Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1994, Blaðsíða 3

E
(m) o 0 [g] [U] 0 ® 0 g n) [g □ 0 (g
Útgefandi: Hf. Árvakur, Reykjavík.
Hítardalur
var meðal þeirra staða sem Konrad Maurer heim-
sótti í íslandsferð sinni og frá var sagt í síðustu
Lesbók. I síðari hlutanum ergripið niður í kafla,
þar sem hann segir frá för sinni úr Blönduhlíð,
vestur í Dali. Þar hefur hann viðkomu í Hítardal
þar sem hann kannar staðhætti og lýsir merkum
gripum.
Isozaki
Japanski arkitektinn Arata Isozaki býr og starf-
ar mest í Japan, en hefur allan heiminn undir.
Hann þykir fádæma hugmyndaríkur og hefur
auk þess einstaka tilfinningu fyrir því að blanda
saman stíltegundum. Stuttri kynningu á honum
fylgja myndir af nokkrum þekktum byggingum
hans.
Jóga
merkir leið - og leiðirnar geta verið margar. Um
grunnstefin í jóga skrifar Þórhallur Heimisson
og þar kemur fram að jóga er ekki bara líkamsæf-
ingakerfi, heldur andleg iðkun og í augum hindúa
er jóga eina leiðin til að ijúfa hinar síendurteknu
endurfæðingar, sem annars verða hlutskipti
mannsins.
QUINTUS HORATIUS FLACCUS
Jafnaðargeð
Helgi Hálfdanarson þýddi.
Með jöfnu hugarþeli skal þrautum mætt,
og ofurkæti forðast, þó vegni vel;
og þessa máttu minnast, vinur:
dauðinn í námunda búinn bíður
hvort sem þú lætur ævina hverfa hjá
með raunum, eða gerir þér glaðan dag
í skýlum iundi iangt úr vegi
liggjandi í grasi með hoilar veigar.
Til hvers er fura hnarreist og silfruð ösp
að hnýta saman greinar sem veita skjól
og skuggasæld? hví skyldi vatnið
lokkandi niða við lækjarbakkann?
Lát bera hingað ilmföng og valið vín
og ungar rauðar rósir!
en grípum frest vorn fyrr en slitnar
forlaganornanna dökki þráður!
Þú yfirgefur bæ þinn og beitilönd
og bústað þinn við gullskýjað Tiberfljót;
þú lætur auð, sem upp var hlaðið,
erfingjum þínum í greipar falla.
Hvort fæddur var til auðs og af konungs ætt
eða’ aumum þræll í tötrum, sem býr við smán,
það kemur allt í einn stað niður,
engum mun dauðinn af miskunn þyrma;
á hans veg er oss öllum að lokum stefnt;
úr örlaganna keri skal hlutur vor
með vissu koma, og Karons ferja
mun oss í eilífðar útlegð flytja.
Quintus Horatius Flaccus (65-08 f.Kr.) er talinn höfuðskáld Róm-
verja á blómaskeiði Ijóðlistar, öldina fyrir Krists burð. Bragarháttur
Ijóðsins er kenndur við forngríska skáldið Alkajos.
Þýðingin er sótt í safn Helga Hálfdanarsonar, Erlend Ijóð frá llðn-
um timum, 1982.
Vio strákarnir
Fyrir nokkrum árum síðan kom
hingað til lands kunningjakona
mín, frá Bandaríkjunum, sem
starfar sem dálkahöfundur hjá
einu af virtari dagblöðum
Bandaríkjanna. Hún vildi kynna sér
kvennapólitíkina hér á landi, einkum og
sér í lagi hugmyndafræði Kvennalistans
og hvaða hugmyndafræði lægi að baki hjá
þeim kvennalistakonum. Ég aðstoðaði hana
á þann hátt sem mér var fært. Þegar heim-
sókn hennar hingað var á enda, snæddum
við í kveðjuskyni saman hádegisverð á
Hótel Borg og spjölluðum um árangur.
Alltaf verður mér minnisstæð spurningin
sem kunningjakonan bar upp við mig, rétt
áður en við kvöddumst:
„Agnes, af hvetju kalla sumar konur þig
karlrembusvín?“ Ég varð satt best að segja
talsvert undrandi og sagði henni, að á því
hefði ég enga skýringu, nema ef vera kynni,
að ég ætti það til, að segja „Við strákarn-
ir!“ með vísan til mín og kollega minna hér
á Mogganum.
Þessi gamla einkunnagjöf hefur stundum
vafíst fyrir mér, án þess þó að hún hafí
ekki beinlínis haldið fyrir mér vöku. I sum-
ar, þegar ég var í sumarfríi með börnin
mín, Sunnu og Sindra í Portúgal, rifjaðist
þetta upp fyrir mér, þegar ég fylgdist með
því hjá nokkrum hóp hjóna, hvernig hin
hefðbundna verkaskipting, að því er varðar
barnauppeldi og umönnun virtist breytast,
a.m.k. á meðan á sumarfríinu stóð.
Mér tekst líklega að „endurheimta" karl-
rembusvínsnafnbótina, með því að leyfa
mér að setja hugleiðingar mínar í þessum
efnum í Rabb Lesbókarinnar, en ég verð
þá bara að bíta í það súra epli.
