Lesbók Morgunblaðsins - 12.01.1964, Blaðsíða 13

- SIGGI SIXPENSARI -
Safnarar spyrja oft hve
strangir þeir eigi að vera í
kröfum sínum við val á fri-
merkjum í söfn sín.
Allir frímerkjasafnarar
reyna að fá sem bezt eintök
frímerkja í safn sitt, það er
að segja vel miðjuð (cent-
eruð), með öllum tökkum
heilum, vel stimpluð ef um
stimplað safn er að ræða,
eða með lími á baki ef um
ónotuð frímerki er að ræða.
Nú er það þannig með lím á
ónotuðum frímerkjum, að
mjög auðvelt er að setja lím
á óstimpluð frímerki, sem
hafa af einhverjum ástæð-
um orðið límlaus, og víða i
löndum þar sem loftslag er
mjög rakt taka safnarar jafn
vel lím af ónotuðum
frímerkjum til að þau
geymist betuj- óskemmd.
f AFA verðlistanum
segir: „Óstimpluð betri
frímerki eru skráð á sama
verði hvort sem um frímerki
með lími eða án er að ræða,
þar sem flestar tegundir
líms má eftirlíkja, og jafn-
framt er oft nauðsynlegt að
fjarlægja lím af slíkum fri
merkjum til að vernda þau
frá skemmdum".
Þegar um er að ræða nýrri
frímerki eða frímerki, sem
gefin hafa verið út í stórum
upplögum á enginn safnari
að setja inn í safn sitt önn-
ur frímerki en, sem eru
fyrsta flokks. Sé aftur t á
móti um að ræða frímerki
sem er erfitt að fá, getur
safnarinn ekki verið eins
kröfuharður og getur þá
leyft sér að setja inn í safn
sitt frímerki, sem er ef til
vill með stuttum takka, smá
bletti eða örlítið þynnra á
baki , því slík merki er þó
betra að hafa í safni sínu,
heldur en auðan blett þar
sem merkið á að vera. Að
sjálfsögðu ber hverjum safn
ara að reyna eftir sem áður
að ná í gott eintak af um-
ræddu frímerki . Af íslenzk
um frímerkjum var nokkuð
um að frímerki með hærri
verðgildum væru fyrr á ár-
um notuð sem kvittun á toll
pappíra og voru þau þá yfir
prentuð með orðinu „Toll
ur“. Slík frímerki eru að-
eins brot af verðmæti miðað
við eðlilega stimpluð frí-
merki Þó eru slík merki oft
í söfnum manna, því að
hærri verðgildi frímerkja,
sem útgefin voru á árun-
um 1925—31 er mjög erfitt
að fá póststimpluð, og er því
skemmtilegra fyrir safnar-
ann, að hafa tollað frímerki
heldur en ekkert, þó ekki
sé til annars en að veita upp
lýsingar um hvernig frímerk
ið líti út. — MRM.
Listir
Ullstein Kunstgescliichte. Hrg. von
Hans-Gunther Sperlich. 20 Bd. Ull-
stein Verl. DM. 3,80 Bd. 1963—64.
Ódýrasta listasagan, sem fáanleg er.
Lesmál 3200 síður, 160 heiisíðu lit-
myndir og 1800 aðrar myndir.
Thc Nccesslty of Art. Ernst Flscher.
Felican, 4s6d. 1963.
Bók þessi kom fyrst út fyrir þrem-
ur árum í Austur-Þýzkalandi, nú
fyrst þýdd á ensku. Höfundurinn er
Austurríkismaður, skáld, marxisti
cg fyrr menntamálaráðherra Austur-
ríki. Bókin er mjög sérstæð og fersk
ekki mjög dogmatísk.
Conclse Hlstory of Modern Art.
Herbert Read. Thames and Hudson,
18s. 1963.
Yfirlitsrit um nútima list. 485 mynda
cíður, þar aí 100 í litum.
Michelangelo. Rolf Schott. Thames
and Hudson, 35s. 1963.
Bók rituð af mikilli þekkingu og
kunnáttu.
Pelican History of Music. Vol. 2. A.
Robertson and D. Stevens. Penguin
7s6d. 1963.
Þetta bindi fjallar um Renesansann
og Baroktímann. Ódýr og handhæg
handbók.
The World of Opera. Wallace Brock-
way and Herbert Weinstock. Met-
huen, 63s. 1963.
Saga óperunnar frá upphafi (Flórenz
í byrjun 17. aldar) fram á okkar
daga.
Byzantine Aesthetics. Gervase
Mathew. Murray, 35s. 1963.
Höfundurinn fyrirlesari í býzön-
skum fræðum við háskólann í
Oxford, hann rekur grísk-rómversk,
áhrif á býzanska list, áhrif kristn-
innar, litagleði listamannanna og
heimspekilegar og pólitískar for-
sendur. Ágætlega skrifuð bók með
úrvals myndum.
The Interpretation of Eariy Music.
Robert Donington. Faber, £6 6s.
1963.
Þessi bók er ætluð fræðimönnum i
músík, aðaláherzlan lögð á 17. og
18. öld.
Die Kunstpolitik der Nationalsocia-
lismus. H. Brenner. Rowohlt 1963.
DM. 4.80.
Spannar yfir heimalandið og her-
numdu löndin, fróðleg bók.
