Börn og menning - 01.05.1998, Blaðsíða 28

BÖRN 06 AAENN|N6
✓
Aðalsteinn Asberg Sigurðsson:
Mé'f fÍH'H'St.--
,___^-4—.-r——-
í fyrra fékk ég að heyra það hjá bókaverði í safni
úti á landsbyggðinni að börn væru alveg hætt að
hafa áhuga á bókum. Það væru myndböndin sem
þau spyrðu eftir og þess vegna hefði bókasafnið
dregið verulega úr innkaupum á barnabókum til að
svara þessari skýlausu kröfu samtímans. Ég spurði
hvort samdráttur í innkaupum væri til þess fallinn
að glæða áhuga barnanna á bóklestri. Bóka-
vörðurinn hummaði svarið fram af sér, en vitnaði
þess í stað í ótrúlega lágar tölur sem bentu til
sívaxandi óvinsælda bamabóka og hélt því fram að
ég yrði að horfast í augu við þetta sem rithöfundur.
Mér leið eins og risaeðlu eitt andartak, en sagði
svo að þetta hlyti að vera einsdæmi hjá honum. Það
væru einmitt börnin sem væru daglegir gestir á
öðrum bókasöfnum og þyrftu að hafa úr nógu að
velja. Ég sagðist þekkja þetta af eigin raun og fyrir
utan mín eigin börn vissi ég um fjöldann allan af
bömum sem bókstaflega lægju í bókum myrkranna
á milli. Ég sleppti því að segja að daginn áður hefði
ég fengið þær upplýsingar úr bókasafni á Aust-
fjörðum að þar hefði enginn spurt eftir ljóðabók í
mörg ár, svo það væru ekki bara barnabækur sem
væru óvinsælar.
Staðhæfing bókavarðarins kom mér úr jafnvægi
og ég fór að velta fyrir mér stöðu barnabóka-
höfunda á íslandi. Ég hef oft hitt fólk sem telur það
ágæta tómstundaiðju fyrir kennara að skrifa barna-
bækur. Þeir eigi svo langt sumarfrí. Aðrir virðast
þeirrar skoðunar að þeir sem skrifa fyrir börn geri
það vegna þess að þeir treysti sér ekki til að skrifa
alvörubækur fyrir fullorðið fólk. Þetta þýðir í raun
að allt of fáir gera sér grein fyrir að hér er um að
ræða einstaklega illa launað og oft á tíðum van-
þakklátt starf sem aðeins örfáir halda út lengur en í
tvö til þrjú ár. Það er nú einu sinni þannig að góður
barnabókahöfundur stekkur ekki alskapaður fram
rétt fyrir jólin til að senda frá sér nýja bók og gerir
svo bara eitthvað allt annað þess á milli. Einsog
aðrir höfundar þarf hann sinn tíma til að finna sér
farveg og þroska hæfileika sína. Þess vegna er
mikilvægt að barnabókahöfundum séu sköpuð
skilyrði til að skrifa bækur fyrir hinn fámenna
íslenska lesendahóp, jafnvel þótt sá hópur sé líka
alveg til í að horfa á myndbönd, hlusta á geisla-
diska og spila tölvuspil.
Auðvitað er ekkert sérlega spennandi að vera
bamabókahöfundur ef börn hafa lítinn sem engan
áhuga á bókum, útgefendum fækkar stöðugt,
bókabúðimar leggja mest upp úr ritföngum og þar
fram eftir götunum. Maður neyðist til að líta í eigin
barm og hugsa sinn gang. Verður bókin kannski
einsog hver annar forngripur eftir örfá ár? Er
hugsanlegt að árþúsund íslensku bókaþjóðarinnar
sé liðið?
Ég er reyndar sannfærður um að böm lesa miklu
meira núna en á árum áður. Sú sannfæring mín
byggist ekki á neinni könnun heldur þeirri einföldu
staðreynd að börn hafa úr miklu fleiri bókum að
velja og svo er líka alltaf verið að hvetja þau til að
lesa meira. Það eru haldnir bókadagar og lestrar-
keppnir, bókasöfnin eru með sögustundir og
höfundum er hampað á tyllidögum. Ekki má heldur
gleyma því að margt sem birtist í mynd eða hljóði
er byggt á verkum rithöfunda. Þess vegna ætti
pllum að vera ljóst, jafnvel þeim sem einblína á
undur tækninnar, að stöðugt er þörf fyrir fleiri
bækur og þá ekki síst bamabækur.
Margt hefur líka breyst til batnaðar frá því ég
var barn fyrir fjórðungi aldar. Þá var til dæmis
ekkert sérstaklega verið að hvetja mann til að lesa
aðrar bækur en námsbækumar, en maður las nú
26