Lesbók Morgunblaðsins - 09.08.1964, Blaðsíða 14

,Dóna - yfirgangur' Reykjavíkurbæjar
Bréf frá Benedikt Gröndal
Arið 1905 virðist sem
Slippnum í Reykjavík
hafi þótt orðið þröngt um sig, og
tekur félagið að girnast lóðarskika,
sem því þykir akkur í að bæta við
sig. En þá er það að skáldið Bene-
dikt Gröndal, kominn fast aS átt-
ræðu, rís upp til mótmæla, skrifar
formanni stjórnar Slippsins (Drátt-
»rbrautarfélagsins) eftirfarandi
bréf, sem bregður undarlegu ljósi á
stjórn bæjarmála, — ef rétt er með
Earið.
Herra bánJcastjóri
Tryggvi Gunnarsson
Kommandör af Dannebrope, alþinp-
ismaöur, Formaöur í framfarafélapi
Reykjavíkur, ísfélapinu, Reknetafélap
inu, Dráttarbrautarfélapinu, Þilskipa-
ábyrpöarfélapinu, op Þjóövinafélap-
inu, Nefndarmaður í Byppinparnefnd
Reykjavíkur, Bæjarfulltrúi Reykja-
vikur op í Hafnarnefnd Reykjavikur.
K=
k.æri gamli vinur og kunningi!
Með ánægju skyldi eg bjóða þér einn
Cognak eða .Bitter, og þá líka Kottel-
et eða Beufsteik með eggjum og kraft-
sósu ,eða þá grilleraðan hrútshaus með
óaðfinnanlegu hnakkaspiki — en nú er
ekkert af þessu til, svo við verðum að
lifa í ímynduninni og gera okkur gott
af hugmyndalegum krásum, sem eng-
inn getur notið nema útvaldir Fanta-
síumenn.
En eg sný mér frá þessum blómJega
hugsjónaheimi og verð að dumpa nið-
ur á vora prósaisku jörð, þar sem
grjót og grængresi er innan um torf-
skurði og forarpolla, og hugur minn
nemur þá staðar á Nýlendugötu við
það hús sem er merkt No. 13; það hús
bygði fyrst Jóhann Guðmundsson,
sonur Guðmundar á Hól, upp úr timbri
frá Laugarness-stofnunni gömlu, en
síðan keypti það Guðlaugur sýslumað-
ur, og þá lóð sem þar með fylgdi; svo
varð húsið eign Björns Stefánssonar
og Jóhönnu Tómasdóttur Zoega, hálf-
bróður Geirs kaupmanns Zoega,
en þar eð Björn er hæglát-
ur maður og óframfærinn, en
lagtækur vel og fjölhæfur, ' þá
er Jóhanna kona hans, sem var hálf-
systir konunnar minnar, talin helzt fyr-
ir þessari eign, með því það er hún
sem hvað mest hefur haldið henni við
og ræktað lóðina.
Nú stendur svo á, að fyrir neðan hús-
ið, eða sjávarmegin, hefur verið gerð-
ur vegur, eða svo nefnd „NýlendiUgata",
og til þess að leggja þá götu var tek-
inn partur af lóð þeirri sem heyrði til
húsinu No. 13, og hefur sá partur aldrei
verið endurgoldinn Birni og Jóhönnu,
heldur hafa þau verið svipt þessu og
víst ekki fengið nema illindi og ónot,
því það er alkunnugt, að fátæKt • fólk.
fær ekki einusinni áheyrn hjá þeim
burgeisum bægarins, sem eiga að fram-
kvæma rétt og skyldur.
Þetta er nú samt ekki aðalefnið hér;
en fyrir neðan þennan umrædda veg
er blettur, sem Jóhanna hefur grætt
út og ræktað mörg ár, og hefur bæj-
arfógetinn sagt að hann skuli standa
óbygður og ósnertur fyrir hana fram-
vegis. En nú er svo komið, að við hef-
ur legið að blettur þessi (sem jeg hefi
hjálpað Jóhönnu til að girða og friða)
yrði tekinn og seldur, og í þessari neyð
hefur hún boðið 25 aura fyrir hverja
feralin blettarins, en segir að herra
bánkastjórinn bjóði nú 50 aura. Jeg
hjálpaði Jóhönnu í því trausti að hún
yrði látin í friði með blettinn, og finnst
mér lítið leggjast fyrir einn Bankdir-
ektör og Kommandör af Dannebroge,
eins og það er svo ólíkt þér, sem hef-
ur hjálpað svo mörgum, að vera að
HilllllllllillllllflllllMlllllllllllllllllllllllllllllilllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
Frá Páli Ólafssyni
Þesssr stökur eru teknar úr 96 ára
gömlu bréfi Páls til „timburmannsins
Tryggva Gunnarssonar", er þá bjó á
Hallgilsstöðum:
Nú er á förum nóttin svört,
nú sér fyrirboðann;
sér. á undan sólin björt
sendir margunroðann.
Jökulfjöllin himinhá
og hvítan faldinn unna
steyptu glöðum geislum á
gullinhærða sunna.
Láttu í hjörtun líka ná
ljósgeislana hreina,
þeim sem vaka og varla sjá
vonarstjömu eina.
