lönd.
Um afkomu íslenskra viðskifta-
mála veltur mikið á öruggri og
framsýnni verslunarmálastjórn.
Pr.
Eimskip. Gullfoss fór frá Leith
kl. 11 í fyrrakvöld á leið til Vest-
mannaeyja. Goðafoss kom til
Hamborgar í fyrrinótt. Dettifoss
fór vestur og norður í gærkvöldi
kl. 8. Brúarfoss fór frá Vest-
mannaeyjum í gærmorgun á leið
til Leith- Lagarfoss er á leið til
Kaupmannahafnar. Selfoss er á
leið til útlanda.
; fengið algerða neitun. Ekki einn
stranga af vefnaðarvöru, hafa
hinir vísu herrar í innflutnings -
nefnd sagt við kaupmenn.
| En samtímis því, sem þessar
neitanir hafa verið að berast
til kaupmanna út um land,
hafa kaupfjelögin fengið hverja
sendinguna af annari af vefn-
aðarvöru!
Kaupmenn í Reykjavík
þekkja sjálfir best, hvernig
innflutningshöftunum hefir ver-
ið beitt gagnvart þeim.
Vefnaðarvörukaupmenn hafa
ekki fengið innflutt .nema ör-
lítið hrot af innflutningnum síð-
astliðin ár.
Jafnvel brýnustu nauðsynja-
vöru, eins og byggingarefni,
hafa Reykvíkingar ekki getað
fengið nema af mjög skornum
skamti. Reykvíkingar hafa
meira að segja orðið að leita
til næstu kaupf jelaga, utan bæj-
ar, til þess að fá þakplötu á
húskofa! ‘
Menn spyrja því: Hvernig
stendisr á því, að heiídarinn-
flutningurinn til landsins mink-
ar sáralítið, þrátt fyrir það þótt
kaupmenn fái ekki innflutt
nema örlítið brot af því, sem
þeir hafa áður flutt inn?
Og það er síst að undra þótt
menn spyrji þannig.
i Hjer getur ekki verið alt með
feldu. Og þar sem sterkur grun-
ur leikur á því, að innflutnings-
nefnd beinlínis misbeiti því
valdi, sem henni er fengið í
hendur, verður að kref jast þess,
að alt hennar starf verði rann-
sakað af óvilhöllum mönnum.
Þjóðin hefir ekki óskað þess,
að hjer yrði sett á stofn inn-
flutningsnefnd með rándýru
skrifstofubákni, til þess eins að
fremja hróplegt misrjetti á þegn
um landsins.
Atvinnuleysi minkar
í Bretlandi.
Betri tímar undir for-
ustu ihaldsmanna.
í júlí síðastliðnum var tala at-
vinnuleysingja í Bretlandi í fyrsta
sinni síðan 1930, undir 2 miljón-
um.
Þann 25. ágúst vorú atvinnu-
leysingjar taldir 1.947.964, en £
fyrra um sama leyti voru þeir
188.614 fleiri. (Samkv. United
Press. FB.).
Ekkert sýnir betur en tölur þess
ar hina jöfnu þróun í bresku
viðskiftalífi. Bretar eru á öruggri
uppleið úr öldudal kreppunnar,
enda hefír þar í landi ráðið ör-
ugg fjármála- og atvinnumála-
stjórn, xmdir forustu enska íhalds-
flokksins.
Þegar ensku sósíalistamir Ijetu
af stjórn í ágúst 1931, var við-
skiftalífið í rústum, feykna tekju-
halli á fjárlögum, -skattar hvíldu
þunglega á atvinnulífinu og tala
atvinnuleysingja var liærri
nokkru sinni.
Fjögur ár hafa íhaldsmenn far-
ið með vökl í Bretlandi Þeir hafa
á þessum. tíma reist upp* af rúst-
um sósíalismans nýtt, og blóm-
legt atvinnulíf með lækkandi
sköttum og vaxandi velmeguu,
minkandi atvinnuleysis og tekju-
hahalausum fjárlögum.
Skólavörur:
Skjalatöskur.
Skrifbækur.
Stílabækur.
Glósubækur.
Reikningshefti.
Litblýantar.
Litakassar.
Strokleður.
Sjálfblekungar.
Skrúfblýantar.
Pennastokkar.
Pennaveski.
Pennar.
Blýantsyddarar.
Teikniblýantar.
Teiknipappír.
Teikniblokkir.
Teiknibækur.
Teiknibólur.
Teiknibestik.
Horn.
Reglustikur.
Teiknikol.
Kolahaldarar.
Fixatif.
Fixatif-sprautur.
Pennasköft. Tusch.
SúkhtúiúH
Lækjargötu 2.
Sími3736.

Nýr lax.
Nýr Silungur,
Nýtt Dilkakjöt,
Nýtt Alikálfakjöt,
Nýtt Grænmeti.
Kjötbúðin Herðubreið.
Hafnarstræti 18. Sími 1575.