Lesbók Morgunblaðsins - 31.10.1976, Page 10

ÖRYGGIÐ ER
AUKAATRIÐI
ið. Honum var lfka ljóst, að lfk-
Iegast fengi hann ekki annað
tækifæri. Þegar hann spurðist
fyrir kom á daginn, að grunsemd-
ir hans vorii’ réttar. Honum var
sagt f fullri vinsemd, að bæði
hefði hann litla reynslu og svo
hefði reynsluflugið gengið afleit-
lega. Yrði flugfélagið að vfsa hon-
um frá af þessum sökum.
Ed missti móðinn gersamlega.
Honum var þorrið allt sjálfs-
traust og hann eygði enga von
lengur. Ilann kom reyndar ekki
auga á annað ráð en fara á krá og
drekka sig ofurölvi. Það liðu
margir mánuðir þar til hann gat
viðurkennt það einlæglega fyrir
sjálfum sér, að hann væri ekki
nógu fær til þess að verða flug-
maður hjá stóru flugfélagi.
En eitthvað varð hann þá til
bragðs að taka. Hann fékk
peninga lánaða, festi kaup á
gamalli tvíþekju og fór að fljúga
um með auglýsingaborða í eftir-
dragi. Hann var við þetta í tæpt ár
og var nærri búinn að borga
vélina að fullu, þegar hann fékk
spurnir af lausu starfi hjá flug-
félagi nokkru. Hinir gömlu
draumar hans vöktust upp
magnaðir. Þetta vildi þannig til,
að Ed var nýlentur; hann hafði
vcrið allan daginn á lofti að heita
mátti og drcgið auglýsingaborða
yfir þvert og endilagnt Long
Island og út yfir Manhasset Bay.
Hann var í þann veginn að loka
dyrunum á flugskýlinu sínu, þcg-
ar síminn hringdi. Ed fór inn og
svaraði. I símanum var æstur og
óðamála maður. „Er þetta þú,
Ed?“ spurði hann og bar ótt á.
„Þetta er John Barker, herbergis-
félagi þinn úr skólanum; þú
manst lfklega eftir mér?“ „Hvað
heldurðu, maður! Hvar í fjandan-
um hefðurðu alið manninn, og
hvað ertu að brasa?“ „Ed, ég er
timanaumur, en ég vildi endilega
hringja I þig. Langar þig enn að
komast að hjá flugfélagi?" „Hvað
heldurðu, maður!“ Hrópaði Ed.
„Jæja. Ég skal segja þér, að ég er
svolftið innundir hjá yfirflug-
stjóranum og ég held ég geti kom-
ið þér að. £g er búinn að vera
flugstjóri hjá þessu félagi í fimm
ár. Ég skrifa þér og gef þér nauð-
synlegustu upplýsingar, en nú
verð ég að hætta. Blessaður."
Gamlar vonir Eds vöknuðu nú á
nýjan leik og hann hresstist allur
við. Hann leit í spegil og fannst
scm þar væri kominn annar mað-
ur, en sá, sem hann átti að vcnj-
ast. Sá nýi var hinn brattasti, ein-
beittur og hvergi hræddur hjörs í
þrá. Áður en vikan var liðin var
Ed boðaður til viðtals við yfir-
flugstjóra félagsins.
Flugfélögin vildu helzt af öll-
um gamla herflugmenn, ef þeirra
var kostur. En æ færri gamlir
herflugmenn sóttu um störf hjá
flugfélögum og hinir 1000 flug-
tímar Eds í einhreyfilsvélum virt-
ust ekki jafnhlálegir á umsóknar-
eyðublöðunum og forðum daga,
þegar allt moraði af reyndum
orrustuflugmönnum. Hin gamla
regla um framhoð og eftirspurn
gildir um flugfélög engu síður en
önnur fyrirtæki. Það mætti e.t.v.
bæta við öðru margtuggðu orða-
sambandi, sem þarna átti við, en
það er að vera á réttum stað á
réttum tíma.
