Lesbók Morgunblaðsins - 12.01.1964, Blaðsíða 10

ÞÓTT það kunni e.t.v. að, vera að bera
í bakkafullan lækinn að skrifa um út-
för John F. Kennedy's svo löngu eftir að
ihún fór fram, réðist undirritaður engu
að síður í að reyna að lýsa að nokkru
þeim heimssögulega degi í Washington.
Fram skal tekið að greininni var upp-
haflega ætlað að birtast í Lesbók um
jólin, en varð ekki af vegna verkfaila og
annars.
Það sem mér verður e.t.v. minnisstæð-
ast, og svo mun um fleiri, varðandi morð
Kennedy's var hversu óraunverulegur
þesri atburður virtist. Enda þótt blaða-
menn Mbl. ynnu fram á rauðan morgun
við að skrifa og ganga frá blaðinu um
lát forsetans, munu fæstir raunverulega
hafa gert sér grein fyrir því, hvað gerzt
haíði. Það var eiginlega ekki fyrr en á
laugardag, sólarhring eftir morðið, að
menn fóru að átta sig, og trúa frétt-
unum.
Og þegar manni er fyrirvaralaust
kippt upp í einni heimsálfu og fluttur
i aðra á nokkrum klukkutímum, þá fer
ekki hjá því að manni finnist hlutirnir
dálítið óraunverulegir, „órealir“, eins og
sagt er. Þegar ég stóð á Pennsylvania
Avenue á mánudagsmorguninn, átti ég
raunai' erfitt með að trúa því að þetta
allt væri ekki annað en vondur draum-
ur.
Það var seinnipartinn á sunnudaginn,
að ritstjórinn hringdi, og boðaði nokikra
blaðamenn á fund. „Við erum að velta
því fyrir okkur að senda mann til Was-
hington; okkur finnsf að Morgunblaðið
verði að hafa mann þar á morgun.“
Þar sem undirritaður var sá blaða-
manna, sem hafði í vegabréfi sínu gilda
áritun, „visa“ til Bandaríkjanna, varð
úr að senda hann. Ekki var þó endan-
leg ákvörðun tekin um þetta fyrr en
undir kvöld, því að aðalvandamálið var
hvort komizt yrði frá New York til
Wáhington í tæka tíð, þ. e. áður en út-
förin hæifist. Hringt var til Erlings Aspe-
lund, fréttaritara blaðsins í New York,
og hann spurður um möguleikana.
Taldi hann að engum vandkvæðum yrði
bundið að komast til höfuðborgarinnar
í tírna. Á meðan ritstjórinn ræddi við
Erling 1 sírmann, hafði sá síðarnefndi
annað augað á sjónvarpinu í New York,
sem stanzlaust sendi efni um Kennedy
og gang málanna. Á þessum augnablik-
um var verið að flytja Oswald niður
í kjallara lögreglustöðvarinnar í Dallas,
og var jafnharðan sjónvarpað frá því.
Skyndilega hrópaði Erling: „Það er búið
að skjóta hann.“ Við hlustuðum agndofa.
Oswald lá enn á kjallaragólfinu eftir
skotið, algjör upplausn var á staðnum,
og á einni sekúndu eða svo var fréttin
komin hingað heim til íslands. Er því
ekki óvarlegt að gera ráð fyrir því að
Morgunblaðið hafi verið fyrst blaða ut-
an Bandaríkjanna ti'l þess að frétta um
þennan dæmalausa atburð.
Ákvörðun var síðan tekin endanlega
um að senda undirritaðan í vesturveg,
þ.e.a.s. ef flugvélinni um kvöldið seink-
aði ekki svo, að ekki yrði komizt frá
New York til Washington í tæka tíð.
Upphaflega var ráð fyrir gert að Loft-
leiðavé’lin yrði komin til New York um
kl. 9 um morguninn eftir staðartíma, en
áætlun var breytt. í stað þess að koma
við í Gander . á Nýfundnalandi, var flog-
ið til Keflavíkur, geymar vélarinnar
fylltir og síðan var haldið til New York
án viðkomu. Græddist á þessu talsverð-
ui tími.
