Vinnan - 01.05.2003, Blaðsíða 26

Velferð fyrir alla:
Umfjöllun og
viðbrögð
í aðdraganda Alþingiskosninga nú í vor er mikitvægt að fram farí umræða um þær megináherst-
ur sem uppi verða á næsta kjörtímabiti. Áherslur og tiltögur Alþýðusambands íslands i vetferðar-
mátum eru inntegg í þessa umræðu. Hér verður gerð grein fyrír hvernig þessar áherstur og tillög-
ur voru mótaðar og hvernig þær voru kynntar inn í hina pótitisku umræðu. Megináherstan verður
samt á að gera grein fyrír umræðum sem þær hafa vakið i samfétaginu.
í vetur hefur velferðarnefnd ASÍ
lagt mikla vinnu í að móta áherslur
í velferðarmálum. I janúar 2003
voru þannig myndaðir fjórir
vinnuhópar sem í áttu sæti starfs-
menn og stjórnarmenn íjölmargra
stofnana og samtaka sem starfa að
velferðarmálum:Vinnuhópur um
heilbrigðismál, húsnæðismál, trygg-
ingamál og fatækt. Hver vinnuhóp-
ur hélt sex fundi, þar sem farið var
yfir stöðuna á viðkomandi mál-
efnasviði, gagna aflað, staðan
greind, valkostir um úrbætur rædd-
ir og settar fram tillögur um að-
gerðir, bæði til lengri og skemmri
tírna.
Þann 19. mars hélt ASI ráðstefnu
í Salnum í Kópavogi þar sem
kynntar voru áherslur og tillögur
sambandsins í velferðarmálum.
Samdægurs gaf sambandið út
skýrsluna Velferðfyrir alla en hún
inniheldur ítarlega greinargerð frá
öllum ofannefndum vinnuhópum
velferðarnefndarinnar.Jafnframt var
gefið út blað, sem dreift var með
Morgunblaðinu, en það inniheldur
útdrátt úr skýrslunni auk viðtala
við fólk með sérþekkingu á vel-
ferðarmálum. Þann 27. mars boð-
aði ASÍ til blaðamannafundar þar
sem kynnt var mat hagdeildar á
kostnaði við tillögur sambandsins í
velferðarmálum. Þann 2. apríl stóð
ASI svo fýrir opnu málþingi á
Grand Hóteli í Reykjavík þar sem
forystumönnum stjórnmálaflokk-
anna var gefinn kostur á að svara
opinberlega áherslum og tillögum
sambandsins í velferðarmálum.
Fagleg umfjöllun
A ráðstefnunni í Salnum flutti Stef-
án Olafsson prófessor erindi þar
sem hann setti áherslur og tillögur
ASÍ í samhengi við umfangsmiklar
rannsóknir sínar á íslenska velferð-
arkerfmu. Hann fór ekki í grafgötur
með þá skoðun sína að hið íslenska
opinbera velferðarkerfi hafi látið á
sjá. Islenska kerfið hafi að miklu
leyti verið byggt upp á sama meiði
og kerfi hinna Norðurlandanna. I
tímans rás hafi þó leiðir skilið,
frændþjóðirnar juku örlæti síns
kerfis en Islendingar settu því
skorður með lágum lífeyrisgreiðsl-
um og víðtækum tekjuskerðing-
um. Ein afleiðing þessarar þróunar
er sú að afkoma þeirra, sem ein-
ungis hafa lífeyri almannatrygginga
til að lifa af, er mun lakari hér á
landi en í grannríkjunum. Stefan
skírskotaði til þýðingarmikils sögu-
legs hlutverks verkalýðshreyfingar-
innar við uppbyggingu íslenska
velferðarkerfisins á sínum tíma og
lét í ljós þá skoðun að með ffum-
kvæði ASÍ nú hefði þetta hlutverk
e.t.v. verið endurvakið. Hann sagði
nauðsynlegt að taka til hendinni -
markmiðið ætti samt ekki endilega
að vera það að verja gamla kerfið
heldur að byggja það upp á nýtt.
Stefán benti á að tillögurnar ein-
kenndust að nokkru leyti af bráða-
úrræðum og varnarbaráttu, t.d. til-
lögur um að dregið verði úr kostn-
aði einstaklinga vegna lyfja og heil-
brigðisþjónustu og urn úrbætur í
húsnæðismálum. Hann benti
einnig á ýmislegt sem væri nýtt og
e.t.v. skref fram á við, t.d. tillögur
um að leyfa skuli meiri fjölbreytni í
rekstrarformum í heilbrigðis- og
húsnæðiskerfinu, um að tekið verði
mið af því að framfærslubyrði ör-
yrkja er önnur en aldraðra, um að
nauðsynlegt sé að taka á vanda at-
vinnulausra af meiri alvöru en áður
og um að réttur foreldra langveikra
barna á umönnunarbótum eigi að
vera grundvallaður á samtryggingu.
Þá tók hann undir að brýnt væri að
korna betri reglu á skipan veikinda-
réttar, m.a. sjúkradagpeninga-
greiðslna. Stefan taldi að það gæti
reynst vandkvæðum bundið að
26