Lesbók Morgunblaðsins - 09.04.1972, Blaðsíða 9

Að skapa þögn
Margt er það og margvíslegt, sem
við veitum börnum okkar nú á dög-
um. Fyrir utan að fá að ganga í
góða almenna skóla, fá mörg þeirra
að læra að leika á ýmis hljóðfæri,
fara í balletttíma og dansskóla. Á
unglingsárunum kemur Æskulýðs-
ráð borgarinnar og býður upp á
ýmis tómstundastörf eða skemmt-
anir og ekki má gleyma Æskulýðs-
nefnd þjóðkirkjunnar, sem hefur
upp á ýmislegt að bjóða. í sumum
söfnuðum eru starfandi æskulýðs-
félög, og svo eru öll íþróttafélögin
og skátahreyfingin. Við liggur, að
sumum finnist nóg um allt þetta
brambolt. Samt œtla ég að stinga
upp á enn einu, sem við getum
veitt börnum okkar. Það er
ÞÖGNIN.
Oft undrumst við, hvers vegna
okkur verða minnisstæðar einar
stundir fremur en aðrar úr bernsku
og æsku. Oft eru þetta harla hvers-
dagslegar stundir, sem þó hafa
markast óafmáanlega í huga okkar
og hverfa þaðan aldrei, Þannig
kemur oft fram í huga minn viss
mynd, sem fylgir orðinu þögn eða
kyrrð. Ég kom inn á heimili vin-
konu minnar síðdegi nokkurt. Ekki
minnist ég, hvað við höfðum fyrir
stafni, en ennþá get ég fundið
kyrrðina, sem þarna gagntók mig,
e.t.v. aðeins skamma stund. Ég sé
enn fyrir mér hvítskúraðar gólffjal-
irnar og heyri tifið í gömlu stofu-
klukkunni og öldugjálfrið utan við
opinn gluggann. Þetta var engin
hátíðarstund, þarna ríkti sannar-
lega „blessun rúmhelginnar“ eins
og William Heinesen kemst að orði
í einni sögu sinni. Og þögnin, sem
dýpkaði við rólegt tifið í gömlu
klukkunni.
Kannski er það í minningu þess-
arar stundar, sem ég leitast oft við
að skapa þögn í húsinu. Oftast er
þetta um miðjan daginn. Ég slekk
á útvarpinu, sezt við lestur eða
skriftir. Börnin hafa sagt mér, að
þau njóti þessara þöglu stunda
ýmist við nám eða bara hvíld —
svefn. Suma daga er heppnin með,
engar símahringingar, og við get-
um hlaðið okkur orku þagnarinnar,
sem dýpkar við fjarlægan nið um-
ferðarinnar, sem er með minnsta
móti á þessum tíma dags.
Frú fertug.
Mary Cheever, eiginkona
Johns Cheevers, rithöfundar:
— Leyfið mér að vitna í Lucy Moore-
head, eigrinkonu Alans Moorehead. Hún
sagrði einhverju sinni: „Það er hábölv-
að að búa með rithöi'undi l>egar hann
er að skrifa — en það er þó hátíð lijá
Þvi að búa með liomini, þegar Iiann er
ekki að skrifa.“ Ég er þessu hjartan-
lega sammála. Rithöfundur er einangr-
ur skrifað. Eina sögu reit hann sem
hann kallaði „An Edncated Wonian“ ogr
ég- Iield að sú saga hljóti að reita hverja
sk.vni gædda kvenveru ra'kilega til
I'PÍA;
Edward og Jóhanna
að bera. En slík stórmenni eru á stund-
um fær um að gela meira en aðrir menn
— þegar þau finna hvöt hjá sér til þess.
Líf og sambúð nieð þeim er fullt af ör-
væntingu og vonleysi, en jafnframt svo
ríkt af fullnægju og fjölbreytni að það
vegur upp á móti öðru.
Eiginmaður minn var áttatíu ára gam
all þegar við giftum okkur og ég var
26 ára. Við höfum verið gift í ellefu ár.
Stundum harma ég að við liöfum farið á
mis við að eiga í reglulega tryllingslegri
baráttu hvort við annað. Ef við hefðum
verið nær hvort öðru í aldri hefðum við
getað slípað af okkur ýmsa vankanta.
Við erum að flestu ákaflega ólíkar
persónur. Kannski hefði samband okk-
ar þá þróazt á annan veg. I»essi aldurs-
rnuniir liefur orðið til þess að sambúðin
hefur verið kyrrlátari og rólegri en
eMa.