Ed kom á réttum tfma. Honum
var sagt, að hann gæti byrjað í
forskóla eftir mánuð. Hann stóðst
allar tilskildar prófraunir og varð
auk þess svo stálheppinn, að
Barker flugstjóri, vinur hans, fór
reynsluflugið með honum. Vélin
var Douglasvél, DC-3. Þær voru
taldar einfaldari f meðförum en
Martinvélar Eastern Airlines.
Ed var ekki ýkja góður flug-
maður, eins og lesendum mun
orðið Ijóst. En hann bætti fyrir
það með öðrum hætti. öllum
starfsmönnum flugfélagsins, há-
um og lágum, féll vel við Ed.
Hann gerði sér enda far um það
að ná vináttu þeirra. Það leið ekki
á löngu þar til allir f flugturnin-
um nefndu hann skirnarnafni.
Þegar hann mátti vera að leit
hann inn til flugumferðarstjór-
anna og bauð þeim í molakaffi.
Hann vissi, að hann var klénn
flugmaður, en það bagaði ekki
sjálfstraust hans. Hann trúði þvi,
að í fyllingu tímans mundi hann
uppskera svo sem hann sáði;
kaffibolli og vinsamlegt, stutt
rabb við áhrifamann gat orðið til
þess, að sá hinn sami tæki vægt á
yfirsjónum, sem annars kynnu að
vcrða flugmanni dýrar.
Honum veittist ennþá erfitt að
stjórna DC-3 vélunum. Vélar af
þessari gerð eru stundum
duttlungafullar. Þótt vel gangi í
fyrstu, getur allt farið úr skorð-
um, þegar sfzt varir. Vélin rennur
kannski mjúklega beint eftir
brautinni langan spöl, en f þann
mund, sem flugmanninum finnst
hann hafa algera stjórn á henni
þýtur hún allt í einu út undan sér
og tekur strikið eitthvað út í móa.
Flcstir flugmenn geta slakað á
eftir lendingu meðan vélin renn-
ur eftir flugbrautinni, en það á
ekki við um þá, sem fljúga I)C-3.
Þá fyrst er árvekni þörf, þegar
stélhljóðið snertir brautina.
Telja má þrjú stig í starfsævi
flugmanns. Fyrst er að fá vinnu,
svo er að standa í stykkinu þar til
rcynslutíma lýkur og loks að kom-
ast í flugstjórnatölu. Ed Quinn
hafði þegar tekizt tvennt hið fyrr
nefnda. Síðasta raunin var eftir,
og hún var mest.
Ed bætti fyrir slaka flug-
mennsku sfna með frábærri holl-
ustu við flugfélagið. Nú eru allir
flugmenn af vilja gcrðir til þess
að vinna flugfélögum sínum vcl
— svo fremi, sem engin hætta er
á ferðum eða þeir þurfa ekki að
brjóta rcglur stéttarfélaga elleg-
ar flugyfirvalda. Ed Quinn vann
félagi sínu hins vegar skilyrðis-
laust. Hann varð brátt þckktur að
því að gera allt sem yfirmenn
hans fóru fram á. Hann gilti einu
hvernig á stóð; hann flug ef
fljúga þurfti. Þetta er hættulegt
viðhorf. En það hafði löngum
reynzt mönnum drjúgt til fram-
dráttar hjá flugfélaginu, sem hér
um ræðir.
Flugfélaginu var úthlutað nýj-
um flugleiðum og Ed varð Ijóst,
að nú var komið að því, að hann
yrði flugstjóri. Og honum varð að
von sinni. 1 næstu skrá, sem út
kom um starfslið flugfélagsins
var hann titlaður flugstjóri á DC-
3 vél.
Til þess að verða viðurkenndir
flugstjórar þurftu menn að sæta
átta stunda strangri þjálfun.
Stæðust þeir hana viðurkenndi
Flugöryggiseftirlitið þá. Ed
Quinn hlaut tvöfalt lengri þjálf-
un en þurfti til þess. Nú var hún
nefnilega farin að borga sig, holl-
usta hans og þjónustusemi við
flugfélagið. Að 19 stunda þjálfun
lokinni gekk hann undir prófið
og stóðst það. Hefði Ed alltaf
hugsað fyrst og fremst um öryggi
farþega sinna hefði flugfélagið
löngu verið búið að segja honum
upp starfi. En Ed hafði látið
metnaðinn ganga fyrir örygginu.
