Lesbók Morgunblaðsins - 25.02.1962, Blaðsíða 8

HVAR ERU ÞEIR NU?
En flugvélin kom ekki aftur og þa5
komst hreyfing á mennina. Ungi þrek-
legi hásetinn, sem stóð við stýrið, Guð-
jón Kristinsson frá ísafirði, var mikið
særður. Eins Hermann Jónsson, háseti,
sem verið hafði að störfum ásamt hin-
um ofan þilja. Messadrengurinn lá f
blóðpolli á þilfarinu og Óli kyndari
klöngraðist upp úr vélarrúminu. Ög-
mundur var líka illa haldinn og nokkr-
ir voru með minni sár. Ein kúlan fór
í gegnum skrifborðið hjá skipstjóran-
um, rétt við höfuð hans, en hann sak-
aði ekkert. Hins vegar skrámaðist Bjöm
sonur hans, unglingur, sem var um
borð.
Allir héldu, að skipið væri að sökkva
og Júlíus 1. vélstjóri fór niður í ketil-
rúm og skaraði undan kötlunum. Þótti
það vel af sér vikið eins og á stóð.
Núna, tæpum 19 árum siðar, segir
messadrengurinn, Guðmundur Guð-
mundsson, símamaður í Reykjavík:
„Þeir vöföu mig í teppi og lögöu mig
hjá hinum, sem sœröir voru, niöri
í borösál á fyrsta plássi. Ég lá viö
hliöina á Guðjóni. Hann dó á leiöinni
í land. Guöjón var prehmenni, traust-
ur og hjartáhlýr. Þegar peir fóru að
hjukra honum í brúnni, sagöi hann
meö erfiöismunum: VERIÐ EKKI AÐ
EIGA VIÐ MIG. MÉR VERÐUR
EKKI BJARGAÐ ÚR ÞESSU. REYN-
IÐ HELDUR AÐ HJÁLPA HINUM‘(.
„Hermann dó líka áöur en viö kom-
um í land“, hélt Guömundur áfram.
.,Þaö var góöur maöur og einlœgur“.
SJÖ KÚLNAGÖT
Óli kyndari, Ólafur S. Ólafsson,
rennismiður hjá Vegagerð ríkisins, man
líka allt, eins og það hefði gerzt í gær:
„Pabbi var pá á Súöinni. Hann fór
aö leita aö mér strax eftir árásina —
og viö mœttumst í ganginum ofan við
vélarrúmiö. Hann fór meö mig niöur
á fyrsta pláss til hinna og handklæöi
var vafiö um lœrið. Þetta var mikill
blóðvöllur“.
Skipun var gefin um að fara f bát-
ana. En bátinn á stjórnborða var ekki
hægt að setja niður, því skipið var
tekið að hallast mikið á bakborða. Bát-
urinn þeim megin var hins vegar allur
ÞÝZK FJÓRHREYFLA FLUGVÉL GERÐI
árás á strandferðaskipið stjð
INA KL. 1,30 í GÆR, ER SKIPIÐ
VAR Á SIGLINGU FYRIR NORÐURLANDI.
SKIPVERJAR URÐU EKKI VARIR VIÐ
FLUGVÉLINA FYRR EN í ÞANN MUND ER
HÚN RENNDI SÉR NIÐUR AÐ SKIPINU.
GERÐU FLU GMENNIRNIR VÉLBYSSU-
ÁRÁS, SKUTU SPREN GIKÚLUM OG
VÖRPUÐU SPRENGJUM A SKIPIÐ. SÆRÐ-
UST FJÓRIR SKIPVERJAR ALVARLEGA,
TVEIR ÞEIRRA LÉTUST ÁÐUR EN ÞEIR
KOMUST UNDIR LÆKNISHENDUR OG TVÍ
SÝNT ER UM LÍF HINS ÞRIÐJA. SPRENGJ-
URNAR HÆFÐU EKKI SKIPIÐ, EN EIN
ÞEIRRA SPRAKK ÞAÐ NÁLÆGT, AÐ SÚÐ-
IN LASKAÐIST TÖLUVERT OG AÐ HENNI
KOM MIKILL LEKl. EINNIG OLLU
SPRENGIKÚLURNAR MIKLUM SKEMMD-
UM Á YFIRBYGGINGUNNI.
