Lesbók Morgunblaðsins - 26.03.1961, Blaðsíða 12

176
LESBOK MORGUNBLAÐSINS
sjórinn litaðist blóði. Þessi slátrun
helt áfram allan daginn. Tvívegis
lá viS slysi. Hákarlar komu sporð-
inum undir bátana og hófu þk á
loft, en mönnunum tókst að halda
þeim á réttum kili og létu sem
ekkert væri.
Þegar eg fór frá eynni sagði eg
við gestgjafann að nú yrði eg að
láta hreinsa mig rækilega, því að
lyktin þarna væri svo megn að
hún gæti knúið geimfar til Marz.
„Hvaða Iykt?“ spurði hann. „Eg
finn enga lykt“
NÆST KOM Foxford. Það er lítið
þorp við ána Moy. Eg stóð á
brú yfir ána og virti fyrir mér
útsýnið. Heyrði eg þá fagran söng,
og eg sá ungar stúlkur, með
nunnu í fararbroddi, koma út um
hlið á ullarverksmiðju. Mér fannst
þetta skrítið, en seinna komst eg
að því, að verksmiðjan, klaustur
og kirkja standa þar hlið við hlið.
— Árið 1891 var Foxford einhver
fátækasti staðurinn á þessum
slóðum. En svo var það einn dag
að Móðir Arsenius stóð hér á
brúnni og virti fyrir sér útsýnið
eins og eg. Hún hugsaði um hve
mikil bágindi væri hér, og þá kom
henni ráð í hug að leysa staðinn
úr viðjum fátæktarinnar. Hér
skyldi stofnuð ullarverksmiðja.
Móðir Arsenius átti enga pen-
inga og hún þekkti ekkert til ull-
ariðnaðar. En þegar mbnn vildu
draga úr áhuga hennar, svaraði
hún: „Forsjónin getur hjálpað
okkur, og forsjónin mun hjálpa
okkur“. Og það varð orð að
sönnu. Árið 1932 dó Móðir Arsen-
ius, en þá var komin þarna verk-
smiðja, sem hafði gjörbreytt ævi
íbúanna. Verksmiðjan gengur
ágætlega og selur dúka sína til
margra landa.
DONEGAL er annars mi&töð
írska ullariðnaðarins. Þar má í
hverju koti heyra högg í vefstól-
um. Stundum má þar sjá skeggj-
aðan fjallabúa bíða á krossgötum,
og svo ber þar að vagn, og öku-
maður afhendir bóndanum vefjar-
rif með uppsettum vef. Hann
leggur rifinn á bakið og heldur
sína leið. Vagninn heldur áfram
og úthlutar rifjum hingað og
þangað. Forstjóri klæðaverksmiðj-
unnar Magee & Co skýrði þetta
fyrir mér: „Áður fyr komu bænd-
ur með voðir sínar á markaðinn.
Þær voru auðvitað mismunandi
góðar því menn kunnu ekki að
setja upp vefina. Stundum vættu
þeir dúkana svo að þeir væri
þyngri. En stundum bundu þeir
annan endann við tré og beittu
asna fyrir hinn endann til þess að
láta hann teygja voðina, svo að
hún reyndist lengri. E_n svo var
það fyrir 50 árum að faðir minn
breytti þessu og lét þá fá vefina
heim til sín. Og nú vinna 150 vef-
arar fyrir okkur um allt Donegal-
hérað og fara eftir fyrirsögn okk-
ar“.
Hann skýrði mér og frá því, að
litirnir í dúkunum yrði að vera
mjög mismunandi eftir því hvert
þeir ætti að fara. Nú þýðir ekki
að bjóða gulgræna dúka í Vestur-
Evrópu, þeir þykja minna allt of
mikið á einkennisbúninga Þjóð-
verja á stríðsárunum. Bandaríkja-
menn vilja dúka með hvítum og
svörtum tiglum. Svíar vilja græna
dúka. ítalir vilja hafa þá dökk-
brúna, en Nýsjálendingar marg-
lita.
Einn dag fór eg með vagninum
sem úthlutaði vefjunum. Eg kom
inn í margar baðstofur, þar sem
vefstóll var á gólfi. Eg sá fjölda
af börnum en enga vefara.
„Það er gott veður í dag“, sagði
ökumaður, „og þeir eru annað-
hvort í mógröfum eða að taka
upp kartöflur. Þeir vefa aðeins
þegar slæmt er veður“.
NÚ LAGÐI eg leið mína til vatns-
ins Derg í Donegal. Það er á
milli fjalla og úti í því miðju er
dálítil ey. Þar eru mörg hús og
stór kirkja. írar segja að þar hafi
heilagur Patrekur verið einsetu-
maður og séð sálir þeirra, sem
hann báð fyrir. Um aldir hefir
þetta verið frægur yfirbótarstaður
meðal allra kaþólskra manna. Og
enn er það svo, meðan pílagríma-
straumurinn er sem mestur, að
engir aðrir en yfirbótarmenn fá
að koma út í eyna.
Á miðöldum höfðust pílagrím-
arnir þar við í dimmum helli níu
sólarhringa samfleytt, og fengu
þar margar furðulegar vitranir.
Árið 1517 skrifar ítalskur maður:
„Af þeim, sem fóru inn í hellir-
inn ásamt mér, sáu tveir svo
hræðilegar sýnir, að annar þeirra
varð vitskertur .... Aðrir sáu
fagrar konijr, sem buðu þeim
ávexti og allskonar góðgæti ....
Enn aðrir urðu ekki varir við
neitt nema kulda og hungur og
skreiddust hálfdauðir út úr hell-
inum næsta dag“.
Meðan eg hinkraði hjá vatninu
komu þangað þrír bílar fullir af
pílagrímum. Aðallega voru það
konur og flestar ungar. Þá kom
vélbátur brunandi frá eynni og
sótti fólkið. En nú komu fleiri
bílar og hópur manna stóð á
vatnsbakkanum. Kona nokkur,
sem nú kom þarna öðru sinni,
sagði mér að pílagrímarnir færi
úr skóm og sokkum, og gengi ber-
fættir þá þrjá daga, sem þeir eru
á eynni. Þeir snæða einu sinni á
dag hart hafrakex eða rúgbrauð
og drekka te með. Nú dveljast
þeir aðeins eina nótt í kirkjunni,
í stað þess að vera 9 nætur í hell-
inum, eins og áður var. Þannig