Vinnan - 01.05.2003, Blaðsíða 34

Breytingar á vinnuverndarlögunum
Áhersla á
heilsuvernd
starfsmanna
Á síðasta degi Alþingis í mars sl.
voru samþykktar viðamiklar breyt-
ingar á lögum um aðbúnað, holl-
ustuhætti og öryggi á vinnustöð-
um nr. 46/1980 (Vinnuverndar-
lögunum ) ). Breytingarnar byggja
flestar á skuldbindingum vegna
samningsins um Evrópska efna-
hagssvæðið og hafa verið lengi í
undirbúningi. I þeim er einnig í
veigamiklum atriðum tekið tillit
til gagnrýni og ábendinga sem ASI
hafði sett fram á fyrri lög og fram-
kvæmd þeirra.
I lögunum er mikil áhersla lögð
á fyrirbyggjandi aðgerðir með
áhættumati á vinnustað og áætlun-
um um heilsuvernd starfsmanna,
þar sem ábyrgð og skyldur at-
vinnurekenda eru settar fram með
skýrum hætti. Þá eru komin inn
mikilvæg ákvæði er varða félags-
lega og sálræna þætti vinnuum-
hverfis og vinnuverndar, þar sem
sérstaklega er tekið á einelti á
vinnustað og varnir gegn því. Þessi
atriði skipta mestu um vinnu-
verndarstarf á vinnustöðum og
hagsmuni launafólks.
Áhættumat á vinnustöðum og
heilsuvernd starfsmanna
XI kafliVinnuverndarlaganna fjall-
ar um áhættumat og heilsuvernd
starfsmanna. Þar liggur megin-
þunginn á skipulegu vinnuvernd-
arstarfi inni á vinnustaðnum sjálf-
um með sérstaka áherslu á að
greina áhættu og gera fyrirbyggj-
andi ráðstafanir. Skýrt er kveðið á
um ábyrgð atvinnurekenda og
skyldur hans varðandi aðbúnað á
vinnustað, vinnuverndarstarf og
samráð við starfsmenn og trúnað-
armenn þeirra í þeim efnum.
I 65. gr. er að finna nýmæli þar
sem segir að atvinnurekandi beri
ábyrgð á, í samráði við fulltrúa
starfsmanna, að gerð sé skrifleg
áætlun um öryggi og heilbrigði á
vinnustað. Áætlunin skal m.a. fela í
sér mat á áhættu í starfi og áætlun
um heilsuvernd starfsmanna. Áætl-
unin skal endurskoðuð eftir því
sem tilefni gefast til. Það er hlut-
verkVinnueftirlitsins (VER) að
hafa eftirlit með að slík áætlun sé
gerð og skal hún að vera starfs-
mönnum aðgengileg.
I 65. grein a) er sá þáttur áætl-
unarinnar sem snýr að áhættumati
útfærður frekar. Þar segir að meta
skuli áhættu í starfi með tilliti til
öryggis og heilsu starfsmanna og
áhættuþátta í vinnuumhverfmu.
Gefi áhættumat á vinnustað til
kynna að heilsu og öryggi starfs-
manna sé hætta búin, skal atvinnu-
rekandi grípa til nauðsynlegra for-
varna.
I 66. gr. segir að atvinnurekandi
beri ábyrgð á að gerð sé áætlun
um heilsuvernd starfsmanna sem
byggir á áhættumati, þar sem m.a.
kemur fram áætlun um forvarnir,
þar á meðal aðgerðir sem grípa
þarf til í því skyni að draga úr at-
vinnutengdum sjúkdómum og
slysum. Fram kemur að markmið
heilsuverndar sé að:
a. Stuðla að því að starfsmenn
séu verndaðir gegn hvers konar
heilsuvá eða heilsutjóni, sem stafa
kann af vinnu þeirra eða vinnu-
skilyrðum.
b. Stuðla að því að vinnu sé
hagað þannig að starfsmenn fái
verkefni við hæfi og stuðla að and-
legri og líkamlegri aðlögun þeirra
að starfsumhverfi.
c. Draga úr fjarvistum frá vinnu
vegna veikinda og slysa með því
að auka öryggi og viðhalda heilsu
starfsmanna á vinnustað.
d. Stuðla að andlegri og líkam-
legri vellíðan starfsmanna.
í áætlun um forvarnir skal
koma fram lýsing á því hvernig
hættum og þeirri áhættu sem
þeim fylgir samkvæmt áhættumati
skuli mætt, svo sem með skipulagi
vinnunnar, fræðslu, þjálfun, vali á
tækjum, efnum og efnablöndum,
notkun öryggis- og hlífðarbúnað-
ar, fyrirkomulagi á vinnustað eða
öðrum forvörnum. Leggja skal
áherslu á almennar ráðstafanir við
forvarnir, en dugi þær ekki til, skal
gera sérstakar ráðstafanir til að
vernda einstaka starfsmenn
í 66. grein a) er fjallað um þá
aðila sem heimild hafa til að veita
þjónustu við mat á áhættu og
áætlanir um heilsuvernd starfs-
manna. Þar kemur m.a. fram að
slíkir aðilar skuli hljóta viðurkenn-
inguVER til starfans.
34