Jóhann Hannesson:
ÞANKARÚNIR
HOMO MORTAUS
' H
■U-ANDAN við glitrandi kös mannlegra efasemda standa
tveir öruggir punktar, sem lifandi menn óbrjálaðir efast ekki
um: Maður hefir eitt sinn fæðzt, maður mun eitt sinn deyja.
Dauðlegur, mortalis, er maðurinn. Mikill leiðtogi skynsemi-
hyggjunnar, Magnús Stephensen, fann nauðsyn til bera að
flytja oss í nýjum búningi gamlan boðskap hér um: Um dauð-
ann gef þú, Drottinn, mér, ég dag hvern hugsa megi. — Að
hugleiða vel það, sem enginn þarf um að efast, og aldrei hefir
verið til álitamála talið, er sjálfsagt og skynsamlegt.
Sannleikurinn um dauðleika mannsins kveður við líkt og
titrandi dimmur undirtónn í Darraðarljóðum frá elztu tíð-
um, Gilgamesjkviðu og Hómerskviðum. MEMONTO MORI —
minnstu (þess að bú munt) deyja! — Þetta er gamalt viðlag
úr sigurgöngum rómverskra herforingja, og var þræll látinn
ganga síðastur í langri lest hermanna og fanga og endurtaka
þessa áminningu með háum hrópum. Fornþjóðir Babels
Hellas, Ítalíu, Kína og margra annarra landa gerðu að vísu
ráð fyrir framhaldstilveru, en hún var dimm, köld,' skugga-
leg og sultarleg, aumri en aumasta líf á jörðu, fremur fram-
haldsdauði en framhaldslíf. Óljóst er hve lengi hinir fram-
liðnu voru taldir tóra, en Kínverjar tjáðu mér að það yrði
jafn lengi og lifandi menn á jörðunni færðu fórnir til uppi-
halds sálum framliðinna ættingja. Að þeim fórnum af teknum
urðu andarnir að engu, eða runnu inn i hina miklu fylkingu
illra anda, er um jörðina sveimaði og olli alls konar óförum,
óhöppum og slysum.
Efnishyggja fornaldar hagnýtti snemma hina fornu atómu-
kenningu á sálina, boðaði upplausn sálarheildarinnar og
dreifingu hinna léttu sálaratóma víðs vegar. Leiddi þetta til
hins mesta glundroða, eins og kunnugt er. Menn báðu hinar
fornu dyggðir heilar að fara, gáfu sig að valdabaráttu, eigin
hagnaðar striti þessa lífs, beittu svikum og prettum, brugð-
ust vinum sínum og skyldum, höfðu í frammi lýðskrum og
smjaður og týndu hinu þjóðlega þreki og manndómi í
nautnahyggju. — Gegn þessari efnishyggju og „álitamála-
kenningu" snerust þeir Sókrates, Platón o. fl. Skilji menn
ekki áhrif hinnar fornu efnishyggju og sálarupplausnarkenn-
inga, fá menn heldur ekki metið viðreisnarstarf þeirra. Það
var m. á. til að endurreisa ábyrgðarvitund og veita mönnum
nýjar vonir að Plaión flutti kenningar sínar um þrískiptingu
sálarinnar (TO LOGISTIKON o. fl.) og ódauðleika, þreföld
örlög sálnanna eftir dauðann, þrjár heimspekilegar höfuð-
dyggðir, ásamt samræminu milli þeirra, sem svaraði til rétt-
lætisins, hinnar fjórðu dyggðar.
Kristnin flutti allt aðra kenningu: Hún boðaði upprís-
una, möguleika Guðs til að lífga þann, sem deyr, gefa hin-
um dauðlega manni eilíft líf af sínu lífi. Sá Guð, sem gaf
þetta líf, getur einnig endurreist það í heild, bæði líf líkam-
ans og sálarinnar, og umbreytt jafnt efni og anda til dýrð-
arlífs í ljóssheimi Guðs sjálfs. Ekki ódauðleika, heldur
upprisu boðaði kristnin manninum. Ódauðlegur var eftir sem
áður Guð einn, höfundur lífsins. Upprisan var hans mögu-
leiki, ekki möguleiki hins dauðlega manns.
Oss kann að finnast þetta furðulegt, en það leiðir af því
að vér erum aldir upp við samsteypu af hinum háleitustu
grísku (platónsku) hugmyndum og hinum kristna boðskap.
Að rekja straumana að uppsprettulindunum, er erfið ganga,
sem fáir leggja á sig, en þeir, sem nenna að þreyta þá göngu,
fá mikil undur að sjá: Annars vegar stórvirki mikilla and-
ans manna til varnar gegn upplausn, örvæntingu og von-
leysi, hins vegar heyra þeir rödd frá höfundi lífsins, er boðar
að sá hinn sami, sem skóp þetta líf, hafi á sínu valdi að veita
eilíft. líf — og veiti það per fidem, fyrir trú, fyrir traust
á boðskap, er heyrist um upprisu Jesú Krísts.
Dauðaheimspekingur nútímans segir: Ég hrapa niður í
botnlaust tómið og djúpið um alla eilífð. Hann finnur til
þess löngu áður en kistan fer þessi fáu fet niður í jörðina,
sem vér sjáum. Eins langt og augun sjá, er síðasta orðið í
þekkingarfræðinm um þetta líf aðeins dauði. Hins vegar
áeyra eyrun boðskap um það sem ekki sést: Eilíft líf sem
gjöf frá höfundi lífsins, þar sem fyrsta og síðasta orðið er Guð.
1. tölublað 1964,
LESBOK MORGUNBLAÐSINS J3