Og nú var hann kominn i hóp
f lugst jóranna, hinna útvöldu,
sem báru fjóra borða á ermum
einkennisjakkans og merki, lík-
ast þeyttum eggjum, á húfunni.
Quinn flugstjóri var seztur við
stjórnvölinn. Aðeins var eftir að
vita, hvort hann hlyti tilhlýðilega
virðingu manna í starfi.
Aður hafði hann eiginlega Iftið
getað gert af sér, nema fljúga
þegar hann átti að réttu lagi að
hvílast. En f flugstjórastarfinu
kæmu afleiðingarnar af þjónustu-
semi hans f Ijós, svo, að ekki yrði
um þær að villzt. Það var flug-
félaginu að þakka, að Quinn flug-
stjóri þurfti ekki lengur að fljúga
um með auglýsingaborða. Þetta
var Ed fullljóst, hann gleymdi því
aldrei og hann hugðist launa
þennan greiða.
Glæframennska Eds varð fljót-
lega lýðum Ijós. Skýrtlur urðu til
um hann. Það varð alkunna, að
Ed hætti ekki við flugtak, nema
vængur vélar væri boginn eða
hjólbarði sprunginn að minnsta
kosti. Oft lá við borð að dóm-
greindarskortur hans og
þjónustusemi við flugfélagið yllu
stórslysum.
Eitt sinn hafði Clevelandflug-
völlur verið undi snjó í tvo daga.
Loks dró úr snjókomu, en þá f tvo
daga. Loks dro úr snjókomu, en
þá tok að blása úr norðvestri,
gekk svo á með vindhviðum, og
varð vindhraðinn jafnvel 35
hnútar. Nú varð stóra norðaustur-
brautin rudd, en samt varð nokk-
urt ís- og snjólag eftir á henni.
Völlurinn var opinn, en vegna
vindhviðanna þvert á hann var
engin umferð um hann. Ed Quinn
var á leið fra Chicago til Cleve-
land. Honum var tilkynnt um
veðrið og lendingarskilyrði. Hann
hlýddi á upplýsingarnar og skipti
svo yfir til Clevelandflugturns.
„Cleveland, þetta er X23, viltu
gcfa mér upplýsingar um vind.“
Roger, X23, vindur við jörð 300-
320 gráður um 25 hnúta, hviður
allt að 35 hnútum, hemlunar-
skilyrði slæm á fimmtu braut.
Láttu vita um fyrirætlun þína“.
„Allt f Iagi“, svaraði Ed, „verið
viðbúnir".
Eins og fyrr sagði var vind-
hraðinn f hviðunum allt að 35
hnútum og er það langt ofan við
leyfileg lendingarskilyrði. Auk
þess var flugbrautin hál. Enginn
nema fffl reynir að lenda flugvél
þar, sem svo stendur á.
Ed sneri sér að aðstoðarflug-
manni sínum, sem sat yfir plögg-
um sínum og rcyndi að grafa upp
eitthvað,, sem gæti forðað við
stórslysi. „Hvernig lizt þér á
þetta, Tom?“ spurði Ed. „Vindur-
inn er anzi sterkur. Eg veit ekki
til þess, að neinn hafi reynt að
lenda við svona aðstæður", svar-
aði hinn. Ed hugsaði sig um smá-
stund. H: nn var svo sem búinn að
ráða við sig hvað gera skyldi, en
vildi bara la ta lfta svo út sem
hann væri að hugleiða orð Toms.
„Segðu þeim, að við ætlum að
reyna þetta", sagði hann svo. Tom
var nýorðinn aðstoðarflugmaður
og hann vildi um fram allt kom-
ast hjá þvf að lenda f stælum við
flugstjórann, en honum voru Ijós-
ar hætturnar á næsta leiti og hon-
um leizt ekki á blikuna. H:nn
kallaði samt f flugturninn.
