Lesbók Morgunblaðsins - 08.02.1997, Blaðsíða 19

HÍAÐÁ
STRINDBERG í HÖFÐABORGINNI
MANNESKJUNA
„ÞETTA er eitt af fáum verkum þar sem Strindberg leyfir sér að slaka á eitt augnabiik, gera grín að sjálfum sér og hið einstreng-
ingslega í fari hans lætur undan síga fyrir ærslafullri skopstælingu,11 segir Inga Bjarnason um Glæp og glæp sem frumsýnt verður
í Höfðaborginni í kvöld.
LÆPUR og glæpur er
annar tveggja gaman-
leikja sem sænska
leikritaskáldið August
Strindberg (1849-
1912) skrifaði og
verður hann frum-
sýndur í kvöid kl. 20
af leikfélaginu Leynd-
um draumum í Höfðaborginni í Hafnarhús-
inu við Tryggvagötu. Verkið var skrifað i
Lundi í ársbyrjun árið 1899 og var Strind-
berg aðeins þijár vikur að skrifa það. Það
var fyrst sýnt 26. febrúar árið 1900 í Dra-
maten í Stokkhólmi við mikinn fögnuð áhorf-
enda. Reyndar púuðu nokkrir siðavandir leik-
húsgestir af hneykslun yfir einu atriðanna
en voru yfirgnæfðir af dynjandi lófataki.
Leikritið hefur mjög oft verið sviðssett í
Svíþjóð og víðar, verið flutt í sænska útvarp-
inu og árið 1917 var það kvikmyndað í
Þýskalandi undir nafninu Rausch eða rús
(víma), en það var vinnuheiti þess hjá höf-
undinum. í Svíþjóð var það kvikmyndað árið
1928 og nefndist þá Synd.
Barátta ástar og haturs
Áhugaleikhúsið Leyndir draumar var
stofnað árið 1995 í kjölfar námskeiða sem
haldin voru í Kramhúsinu á árunum 1992-
1995. Upphafsmaður og leiðbeinandi á nám-
skeiðinu var Hlín Agnarsdóttir leikstjóri.
Leikstjóri þessarar sýningar er Inga Bjarna-
son en hún hefur dágóða reynslu af Strind-
berg, hefur meðal annnars sett upp Hin
sterkari með Alþýðuleikhúsinu og leikið frök-
en Júlíu í samnefndu leikriti, bæði hér heima,
á Bretlandi og Ítalíu.
í Glæp og glæp veltir Strindberg fyrir sér
hinni siðferðilegu ábyrgð og sækir efni í eig-
ið líf sem var oft og tíðum umbrotasamt.
Hann var þríkvæntur, en allar eiginkonur
hans voru af þeirri gerð sem hann jafnframt
fyrirleit.
„Það er ógurleg glíma fyrir áhugafólk að
takast á við þetta verk en Strindberg er
ekki auðveldasti höfundur sem maður þekk-
ir,“ segir Inga. „Það er alveg makalaust að
vinnandi fólk á Islandi skuli láta hafa sig í
þetta, ég held ég sé svona um það bil að
drepa alla úr vinnu.
Strindberg er að gera mikið grín að sjálf-
um sér í þessum gamanleik. Venjulega er
hann voðalega þungur og að reyna að af-
hjúpa manneskjuna á alvarlegan hátt en hér
er hann að hía á hana. Hann er að fjalla
um sig sjálfan og fánýti velgengninnar, þeg-
ar menn blindast af velgengni og konum.
Glæpur og glæpur er mjög leikrænt verk.
Það er meistaralega samansett úr sálfræði-
legum og hversdagslegurn þáttum. Meistar-
verk í lítilli umgjörð. Verkið er vandlega
uppbyggt, lýsir báráttu milli ástar og haturs
eins og Strindberg einum er lagið. Þetta er
eitt af fáum verkum þar sem hann leyfir sér
að slaka á eitt augnablik, gera grín að sjálf-
um sér og hið einstrengingslega í fari hans
lætur undan síga fyrir ærslafullri skopstæl-
ingu.“
Tónlcstin mikilvwg Strindberg
Inga segir að kveikjan að þessu verki
Strindbergs hafa verið píanókvartett eftir
Beethoven, D-moll sónata, Op. 31 nr. 2.
„Tónlist skipti hann miklu máli; ég held að
einu vinirnir sem hann hélt í hafí verið tón-
listarmenn. Verkið fjallar öðrum þræði um
listamenn og hvernig er að vera listamaður.
í verkinu notum við líka verk eftir Leif
Þórarinsson."
Fjöldi manns kemur fram í sýningunni en V
leikendur eru Reynir Sigurðsson, Guðrún
Ágústsdóttir, Ingibjörg Helga Arnþórsdóttir,
Orn Ágúst Guðmundsson, Júlía Hannam,
Gísli Heimisson, Þóra Sigurðardóttir, Guðjón
Óskarsson, Sigrún Tryggvadóttir, Sighvatur
Sigfússon, Alfreð Halldórsson, Kristján E.
