Lesbók Morgunblaðsins - 31.10.1976, Side 5

Hvað er
iðjuþjálfun?
Emelita 0. Nocon, starfandi iðjuþjálfi
á Islandi, lýsir námi og störjum í
samtali við Þuriði J. Amadóttur
Fullyrða má að iðju-
þjálfun sé með yngri
starfsgreinum hér á
landi. Það vakti því
forvitni mína, þegar
ég hitti Emelítu O.
Nocon af tilviljun á
vinnustað hennar að
Hátúni 10B. Reyndar
lék mér einnig hugur
á að vita nokkuð um
hana sjálfa og ástæður
til þess að hún starfar
nú svo fjarri heima-
landi sínu, Filippseyj-
um. En þegar ég bað
hana um nokkrar upp-
lýsingar varðandi
starfið, kom í ljós að
hún hafði meira um
það að segja en svo að
fallið gæti inn í
ágripskennda samtals-
grein. Það varð því að-
greint frá öðru efni og
fer hér á eftir það,
sem hún hefur um
starf sitt við iðjuþjálf-
un að segja. Emelíta
starfar nú við
öldrunarlækninga-
deildina í Hátúni 10B
og einnig á Sólvangi í
Hafnarfirði.
— Þegar ég kom til Islands í
desember 1973, haföi ég í huga að
fá hér starf viö iðjuþjálfun. Þaö
var mjög auðvelt, því enginn
íslenskur iðjuþjálfi virtist vera
hér starfandi. En siðar kom í ljós
að ein íslensk stúlka hafði þessa
fagmenntun og var lengi búin að
starfa á Kleþþssþítalanum. Ég
fékk strax starf við Landspital-
ann, en auk min var þá ein útlend
stúlka í þessu starfi hér.
— Nú eru fjórar íslenskar
stúlkur komnar til starfa og á
síðastliðnum vetri var stofnað
félag iðjuþjálfa. Félagsmenn eru
níu að tölu: fjórar íslenskar stúlk-
ur, hinar eru frá Noregi, Dan-
mörku, Þýskalandi, Bandaríkjun-
um og svo frá Filippseyjum, segir
Emelíta.
Eru eingöngu stúlkur í þessari
starfsgrein?
— Hér á landi veit ég ekki um
að karlmenn hafi lagt þetta fyrir
sig, en heima á Filippseyjum eru
bæði konur og karlar í þessu
starfi, þótt konur séu þar í meiri
hluta.
Hvernig er náminu háttað?
— Ég lærði iðjuþjálfun við
Háskóla Filippseyja (University
of the Philippines) og lauk þar
námi fyrir um fimm árum. Þar
tekur námið fjögur ár en sumstað-
ar er það þriggja ára nám eins og
mun vera á Norðurlöndunum og
ef til vill víðar. Á mínu fyrsta
námsári voru kenndar almennar
undirstöðugreinar, en kennsla á
öðru og þriðja ári laut eingöngu
að faggreinum. Á fjórða námsári
var svo unnið úti á sjúkrahúsum
og stofnunum við beina starfs-
þjálfun.
Er mikil þörf fyrir þessa starfs-
grein á Filippseyjum?
— Já, mjög mikil, eins og
reyndar hvar sem er i heiminum.
t hverju feist iðjuþjálfun?
Emelíta segir:
— Iðjuþjálfun (Occupatonal
therapy) virðist oft vera mistekin
fyrir hverskonar iðju, sem van-
heilt eða bagað fólk er látið fást
við. En svo er ekki. Vissulega geta
flest viðfangsefni gert hinum van-
heila gagn, en með iðjuþjálfun er
hinsvegar átt við sérhæfða með-
ferð eða þjálfun í þeim tilgangi að
ráða bót á líkamlegri og/eða and-
legri vanheilsu eða bögun þess
einstaklings, sem á slíkri meðferð
þarf að halda.
— Tii þess að raunverulegur
árangur náist, þarf iðjuþjálfinn
sérhæfða menntun. Nám hans
nær til þekkingar á sviði læknis-
fræði og sálarfræði, hann lærir
hvernig meta skal ástand hins
vanheila og skynja hvar þörfin er
brýnust fyrir endurhæfingu. Enn-
fremur lærir hann þá tækni, sem
best hentar að beita í hverju til-
felli.
— Iðjuþjálfun má því skil-
greina sem starfsgrein á sviði
endurhæfingar. Markvissri þjálf-
un er beitt i því skyni að endur-
hæfa sjúklinga í þeim athöfnum,
er þeir hafa misst hæfileika til að
framkvæma. Má þar nefna dag-
lega eigin umhirðu, að komast
leiðar sinnar af eigin rammleik,
sjálfstjáningu o.s.frv. Tilgangur-
inn með þjálfuninni er að koma
hinum vanheila aftur á réttan
kjöl í lífi og starfi, gera honum
kleift að lifa sem eðlilegustu lífi,
þrátt fyrir þá örorku, er hann
kann að hafa hlotið og ekki verð-
ur að fullu bætt.
Segja má að iðjuþjálfun stuðli
að likamlegri, andlegri, félags-
legri og fjárhagslegri endur-
hæfingu; þannig að sjúklingur
endurheimti sitt fyrra starf eða
búi sig undir nýtt, sem betur
hentar; taki þátt í félagslífi og
skemmtunum og öðru því er al-
mennt felst í daglegu lifi.
— Starfið er mjög fjölbreytt.
Verkefni iðjuþjálfa getur til
dæmis verið: að kenna sjúklingi,
sem lamast hefur öðru megin,
hvernig hann á að bera sig til við
Framhald á bls. 15
Efst: Emclfta Ieiðbcinir konu, scm adcins gctur notað hægri hönd-
ina til að búa til trefil. Áhaldið hcfur vcrið smfðað sérstaklega mcð
hliðsjón af gctu konunnar. Til vinstri: Emclfta kcnnir konu mcð
liðagigt að nota hjálpartæki til að komast í sokka án aðstoðar. Að
ofan: Scrsmfðuð grind og baðscta, scm Emclfta hcfur látið útbúa.
Að neðan: Einu sinni f viku safnast saman hópur fólks á Sólvangi og
spilar bingó og Emclfta stjórnar því.