Páii Ólafssyni barst sú fregn að
Tryggvi hefði verið á ferð ,en riðið hjá
garði. Sendi hann Tryggva því eftirfar-
andi ljóðabréf:
Hallfreðsstöðum, 16. september 1887.
Ástkæri Tryggvi minn!
Ferðast þú um fjöll og dali
framhjá mér á nótt og degi.
Nú er enginn blómsturbali
bærinn minn á þínum vegi.
Fyrir mörgum, mörgum árum
mundir þú hvar ég átti heima;
nú af tímans barinn bárum
búinn ertu því að gleyma.
Upp úr dölum, onaf heiðum,
eins um myrka nótt sem daginn,
Tryggvi ratar onað Eiðum,
f eyði lætur vinar bæinn.
Að Tryggvi minn sé tryggðum
horfinn
trúi ég í seinna lagi;
og lífsins þjölum svo af sorfinn
hann sjái hvorki menn né bæi.
Þá þú fer um fjöll og dali
og fréttir mig til hvíldar genginn,
minni þig hver blómsturbali
á bæinn mig og konu og drenginn.
Páll þinn Ólafsson
og
gullnálin mín
og þín
R. Björnsdóttir.
keppa við bláfátæka manneskju, sem
alltaf verður að vinna með veikum
kröptum til þess að hafa ofan af fyrir
sér, lasburða og út slitin, og bægja henni
frá atvinnu, bæði með því að taka af
henní þetta stykki, sem þó hefur nokk-
uð hjálpað henni til að lifa, og svo
taka burtu stakkstæðið, eins og hér hef-
ur verið gert við fleira fólk, og það
hrakið burtu, en samt sem áður heimt-
að bæjargjöld og annað til opinberra
þarfa. Svo munu og í þessu tilfelli hafa
verið brotnar og eyðilagðar girðingar
og allt sem eyðilagt verður, og sami
dóna-yfirgángur sýndur eins og þegar
vegurinn var gerður, sem ég minntist
á hér að framan — allt bótalaust.
Eg veit nú ekki hvurt Herra Bánka-
stjórinn og Komimandörinn muni halda
þessu fram, að vilja yfirbjóða þannig
þessa fátæku manneskju, eins og það
ríði lífið á að ná þessum bletti, sem
auðsjóanlega er til einskis gagns fyrir
.þá víðfrægu „dráttarbraut", þótt hún
líklega sé eins merkiieg á jörðu eins
og vetrarbrautin á himninum, en sæmi
legra væri að láta þetta í friði — það er
auðvitað að fátæk manneskja getur
ekki keppt við hálatinaða tignarmenn,
sem aldrei eru í neinum vandræðum.
Og skýt eg svo þessu máli til sóma
tilfinningar mins gamla vinar og kunn-
ingja.
Reykjavík, 22. November 1995.
Þinn
Ben. Gröndal.
(Bréfið er í Landskialasafninu).
Haraldur Guðbergsson
☆
Ása-Þór í nútímabúningi
Ungur listamaður, Haraldur Guðbergsson,
teiknar myndasögu fyrir Lesbókina
í LESBÓKINNI í dag hefst ný
myndasaga á bls. 15, sem vænt
anlega á eftir að vekja ánægju
lesenda. Er hvort tveggja, að
myndimar eru gæddar mikilli
kímni og svo hitt að efnið er
sótt í eitt af öndvegisritum
heimsbókmenntanna, Eddu
Snorra Sturlusonar.
Teiknarinn er 33 ára gamall
myndlistarmaður, Haraldur Guð
bergsson, sem á sínum tíma
stundaði nám við Handíða- og
m ynd 1 ista rsk ól ann, dvaldist á
Spáni seinni hluta árs í fyrra og
hefur unnið við legsteinasmíði
hér heima síðan í janúar. Har-
aldur á ekki langt að sækja
kímnigáfuna, því hann er systur
sonur Steins Steinars skálds.
í örstuttu viðtali við Lesbók-
ina kvað Haraldur myndasög-
una af Ása-Þór þannig til
komna, að hann hefði frá
bemsku haft sérstaka ánægju af
Snorra-Eddu, sem væri full af
fínu gríni, og af góðum skop-
myndasögum, sem sum erlend
blöð birtu. Einn góðan veðurdag
hefði hann svo setzt niður sjálf-
ur og farið að draga 'myndir af
persónunum, sem Snorri lýsir
svo skemmtilega. Hann kvaðst
ekki hafa farið eftir útlitslýs-
ingum Snorra (hjá honum er
t.d. Ása-Þór rauðskeggjaður
guð), heldur látið andann í frá-
sögn Snorra tendra ímyndunar-
aflið og laða fram persónumar.
Sagðist hann hafa velt vöngum
lengi yfir sumum persónunum.
Haraldur kvaðst að lokum vona,
að þessar myndir hans yrðu til
að vekja áhuga yngri kynslóðar
innar á verki Snorra, sem væri
áreiðanlega með kostulegustu og
fyndnustu ritum í íslenzkum
bókmenntum. Er ekki að efa, að
sú ósk Haraldar rætist, því ekki
þykjumst við hér á Lesbókinni
hafa komizt yfir betri feng í háa
herrans tið.
14 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
26. tbl. 1964