Engilbertsson og Lise Tarkiainen.
Leikritið er leikið í þýðingu Einars Braga.
Aðstoðarleikstjóri er Hrafnhildur Hafberg.
Leikmynd og búninga hannar Áslaug Leifs-
dóttir og ljós hannar Geir Magnússon.
AFMÆLISTÓNLEIKAR Kammermúsík-
klúbbsins verða haldnir á morgun, sunnudag
í Bústaðakirkju en klúbburinn fagnar fertug-
asta starfsári sínu í ár. Á
efnisskránni verður nýtt
verk eftir Jón Nordal sem
hann samdi að ósk klúbbs-
ins. Einnig verða flutt
verk eftir Haydn og Beet-
hoven. Flytjendur verða
Bernardel-kvartettinn en
hann skipa Zbigniew Du-
bik, 1. fiðla, Greta Guðna-
dóttir, 2. fiðla, Guðmund-
ur Kristmundsson, lágf-
iðla, og Guðrún Th. Sig-
urðardóttir, knéfiðla.
Jón
Nordal
Markviss f lutningur
kammertónlistar
Að sögn Guðmundar
W. Vilhjálmssonar, for-
manns klúbbsins, eru
nokkur tíðindi í flutningi
á strengjakvartettum hér
á landi á þessum tónleik-
um. „Ekki aðeins verður
frumflutt nýtt verk eftir
Jón Nordal heldur er þetta
í fyrsta sinn sem íslenskur
strengjakvartett flytur
einn af hinum stóru síð-
ustu strengjakvartettum
Beethovens. Aðeins út-
lendingar hafa leikið fyrir
okkur þessa kvartetta
áður og því teljum við
þetta vera stórt skref.“
Kammermúsíkklúbbur-
inn var stofnaður árið
1957 og segir Guðmundur
Ludwig van
Beethoven
Joseph
Haydn
BERNARDEL-kvartettinn leikur á afmælistónleikum Kammermúsíkklúbbsins.
AFMÆLISTÓNLEIKAR KAMMERMÚSÍKKLÚBBSINS
HIN INDÆLA NÁND
W. Vilhjálmsson, formaður klúbbsins, að þá
hafi verið lítið um flutning á kammertónlist
hér á landi. „Tilgangurinn með stofnun klúbbs-
ins var bara að fá flutta kammertónlist. Tón-
listarfélagið bauð fyrst og fremst upp á tón-
leika með frægum einleikurum en með stofnun
Kammermúsíkklúbbsins hefst 'markviss flutn-
ingur kammertónlistar, það er tónverka sem
samin eru fyrir þrjú eða fleiri jafngild hljóð-
færi. Á þeim fjörutíu árum sem liðin eru fram
að þessum afmælistónleikum hefur klúbburinn
staðið fyrir 179 tónleikum og á þeim hafa
verið leikin 355 tónverk eftir 126 höfunda,
sum oftar en önnur.“
Starfsemi
meó miklum blóma
Kammermúsíkklúbburinn hefur unnið
markvisst að kynningu strengjakvartetta
merkustu tónskalda sögunnar. Á 25 ára af-
mæli klúbbsins heimsóttu hann þrír þýskir
kvartettar og fluttu alla strengjakvartetta
Beethovens. Guðmundur segir að telja verði
strengjakvartetta kjarna kammertónlistar.
„Og vegna þess hve íslenskir kvartettar hafa
átt erfitt uppdráttar hafa heimsóknir erlendra
kvartetta verið okkur mikilvægar. Undanfarið
hafa þó tveir íslenskir kvartettar starfað ötul-
lega, kvartett sem Sigrún Eðvaldsdóttir hefur
kallað saman og Bernardelkvartettinn.1-
Kammermúsíkklúbburinn var lengi á hrak-
hólum með húsnæði. Tónleikar hafa farið fram
í ellefu mismunandi húsum, skólum, kirkjum
og félagsheimilum. Árið 1986 gáfu nokkur "
fyrirtæki og stofnanir klúbbnum vandaðan
flygil og aðstoðaði Halldór Haraldsson við að
velja hann. Flygillinn var vígður í Bústaða-
kirkju 1. desember 1986 og síðan hefur klúb-
burinn átt fast aðsetur í henni.
Starfsemi Kammermúsíkklúbbsins stendur
nú með miklum blóma, að sögn Guðmundar.
„Hópurinn hefur verið að stækka hægt og
hægt og er það fyrst og fremst að þakka því
hvað flutningurinn hefur verið vandaður, hvað
við höfum fengið gott tónlistarfólk til að spila
fyrir okkur. Einnig má segja að kammertónl-
ist sé betur kynnt í dag en áður, bæði í út-
varpi og á hljómdiskum.
Það er húsfyllir á hveijum tónleikum. í
raun þyrftum við stærra húsnæði en það má
hins vegar ekki vera of stórt þar sem um er
að ræða kammertónlist; það þarf að vera þessi
indæla nánd.“
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING/LISTIR 8. FEBRÚAR 1997 19