Nú hugsar Guðmundur um símann og hiálpar öllum
að komast í samban.d
Þetta sagði Morgunblaðið lesendum
sínum að morgni hins 17. júní 1943.
Óhug sló á alla þjóðina. Við höfðum
orðið fyrir stórum og þungum áföllum
af völdum styrjaldarinnar, en oftast
höfðu kafbátarnir verið þar að verki.
Nú voru íslendingar ekki lengur óhult-
ir fyrir flugvélum Hitlers. Nú gátu
menn búizt við hinu versta. Og litlu
munaði að þær grönduðu gömlu Súð-
inni, sem allir þekktu og annar hverís-
lendingur hafði ferðazt með.
ÁH Y GGJULEYSI
Súðin var á siglingu undan Flatey
á Skjálfanda, í blíðskaparveðri, á leið
frá Þórshöfn til Akureyrar. Hún fór
sér hægt, enda lá henni ekkert meira
á en endranær. Fjörugar samræður voru
yfir hádegisverðarborðinu í matsal yfir-
manna og þeir skeggræddu hvað bezt
yrði að gera sér til skemmtunar á Ak-
ureyri. Allir ætluðu að gera sér glaðan
dág. Súðin var ekki alltaf í höfn 17.
júní.
Og matsveinninn söng hástöfum, þeg-
ar hann veiddi kjötbitana upp úr pott-
inum. Skipið hreyfðist varla og það
var auðvelt að athafna sig við eldavél-
ina. Matseldun var líka með minnsta
móti, því farþegar voru aðeins tveir.
Og hann var að hugsa um Akureyri og
17. júní eins og hinir. Já, þá yrði nú
líf í tuskunum.
Yfirmennirnir luku snæðingi og messa
drengurinn, 17 ára stráklingur af
Laugaveginum, fór að tína diskana af
borðinu. Hann vann rösklega og áður
en varði var allt í röð og reglu í mat-
salnum. Inni var heitt og mollulegt,
svo að messadrengurinn brá sér út á
þilfar til þess að teygja úr skönkunum
og fá sér ferskt loft.
Sólin ljómaði af kæti, alveg eins og
matsveinninn, og það var fallegt að
horfa til landsins. Hann nam staðar
framan við brúna, bakborðsmegin, og
hallaði sér fram á borðstokkinn. Undir-
aldan fór mjúkum höndum um Súð-
ina og nokkrir erlendir togarar, sem
voru skammt undan, nutu góðs af.
Hásetarnir voru önnum kafnir. Einn
stóð við stýrið og var 3. stýrimaður í
brúnni hjá honum. Hinir hásetarnir,
sem voru á vakt, skröpuðu, máluðu og
fægðu yfirbygginguna miðskips. Skip-
stjórinn, Ingvar Kjaran, hafði lagt sig
eftir matinn og Óli kyndari hélzt ekki
við niðri í svækjunni, enda aðeins 18
ára — og eirðarlaus. Hann var að spóka
sig við bátadekkið, bakborðsmegin.
„SJÁÐU FLUGVÉLINA“
Messadrengurinn leit upp, því mat-
sveinninn kom nú trítlandi fram með
brúnni. Hann rogaðist með stóru vatns-
könnuna og það rauk úr henni. Þetta
var rakvatnið hans. Honum dugði
aldrei minna en þrír lítrar, ef ball var
í vændum. Matsveinninn sagði eitthvað
skemmtilegt og hló dillandi hlátri. Hélt
svo áleiðis fram í káetu, fór gætilega út á
göngubrúna, sem lá yfir framlestina.
Ekki ætlaði hann að skaðbrenna sig á
rakvatninu daginn fyrir 17. júní.