Dorothy og Richard Rogers
Dorothy Rodgers, eiginkona
tónskáldsins Richards Rogers:
Dorothy er leikmyndateiknari og
hefur ritað bækur um Ieikmyndagerð.
— Svo vill til að hann er ákaflega
góður í sambúð. Hann kærir sig ekki
um að neinn heyri tónlistina, sem liann
er að semja fyrr en hún er fullbúin. En
liann er Ixilinmóður og umbiirðarlyndur
og nieira að segja l>egar l>örnin voru lít-
U, varð hann aldrei graniur, þótt þau
væru með ærsl eða lilypu út og inn í
vinmiherbergi hans.
Hann vinnur aðeins, þegar hann hef-
ur ákveðið verkefni að stefna að. Stund
um vinnur iiann ekki mánuðum saman.
Þegar hann byrjar á einhverju nýju,
hef ég stiindum á tilfinningunni að það
muni ganga seinlega, en reyndin verður
yfirleitt allt önnur. Það er ákaf-
lega lieillandi, þegar hann hefur lokið
lagi og leikur það fyrir mig í fyrsta
skipti. Eftirlætislag hans er Carousel.
Mitt? Hann hefur skrifað svo mörg góð
lög. Knginn ætlast til að móðir geri upp
á milli einna eigin barna.
Dorothy Lichtenstein,
eiginkona málarans
Roy Lichtensteins:
— Roy er eigingjarn og sérlundaður
]>egar viiuia hans er annars vegar og
hann vinnur af sannri ástriðu. Mér
finnst örvandi og spennancir aw norm á
hann mála Hann er jafnlyndur l»egar
hann er kominn í ham og honúm
miðar vel. Við ræðum vissulega verk
hans, en hann er yfirleitt orðfár og
kærir sig ekki uni að tala mikið. Yfir-
leitt fær hann ekki slæina dóma, en þeg-
ar það kenmr fyrir tek ég það nær
mér en hann.
Eg rak sýningarsal og þannig kynnt-
umst við. En það liðu fimm ár, unz við
giftiim okkur. Ég hef ekki starfað utan
beimilisins nú og ég uni því vel. Ég
öfunda fólk á borð við Roy, sem finnur
hjá sér köllun til að afreka eittlivað i
lífinu. Og ég þakka mínuin sæla fyrir að
fá að hafa Roy.
Poppmálarinn og frú Dorothy
Lillian Richter, eiginkona
dr. Charles Richters, sem fann
upp Richterkvarðann til að
mæla styrkleika jarðskjálfta:
— Það getur verið erfitt á stundum
að búa með snillingi. Ég er ekkert sér-
lega greind sjálf. Að vísu hef ég há-
skólapróf, en maðurinn minn er alitaf
að tala um að prófgráður séu ekki mæli
kvarði á greind. Ég er haldin ininnimátt
arkcnnd gagnvart Iionuin. Xökum það
til dæmis að liann getur lesið átta tungu
mál, þar á meðál eru rússneska og jap-
anska, en ég kann aðeins eitt erlent mál,
frönsku.
Hann gengur mjög upp í starfi sínu.
Þó svo að liann sé opinberlega hættur
störfum, fer hann dag hvern til rann-
sóknastofunnar. Þegar siðast varð vart
við jarðskjálfta i Kaliforniu stökk
hann fram úr rúininu, æpandi, vegna
þess að hann hélt að þetta yrði öskap-
lega mikill jarðskjálfti. Öskrin i Iionuin,
voru svo ferleg og þau og skjálftinn
hræddu köttinn okkar svo, að hann
húkti undir rúmi klukkutínuim saman.
Richter er sannfærður um að það verði
harður jarðskjálfti í Kaliforníu á næst-
unni. Ef hann vissi livar og livenær það
yrði niyndi liann fara þangað og setjast
á stein og bíða þar til að geta fylgzt
nógu vcl með atburðimmi þegar hann
gerðist.
Dr. Charles og I.illian
aður og hefur lítil tengsl við aðrar
manneskjur. Ég hef unntð sem kennari
síðustu tíu árin og ég lield því fram
að það hafi bjargað lífi mínu að hafa
nnnað að hugsa um en eiginmann minn.
Ég leiðbeini einnig inn smásagna- og
skáldsagnagerð. Það likar nianninuni
niínuin mjög illa. Hann segir að slikt
sé ekki liægt að kenna.
Það liefur verið erfitt að lnia v:ð
margt og ég hef einnig verið ákaf-
lega mikið á móti ýmsu, sem Johu hef-
John og Mary Cheever
mmmmm^mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm—mmmmmmmmmm^*
LiESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9
9. apríi 1972