Lesbók Morgunblaðsins - 08.10.1972, Blaðsíða 2

Magnús Magnússon
SÍÐUSTU
ORÐ
SYNDUGS
MANNS
Móðir mín vandi mig af
brjósti eins árs gamlan. Fékk
ég þá pela og tók svo miklu
ástfóstri við hann, að ég skildi
hann nær aldrei við mig. Er ég
var orðinn rúmra tveggja ára,
átti að taka hann af mér, en
þá ætlaði ég vitlaus að verða
og var loks látið undan varga
skapnum í mér. Hélt ég svo pel
anum þar til ég var kominn á
fjórða ár, en þá heimtaði faðir
minn, að þessum ómanneskju-
hætti létti, og að pelinn væri
tekinn. Var svo gert, en þá
varð ég svo óður, að ég fékk
hann aftur eftir tvo daga.
Varð út af þessu sífellt rifrildi
þvi að faðir rninn var skapstór
maður. En svo bar það við, er
ég var langt kominn á fjórða
árið, að ég lá aftur á bak í
rúmi mínu og hélt á pelanum.
Stóð ég þá allt i einu upp með
pelann, gekk út úr bænum og
fram á öskuhaug mikinn, henti
pelanum út á hann og gekk
Magnús Magnússon ritstjóra ætti ekki
aö þurfa aö kynna fyrir iesendum. Hitt
kyniii þó að kaía farið fram hjá einhverj-
um, aö Magnús varð áttræður í maí sl.
Það iiggur því í hiutarins eðli, að hann
hefur mörgum manninum kynnzt um
dagana, eins og til dæmis kemur fram
í endurminiaingum hans, „Syndugur
maður segir frá“. Hér hefur Magnús
enn á takteinum nokkrar minningar,
sem útundan urðu, þegar hann skrifaði
bókina og hefur hann góðfúslega leyft
Lesbók birtingu. Fyrri greinin, sem hér
birtist, segir frá mönnum og málefn-
um, en síðari hlutinn fjallar um nokkur
hugstæð áhugamál.
svo inn og lagðist fyrir og
hafðist ekki orð upp úr mér
um kveldið. — Fórst mér því
sýnu verr við ástvin minn en
Þorgeiri Ljósvetningagoða
fórst við sína ástvini, því göf-
ugri grafreitur er Goðafoss en
öskuhaugur. — Mega nú sál-
fræðingar okkar, sem munu
orðnir jafnmargir listamönnun
um, ráða af atviki þessu hvert
innræti mitt muni vera.
En eftir þetta hermdarverk
mitt breyttist allt skapferli
mitt til hins verri vegar. Varð
ég nú svo óþekkur og ofsa-
fenginn að enginn réð við mig
og varð ég hinn mesti bölvald-
ur á heimilinu. Yfirgaf þessi
illi andi mig ekki allt fimmta
árið. En þá var það einhverju
sinni, að einhver stakk upp á
því, að reynandi væri að
kenna mér að lesa, þótt ungur
væri, þvi vera mætti, að ég
hemdist eitthvað við bækur.
Var nú gripið til þessa ráðs og
varð ég furðufljótt læs. Eftir
það sinnti ég engu öðru og las
allt sem ég náði í. Hef ég sagt
frá þessari óseðjandi lestrar-
fýsn minni í minningum min-
uim, og hún hefur fylgt mér til
þessarar stundar. Þó hef ég
aldrei fróður orðið, minnið
ekki verið nógu trútt.
Af öllum þeim bókum, sem
ég las í æsku, held ég að Tíma-
tal í tslendingasögum eftir dr.
Guðbrand Vigfússon hafi orð-
ið mér einna harðast undir
tönn, en þá var ég tíu ára er
ég las hana spjaldanna á milli.
Þó mýkti það nokkuð hamleðr-
ið, að þá var ég orðinn ná-
kunnugur íslendingasögum.
En það er lítill ávinningur
að því að lesa mikið, betra að
lesa fátt en vel. Það má vera
að mesti unaðurinn sé af fyrsta
lestri góðrar bókar, en við ann
an og þriðja lestur finnst
margt, sem manni hefur yfir-
sézt. Naumast veit ég nokkurn
mann, sem hefur lesið sér til
meira gamans en Sigurð Krist-
jánsson fyrrv. alþm. Hann las
með svo lifandi athygli og rýni
að allt sem hann las þroskaði
hann.
Ég treysti mér ekki til þess
að nefna skilyrðislaust þá höf
unda eða bækur, sem mér hafa
veitt mesta ánægju, en jafn-
mikinn unað hafa engir hlutir
í þessum heirni veitt mér sem
góð bók, nema ef vera skyldi
fagurt landslag, en það er að
jafnaði fjarri manni en bókin.
Ég get þó getið þess, að fáir
eða engir höfundar hafa nært
sálu mína eins og þeir Henrik
Ibsen, Dostojevski og Stefán
Zweig, og engin islenzk bók,
ef til vill að tveim eða þrem
ljóðabókum undanskildum,
hafa veitt mér slikan munað
sem Ólafs saga helga Haralds-
sonar í Heimskringlu.
Og nú leiða hugrenninga
tergslin mig að dr. Sigurði
Nordal enda hefur hann
manna mest og bezt um þessa
bók fjallað. En Nordal tel ég
einn af beztu rithöfundum okk
ar að fornu og nýju, og ef ein-
hver dulhyggjumaðurinn segði
mér, að Sigurður Nordal væri
Snorri endurborinn, þá mundi
ég ekki mótmæla því, en það
skal ég taka fram, að ég tel
Snorra miklu betri mann, en
Sigurður telur hann i hinu
snilldarlega riti sinu um
Snorra. Órækja var vandræða
maður, og því var engin von
til þess að Snorri væri leiði-
tamur við hann eða ysi í hann
fé.
Læt ég svo útrætt um þetta
bókarspjall að sinni.
Þegar ég var á tólfta ári tók
faðir minn mig heim frá fóstur
foreldrum mínum til þess að
ég gæti notið kennslu með Sig
þóri bróður mínuim.
Við Sigþór tókum þá upp á
þvi að gefa út tvö heimilis-
blöð. Hét blað Sigþórs Hregg-
viður, en mitt Göngu-Hrólfur.
Sigþór var snemma listfengast
ur okkar bræðra og mjög drátt
hagur, auk þess sem hann var
bæði skáldmæltur og „músik-
alskur".
Hreggviður hans (í fjögra
blaða broti) var hið prýðileg
asta að útliti, heiti blaðsins og
upphafsstafir greina skrautrit-
að og skriftin góð. Efnið var
líka furðu fjölbreytt (Hann
var aðeins á 10. ári).
Mínu blaði var allt öðruvísi
háttað. Frágangurinn var frem
ur slæmur og útlitið ljótt og
ekki var innihaldið betra. I
því voru aðeins þrjár bardaga
sögur í stíl Fornaldarsagna
Norðurlanda, en þá hafði ég
nýlega lesið þær og fannst
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
'> wmmmm^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
8. október 1972