Strákurinn leit snöggt upp: „Sjáðu
flugvélina!“, kallaði hann til matsveins-
ins, sem nam staðar á miðri göngu-
brúnni og rýndi fram fyrir skipið. Hann
fékk næstum ofbirtu í augun af glamp-
andi sólinni.
Jú, þeir sáu báðir flugvélina. Hún
stefndi beint á skipið, var skammt und-
an og flaug mjög lágt. „Á ég að skjóta
hana niður?“ kallaði matsveinninn til
stráksins í glensi og burðaðist við að
miða stútnum á vatnskönnunni eitthvað
í áttina. Flugvélin færðist óðfluga nær
skipinu, fjögra hreyfla, sennilega ein
þeirra, sem strákarnir á Laugavegin-
um sáu svo oft úti á flugvelli, hjá Bret-
anum eða Kananum.
Þriðji stýrimaður, ögmundur Ólafs-
son, stóð við brúargluggann — og
skyndilega kom hann auga á flugvél-
ina, ekki langt undan. Af stjórnpalli
lá talpípa niður í káetu skipstjórans,
Ögmundur þreif flautuna úr pípustútn-
um, en .... skyndilega sá messadreng-
urinn, að eldglæringar stóðu fram úr
flugvélinni, sem virtist bókstaf lega ætla
að fljúga á Súðina.
KÚLNAREGN
Þá gerðist það, allt á svi/ tundu. Vél-
byssukúlum rigndi yfir miðhluta skips-
ins, sprengikúlur féllu líka.
Ólafur við rennibekkinn hjá Vegagerðinni
Skipshöfnin var
felmtri slegin, allt
var á tjá og tundri.
— Sprengikúlurnar
höfðu gert mikinn
usla og vélbyssukúl-
urnar höfðu borað sig í gegn um mörg
þil. Stjórnpallurinn var að mestu horf-
inn, önnur vélbyssan, sem þar var,
hafði líka „horfið“, en einn hásetanna
hljóp að hinni og beið þess, að flug-
vélin kæmi öðru sinni. Allir voru með
öndina í hálsinum.
sundur skotinn — og bátadekkið log«
aði. Varabátarnir aftur á skipinu voru
því notaðir.
Neyðarkall var gefið og blásið í eim-
pípu til að vekja athygli tveggja nær-
staddra togara, brezkra. Var róið með
Frh. á bls. 12 .
Messadrengurinn slengdist í þilfarið.
Hann fann að skotið kom í handar-
krikann vinstra megin.....Ögmundur
hélt á flautunni og var að beygja sig
að talpípunni, en það var eins og hann
væri kýldur í brúargólfið — með skot-
sár á vinstri öxl...... Hávaðinn úr
byssukjöftunum var óskaplegur, sprengi-
kúlurnar skóku skipið....... Messa-
drengurinn hafði skriðið 1—2 metra í
leit að skjóli, en þá varð hann fyrir
fleiri skotum — og hreyfði sig ekki
meira. Óli kyndari var á leið niður í
vélarrúm, en um leið og hann heyrði
djöfulganginn fékk hann skot í gegn-
um vinstra lærið — og hann tók til
fótanna.
Hann var í stiganum, kominn hálfa
leið niður á rist, þegar flugvélin þaut
yfir masturstoppana með ógnargný.
Andartaki síðar kvað við sprenging við
skipshliðina, svo önnur og loks sú
þriðja, sem var mest, aðeins 4—5
metra frá skipshliðinni á móts við
vélarrúmið. Þetta var ógnarhögg. Súð-
in hófst upp og Óli'
kyndari féll endi-
langur á ristina.
Honum fannst skip-
ið hefjast langt upp
úr sjónum, en svo
seig gamla Súðin aft
ur niður, tók dýfu,
og Óli sá grængol-
andi sjóinn fossa inn
í vélarrúmið.
„HJÁLPIÐ
HINUM“
8 LESBÖK MORGUNBLAÐSINS