Það er mikið letilíf sem bíður sólarlanda-
farans, sem heldur veðurbarinn og vind-
þurrkaður héðan af skerinu, til þess að
njóta sólar, logns og sjávar í einhveijar
vikur. Það er að vísu heilmikið púl að halda
það út að liggja í sólbaði í 35 til 40 gráðu
hita, enda var ég afar úthaldslítil við þá
iðju. Ég gat ekki annað en dáðst að mörg-
um íslenskum kynsystrum mínum, sem
gátu legið í sólinni klukkustundum saman,
án þess að virðast hafa tiltakanlega mikið
fyrir því. En það voru skjólgóð tré í liótel-
garðinum, sem gáfu góðan skugga, þannig
að létt var að skjótast undir eitt þeirra,
með reyfarann sinn.
Þegar ég sat í skugga trésins, gat ég
fylgst vel með því sem fram fór í garðinum
og sundlauginni. Börnin voru að leik, við
og í lauginni, mæðurnar lágu á bekkjum
og sleiktu sólina, feðumir sátu iðulega hjá
mæðrunum einhveija stund og spjölluðu
við þær, reyndu svo að liggja í nokkrar
mínútur, fóru síðan og kældu sig í laug-
inni, léku við börnin og tóku síðan tal inn-
byrðis, þar sem spjallað var um landsins
gagn og nauðsynjar, pólitíkina á íslandi.
Ef lítil hnáta kveinkaði sér, eða snáði
meiddi sig, þá var það einatt pabbinn sem
sýndi hin snöru viðbrögð og var fyrstur á
vettvang, til þess að „kyssa á meiddið“,
stijúka burtu tárið, sækja plástur, eða taka
í fangið og hugga. Ef börnin vildu fara í
leiki, svo sem fótbolta, tennis, eltingar-
leiki, o.þ.h. þá voru það einnig feðurnir sem
fóru með, léku með, eða stjórnuðu leikjun-
um, allt eftir því hvernig kraftar þeirra
nýttust best.
Mér þótti það afar ánægjulegt að sjá
hvernig feðurnir og börnin nýttu sumarfrí-
ið til samvista, ræktunar á vináttu, sín á
milli og augljóslega nutu þess, að fá að
vera svo mikið saman. Ekki misskilja orð
mín! Það var alls ekki svo, að mæðurnar
nytu þess ekki, að vera með börnunum,
eða börnin nytu þess ekki, að vera með
mæðrum sínum, heldur var augljóst af
þessu samskiptamynstri að dæma, að þörf
feðranna til þess að eyða sem mestum tíma
með börnunum og gagnkvæmt, var ein-
faldlega svö miklu brýnni, en þörf mæðr-
anna.
Þar sem ég, sem einstæð móðir, var í
þessu ferðalagi, eiginlega í hlutverkum
beggja foreldranna, varð raunin sú, að ég
eyddi mun meiri tíma í félagsskap pabba
og barna en kvenna, þannig að ég gat
farið að dusta rykið af gamla gríninu um
„okkur strákana".
Þegar ég skoðaði íslenska karlpeninginn
í þessu ljósi, varð mér á að hugsa, hvort
það fyrirkomulag, sem við höfum á vinnu
okkar og það hvernig við skipuleggjum
tíma okkar hér heima, verði í raun og
veru til þess, að mörg íslensk börn alist
hér upp í hálfgerðu föðursvelti. Er það
svo, þrátt fyrir hið hefðbundna fjölskyldu-
mynstur, hjón með barn/börn, að konan
beri hita og þunga uppeldis og reksturs
heimilis, allan ársins hring, en karlinn vinni
utan heimilis, kannski 80% til 100% af
vökutíma barnsins, fímm eða sex daga
vikunnar? Getur það verið að fyrir utan
jól og páska, sé þriggja eða fjögurra vikna
sumarfrí, ár hvert eini heillegi tíminn sem
margir feður og börn þeirra fá, til þess
að kynnast, njóta samvista, vingast og
tala saman?
Mig grunar að svörin við báðum þessum
spurningum séu, í mjög mörgum tilvikum,
jákvæð. Ef grunsemdir mínar eru réttar,
er það auðvitað tregara en tárum taki.
Hugsið ykkur hvers feðurnir fara á mis!
Hugsið ykkur hvers börnin fara á mis! Að
fara á mis við barn sitt, sem er að vaxa
úr grasi, þroskast, breytast, stundum dag
frá degi, nánast alltaf viku frá viku, alltaf
mánuð frá mánuði, að nú ekki sé talað
um frá ár til árs, er missir sem aldrei verð-
ur bættur. Að fara á mis við að þekkja
föður sinn, þroskast og dafna, undir hans
leiðsögn, ekki síður en móðurinnar og læra
að þekkja lífsskoðanir hans, er sömuleiðis
missir, sem barni verður ekki bættur.síðar
á lífsleiðinni,
Að þessu leyti erum við mæður mikil
forréttindastétt, hvað sem hver segir. Við
getum unnið mikið og gerum það margar,
rétt eins og feðurnir, en þurfum, sem bet-
ur fer, ekki allar, að gera það. Við þurfum
ekki að óttast, að við verðum að geyma
það til elliáranna, að kynnast börnunum
okkar. Oft finnst okkur, sem við þekkjum
þau betur en þau sjálf gera og gerum það
iðulega.
Vegna þessarar vissu mæðranna, verða
hlutverkaskipti foreldranna, eins og ég
varð vitni að, úti í Portúgal, möguleg og
gerast í fullri vinsemd, án togstreitu - án
afbrýðisemi. Mæðurnar sjá þörf feðra og
barna fyrir mikið samneyti, börnin sækja
í feðurna og mæðurnar geta með góðri
samvisku legið með tærnar upp í loft og
teygað sólskinið. Þær eru ekki að fórna
neinu.
AGNES bragadóttik
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 1. OKTÓBER 1994 3