„Clevelandturn, X23 ætlar að
lenda". „Roger, X23, þú mátt lend
á fimmtu braut, vindur frá hægri
enn samur og ég segi þér svo
vindinn aftur, þegar þú kemur
inn yfir.“ „Roger“,svaraði flug-
maðurinn.
Fjðrar aðrar vélar sveimuðu
yfir vcllinum og biðu þess, að
vindstaðan breyttist. Þegar flug-
mennirnir heyrðu fyrrgreind
orðaskipti gátu þeir ekki orða
bundizt. „Eg óska ykkur góðs
gengis", sagði einn, „ekki mun af
veita!“ „Ekki vildi ég vera í ykkar
sporum“, sagði annar.
Quinn flugstjóri lét þessar
glósur sem vind um eyru þjóta.
Hann hélt áfram að hugsa sitt.
Hann var að hugsa um það, að sér
væri borgað fyrir það að flytja
fólk á milli staða og það skyldi
hann gcra hvað, semtautaði og
raulaði. öryggi og aðgæzla voru
leiðindaorð. Vélin átti nú hálfa
milu ófarna og Ed var búinn að
fara yfir listann sinn; allt virtist
vera f lagi. Hann hafði reyndar
ekki farið yfir allt á listanum. En
hjólin voru komin niður og það
skipti mestu máli. Afgangurinn
mátti þá eiga sig.
Nú bárust upplysingar úr flug-
turninum. „Vindur er nú stöð-
ugur, 30 hnútar, 300 gráður.“
Ed tók á þvf hann átti til, svo að
þá bæri ekki burt frá fiugbraut-
inni. Vélin snerti brautina þegar
hún var komin tæp 500 fet inn á
og Ed náði henni niður. Ferð
vélarinnar eftir brautínni var að
jafnast og svo virtist, að Ed hefði
haft heppnina með sér enn einu
sinni.
En skyndilega greip hann mikil
skelfing. Honum varð ljóst, að
ekki var hann lentur enn. Vélin
fór allt f einu þvert út af strikinu,
þaut stjórnlaus yfir brautina upp
f vindinn og inn í stóran snjó-
skafl. Báðar skrúfurnar nötruðu
við og stöðvuðust og lendingar-
búnaðurinn hægra megin lagðist
saman. Enginn eldur kviknaði og
aðeins fáeinir farþegar hlutu
lítils háttar meiðsli.
Yfirheyrslur fóru á eftir lend-
ingu þessari. Var Ed Quinn kyrr-
settur á jörðu niðri í þrjá mánuði.
Þótti hann hafa sýnt frábært
kæruleysi og fífldirfsku. En flug-
félagið sýndi nú í verki, að það
kunni að meta hollustu Eds.
Greiddi það honum í kyrrþey
nokkra fjárupphæð, svo að dóm-
urinn kom honum ekki að jafn-
mikilli sök og ella hefði orðið.
Síra Gunnar Björnsson
VETURÍ
B0LUNGARVIK
Brött gnæfa fjöllin með trónandi tinda
tiguleg, sveipuð óveðursskýjum.
andsvalar hryðjur með ýlfrandi vinda
endalaust ryðja fram hljómkviðum nýjum.
Þó mæla sumir, að seyðurinn kaldur
sé samur og jafn um gjörvallan aldur.
Sviptast og æða harðskeyttar hríðar
herðir svo vindinn að stríkkar á taugum.
Moldina skefur um mjallhvitar hliðar
mikið er þykknið svo sér vart úr augum.
Samfella dimmhvit er himinn og hauður,
helfrosin áin og fossbúinn dauður.
Brimbrjótinn lemja öldurnar æfar,
ofstopafyllri en nokkuð á jörðu.
Stórhöggan hramminn þær hefja upp kræfar
hriktir í mörgu við atlotin hörðu.
Særokiðfýkur um stéttanna flúðir
freyðandi malbik og tjargaðar búðir.
Hér undir snarbröttum, fannhvitum fjöllum
finnst mér sem staður sé búinn oss öllum,
staður, sem börnin sin verndar og vefur
vistir og amstur og takmark þeim gefur.
Handan við veturinn langan, svo langan
Ijúft brosir sumar með grósku og angan.