Lesbók Morgunblaðsins - 24.09.1967, Blaðsíða 16

mmmmm
Lausn á síðusfu krossgátu
BRIDKE
Eftirfarandi spil er frá leiknum milli
Ítalíu og N-Ameríku í heimsmeistara-
keppninni sem fram fór í Miami Beach.
Norður.
A Á-G-3
V 10-5
♦ K-8-3
4> Á-K-8-5-4
Vestur.
A —
V K-G-6-3-2
♦ 10-9-5-4
4> G-10-9-7
Austur.
A D-10-9-6-5
V D-9-8
♦ D-6-2
4> 6-2
Suður.
A K-8-7-4-2
V Á-7-4
4 Á-G-7
4> D-3
Maður, búsettur úti á landi, kom
að máli við mig fyrir nokkrum
dögum og sagði mér einkennilega
sögu. Til hans hafði verið leitað
um nokkrar upplýsingar í stað-
frœði heimabyggðar hans og hafði
hann látið þœr í té án þess að
spyrja til hvers þær væru œtlað-
ar. Um tœmandi upplýsingar var
ekki beðið en maðurinn hafði
brugðizt við þessu nákvœmlega eins
og um var talað og veitt umbeðn-
ar upplýsingar, án þess að hug-
leiða sérstaklega hvort hœgt vœri
að afla þeirra fyllri og ítarlegri
eða kanna eitthvað fleira í því
sambandi. Gerist svo ekkert í þessu
máli fyrr en rúmu ári síðar, er ut
kemur bók með ýmsum samtín-
ingsfróðleik, þar sem einnig eru
með þœr lauslegu upplýsingar, sem
þessi maður hafði verið beðinn um
og hann skráður sem einn heim-
ildarmanna að bókinni. Sagði hann
að það hefði komið sér mjög á
óvart, enda
hefði hann
gjarna viljað
hafa aðstöðu
til að gaum-
gœfa betur
þœr upplýs-
ingar, er hann
gaf, ef hann
hefði vitað að
þœr áttu að
koma út á
prenti.
1 framhaldi af þessu tjáði þessi
maður mér, að umrœtt fróðleiksrit
vœri morandi í villum, sem stafa
myndu af því fyrst og fremst, hve
kæruleysislega vœri með efnið far-
ið og lítið lagzt eftir því að láta
kunnuga menn og menn með sér-
þekkingu yfirfara einstaka kafla
áður en bókin var prentuð.
Hér er því miður elcki ein báran
stök. Kæruleysisleg meðferð fróð-
leiks og staðreynda er því miður
alltof algeng hjá ýmsum þeirra sem
fást við fróðleiksöflun og útgáfu
ýmiskonar þjóðlegs fróðleiks. I
sögnum sem aflað er úr einstök-
ítölsku spilararnir D’Alelio og Pabis
Ticci sátu N—S við annað borðið og
spiluðu 6 spaða og töpuðu.
Við hitt borði'ð sátu Aluin Roth og
William Root N—S og hjá þeim varð
lokasögnin 4 spaðar og var úrspilið
þannig:
Vestur lét út tígul 10, sagnhafi (Root)
fékk slaginn á gosann og lét út spaða
2. Þegar vestur lét hjarta í, drap sagn-
hafi með ásnum í borði, lét út lauf,
drap heima með drottningu, lét enn
lauf, drap í borði með ási og lét út laufa
kóng. Austur (Garozzo) lét tígul drottn-
ingu og sagnhafi lét hjarta 4.
Næst lét sagnhafi laufa 8 úr borði,
austur lét tígul, trompað var heima og
hjarta ás tekinn og hjarta 7 látið út.
Vestur fékk slaginn, lét út tígul, austur
trompaði, en gat ekki látið út tromp og
lét því út hjarta drottningu. Sagnhafi
trompaði heima, lét út tígul ás, austur
trompáði og 2 síðustu slagina fékk sagn-
hafi á kóng og gosa í trompi og vann
þannig spilið. Sveitin frá N-Ameríku
fékk 13 stig fyrir þetta spil.
um byggðarlögum geta ætíð leynzt
villur, en of lítið er um það hirt
að senda sagnirnar aftur heim í
héruð til að láta gagnkunnuga
menn lesa þær yfir með tilliti til
viðbótarupplýsinga og til að leið-
rétta ýmsar skekkjur í staðfræði,
sem oft vilja slœðast inn. Eru jafn-
vel dœmi þess að slíkar staðfrœði-
villur hafi komizt inn í kennslu-
bækur barnaskóla og kennarar við-
komandi byggðarlags rekið upp stór
augu þegar þeir áttu að fara að
miðla slíkri nýrri þekkingu í sínu
heimahéraði.
Þjóðlegur fróðleikur er eftirsótt
og vinsœlt lesefni á fslandi og bæk-
ur um slík efni eiga vísa marga
kaupendur. Lýsing byggðarlaga og
einstákra bœja er efni girnilegt til
fróðleiks þeim sem þar hafa ein-
hverntíma dvalizt og eins hinum,
sem þangað leggja leið sína. Og
ekki spillir ef hœgt er að tína til
arfsagnir, er krydda frásögnina.
Þessar staðreyndir hafa ýmsir lítt
vandir útgefendur notað sér í fjár-
öflunarskyni og er illt til þess að
vita. Gengur jafnvel stundum svo
langt, að endurprentuð eru mein-
gölluð rit, með villum, augljósum
öllum þorra manna.
Ekki er fróðleiksfúsum mönnum
neinn greiði ger með því að gefa
þeim kost á meira og minna óáreið-
anlegum fróðleik. Sums staðar hef-
ur sú meinloka komizt inn, að sam-
tíningsfróðleikur og sagnir verði
leiðinlegra ef vísindalegrar ná-
kvœmni sé gætt í framsetningu.
Þetta er mikill misskilningur og
sönnum fróðleiksmönnum mumi
bækur um þessi efni því meiri
aufúsugestir sem þeir geta betur
treyst því sem þar er skráð. Og
enda þótt menn hafi kannski stund-
aránœgju af því að rekja villur í
nýútkomnum bókum, fer sú ánœgja
fljótt af og slíkar bœkur eru þreyt-
andi eign í bókahillu.
Nauðsyn ber til að spyrna hér
við fólum. Hér þyrfti að skapa
sterkt álmenningsálit gegn óvönd-
Framhald á bls. 14