Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1961, Blaðsíða 22

650
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Heilabrot
ÞAÐ sem vór köllum dægradvalir e8a
gestaþrautir, er á alþjóðamáli nefnt
„topology", og er talin ein grein stærð-
fræðinnar og einhver sú skemmtileg-
asta. Hún fæst við þau viðfangsefni,
sem talin eru óleysanleg og reynir að
finna lausn á þeim. Bezta nafnið á
henni á íslenzku er því heilabrot- Það
kemur þráfaldlega fyrir í daglegu lífi,
að menn verða að brjóta heilan um
eitt og annað, og finna svo máske á
því einfalda lausn, þótt öllum öðrum
finnist það óskiljanlegt. Er þá oft talað
um að sá geri öðrum sjónhverfingar,
sem getur leyst það, er öllum þykir
óleysanlegt.
Til þess að skýra þetta skulum vér
taka hnúta á bandi. Hér á myndinni
má sjá tvo hnúta á sama bandi. Þeir
eru svo lausir, að færa má þá eftir
bandinu fram og aftur. Nú er haldið
í báða enda og þér sagt að leysa hnút-
ana. Með því að færa þá saman kemstu
að raun um að hægt er að smeygja
öðrum hnútnum í gegn um hinn en
þeir eru að vísu báðir óleystir fyrir
þvi Þetta er því ein af þeim þrautum,
sem enginn hefir enn getað leyst. Vera
má, að meðan þú ert að reyna við
þrautina breytist hnútarnir og verði
eins og sýnt er til vinstri á næstu
mynd. En ef þú bætir nr við brögðum
og smeygir öðrum lausa endanum í
gegn eins og sýnt er til hægri á mynd-
inni, þá raknar hnúturinn sjálfkrafa
þegar tekið er í endana Samt sem
áður er ekki víst að bú getir leyst
þessa þraut þótt þér sé þannig sýnt
hvemig á að fara að því, en þá ætt-
irðu að reyna aftur og reikna hvemig
hnútarnir geta leyst sig.
Band í hneppslu
Þú sikalt binda bandlykkju á end-
ann á blýant, og lykkjan verður að
vera styttri en blýanturinn. Svo
skaltu stinga blýantinum i gegnum
hneppslu á jakka einihvers, eins og
sýnt er á b. og herða síðan að eins og
sýnt er á c. Biddu svo einhvern að
leysa blýantinn, án þess að slíta band-
lykkjuna (né rífa út úr hneppslunni).
Það má vera að mönnum veitist það
erfitt, ef þeir hafa ekki séð hvernig
þú festir blýantinn í hneppslunni. —
Önnur samskonar þraut er að leysa
skæri. Þá er bandlykkja sett í kapp-
mellu í annað skæraaugað, en endarn-
ir dregnir í gegnum hitt augað. Síð-
an er bundin á endana svo stór tala,
að hún geti ekki komist í gegn um
augað. Og nú er vandinn sá að leysa
skærin, án þess að skerða bandið né
slíta af töluna. Þetta er vel hægt.
Farðu úr vestinu.
Ein þraut er sú, sem vefjast mun
fyrir mörgum manninum, og hún er
að klæða sig úr vestinu án þess að
fara úr jakkanum fyrst. Jakkinn má
vera óhnepptur, en sá sem leysir
þrautina má ekki fara með hendur úr
ermunum. Gott er að vestið sé nokk-
uð vítt, það auðveldar manni að leysa
þrautina.
Bandingjar
Fáðu þér band, sem er svona einn
metri á lengd og hnýttu endunum ut-
an um úlfliðina á þér. Samskonar bandi
áttu að binda um úlfiiðina á kunningja
þínum, þó þannig að það sé brugðið
yfir bandið á þér og þið séuð þann-
ig heftir saman. Nú áttu að leysa ykk-
ur sundur, án þess að slíta böndin.
Þetta virðist efcki auðvelt, en það er
hægt.
Landi skift
Auðugur bóndi átti stórt land. Það
var í þremur jafnstórum skákum
eins og sést hér á myndinni. Nú and-
aðist bóndi og lét eftir sig erfðaskrá.
Var þar svo fyrirmælt, að synir hans
fjórir skyldu eignast landið og skifta
því á milli sín þannig að hver fengi
jafnan hlut. Hann lagði einnig svo
fyrir, að land hvers þeirra yrði að
hafa nákvæmlega sömu lögun og land
hans hafði haft. Hvemig áttu bræð-
urnir að skifta þannig?
Peningana á borðið
Afmarkaðu 36 reita á borð, þannig
að 6 séu í hverri röð. Legðu svo sex
peninga á borðið, einn í hvern reit,
þannig að engir tveir séu í sömu röð
þvert yfir, upp og niður eða í ská-
horn. Aðeins einn peningur má vera
á hverjum reit og í hverri röð.
Að leysa innsigli.
Náðu þér í stífan pappír og skerðu
hann þannig, að hann sé 6 þuml á
lengd og 3 þuml.,á breidd. Skerðu svo
tvær samhliða raufar i hann neðar-
lega. Skal hvor rauf vera 3 þuml. á
lengd og % þuml. á milli þeirra. Þar
fyrir ofan gerirðu svo kringlótt gat á
pappírinn og má það ekki vera víðara
en % þuml. í þvermál.
Nú þræðir þú band milli raufanna og
stingur svo endunum í gegn úm gat-
ið. Því næst bindur þú stóra tölu á
hvorn enda, eða svo stórar að þær
komist ekki í gegnum gatið. Bezt er
að bandið sé um 12 þuml. á lengd. Á
myndinni geturðu séS hvernig þessu
er komið fyrir.
Nú sfcaltu biðja einhvern kunningja
þinn að losa bandið með tölunum úr
i
t