Og um kl. hálf tólf var undirritaður
lagður af stað eftir að hafa fleygt nauð-
synlegustu hlutum í tösku, og gripið
með ritvélatösku, sem síðar á eftir að
koma við sögu. Minntist ég í öllu þessu
hins fornfræga Faralds í Speglinum,
sem jafnan var á þeytingi milli helztu
landa heims, og sjaldan tók með sér
annað en tannbursta í tösku.
Vic lentum í New York laust eftir
kl. sjö á mánudagsmorgun eftir staðar-
tíma Þar beið Erling og aðstoðaði undir-
ritaðan við að komast í gegnum toll og
vegabréfaeftirlit á mettíma. Á Ildewild-
flugvelli eru allir krafðir um gild bólu-
setningarvottorð, en Bandaríkja-mehn
virðast telja að ísland sé óvenjulega
heilnæmt land. Undantekning frá bólu-
setningarskyldunni er gerð varðandi
aðeins eitt land, Island. Heilbrigðiseftir-
litið spurði aðeins hvar ég hefði verið
síðustu þrjár vikurnar, og þegar svarið
var ísland, var mér hleypt orðalaust
óbólusettum inn í landið.
Aðeins var tímd til þess að þeytast
gegnum flugstöðvarbygginguna og um
borð í DC-7 flugvél frá Eastern Airlines,
sem leggja átti af stað til Washington kl.
3. DC-7 eru þær flugvélar sem SAS not-
ar nú með litlum árangri í samkeppn-
inni við Loftleiðir, og ekki gat undirrit-
aður merkt að það væri á nokkurn máta
þægilegra að ferðast í þeim vélum en
DC-6 vélum Loftleiða.
Annars er Eastern Airlines um margt
merkilegt flugfélag. Félagið hefur um
skeið rekið svonefndan „shuttle service**
xnjlii New York og Washington, og notar
til þess yfir 30 flugvólar, ag því er mér
var sagt. Byggist þessi þjón-usta á því,
að á 'hverjum kiukkutíma er flogið milli
borganna. Engar sætapantanir er hægt
að gera, enda þannig um hnútana búið,
að treysta má því 100% að komast á
klukkutíma fresti á milli. Félagið hefur
jainan reiðubúna varavél, fyllist sú sem
á áætlun er. Komi þremur farþegum of
margt í vél nr. 1 er vél nr. 2 dregin fram,
og fariþegarnir 3 settir í hana. Mér skilst
á flugfélagamönnum, sem fylgst hafa
með þessu af atíhygli, að Eastern tapi
ekki fé á þessari þjónustu. En þetta er
nú útúrdúr.
Ákveðið ha-fði verið að Erling færi
með til Washingfcon, og flugum við þang
að í bezta veðri, sólskini og logni. Tók
ferðin liðlega klukkutíma, og var mjög
fagurt að fljúga yfir höfuðborgina þenn-
an morgun. Strax á flugvellinum var
ljóst að þetta var enginn venjulegur dag
ur í Washington. Menn töluð-u yfirleitt í
hálfum hljóð-um. Kaþólskan presr,
negra, sáum við þar í fullum skrúða, og
var sá á leið til miðborgarinnar; hefur
vafalaust gegnt hlutverki við útförina.
Erfitt reyndist að fá leigubíl á ve-llin-
urn. Úti fyrir flugstöðvarbyggingunni
stóðu einkennisklæddir menn, sem
höfðu það hlutverk að útvega farþegum
leigubila, en allmargt fólk beið eftir bíl-
um, sem fáir voru í notkun þennan dag
þjóðarsorgar. Var það ekki fyrr en að
við settum upp hátíðlegan svip og til-
kynntum einum hinna einkennisklæddu,
meg erlendum hreim, að við þyrftum að
komast með hraði í utanríkisráðuneytið,
að okkur tókst að fá bíl.
Þær 10 mánútur, sem það tók að kom-
ast til utanríkisráðuneytið, lét bílstjór-
inn, sem var negri, dæluna ganga, og
var umræðuefnið aðeins eitt: Kennedy.
Hann sagði að fráfall hans væri hroða-
-'egt áfall fyrir litað fólik í Bandaríkjuo
Guðmundur f. Guðmundsson, utanríkisráðherra, ræðir við Lyndon B. Johnson,
hinn nýja forseta, í móttöku í utanríkisráðuneytinu að greftrun Kennedys lokinni.
Þeir ræddu m.a. íslandsför Johnsons í september s.l
10 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
1. tölublað 1964.