Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1956, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
43S
• sé hlýtt. Dag eftir dag ganga ný-
gift hjón út úr þessari Idrkju til
þess að stofna heimili, þar sem þau
vænta sér ævilangrar gæfu. Þau
vænta öryggis og friðar, þau vona
að eignast elskuleg börn og að hv,er
dagurinn verður öðrum betri. Og
meistarinn segir við þau: „Yðar
himneski faðir veit, að þér þarfn-
ist alls þessa“. En hve hörmulega
fer fyrir þeim heimilum, sem
gleyrna því, sem hann bætti við!"
Grundvöllur heimilishamingju er
siðgæði. Það er hægt að stofna
heimili í hrifningu, en hrifningin
ein er ekki einhlít. Það er tryggð-
in, sem leggur blessun yfir heim-
ilin. Bara að öll hjón gætu séð áður
en það er um seinan, að krafan
til þeirra er: réttlæti fyrst —
tryggð, einlægni, drengskapur. Þá
mun allt annað veitast þeim.
Á þessum drottins degi kýs eg
því að tala við yður um ýmis-
legt er vér þörfnumst, en getum
rldrei öðlast, nema því aðeins að
vér fylgjum ráðleggingum meist-
arans: Réttlæti fyrst!
Fyrst og fremst viljum vér öll
að þjóð vor sé öflug og hefji í
hærra veldi þá ættleifð sína, sem
er frelsi og lýðræði. En nú eigum
vér í stríði og sú hætta vofir yfir
að vér glötum meðal sjálfra vor
því sem vér berjumst fyrir. Því
að í nútíma styrjöld lendir allt í
einræði. Styrjöldin knýr oss til
einræðis. Hún knýr oss til þess að
leggja meiri og meiri völd í hendur
stjórnarinnar.
Frá því að Hitler komst til valda
í Þýzkalandi, hefir hann verið að
undirbúa styrjöld. Hvernig fór
hann að því? Hvað sem um hann
er sagt, verður það að viðurkenn-
ast, að hann kann að heya nútíma
styrjöld. Þess vegna byrjaði hann
á því að kæfa niður lýðræðið og
koma á einræði. Hann þekkir und-
irstöðuatriðin að því að heya ótak-
markaða styrjöld, og hver þjóð,
sem á nú í stríði, verður að fara
að dæmi hans.
Eg er ekki að ámæla núverandi'
stjórn vorri, þótt eg bendi
yður á þá staðreynd, að þingið
hefir nú samþykkt að meðaltali
1300 ný lög á ári, og að um 200
stjórnarskrifstofur, sem hafa ekki
neitt löggjafarvald, setja sínar eig-
in reglur og tilskipanir, og að oss
er nú stjórnað með slíku valdboði,
að hætt er við að feður stjórnar-
skrárinnar snúi sér við í gröfum
sínum. En þetta er óhjákvæmileg
afleiðing nútíma styrjaldar. í stríði
erum vér þannig staddir, að vér
verðum að biðja stjórnina að gera
fyrir oss allt það, er stjórnin ein
getur gert, og vöknum svo upp við
það, að stjórnin getur gert við oss
hvað sem henni sýnist. Thomas
Jefíerson spurði einu sinni: „Hvað
er það sem hefir kollvarpað frelsi
og mannréttindum meðal allra
stjórna frá upphafi veraldar?“ Og
hann svaraði sér sjálfur: „Það, að
sameina öll völd undir einum
hatti“.
Of lengi höfum vér haldið að
Kristur hafi verið hugsjónamað-
ur. Hann var ekki hugsjónamaður,
heldur birti hann mannkyninu
ævarandi náttúrulögmáí. Vér þrá-
um írelsi og lýðræði í þessu landi,
en ef oss á að auðnast að varð-
veita það, þá verðum vér að leita
annars fyrst: Guðs ríkis og réttlæt-
is hans. Ef oss tekst ekki að koma
á réttlæti og friði í heiminum, þá
fáum vér ekki verndað vort eigið
lýðræði, heldur munum vér hrekj-
ast sem nú, úr einni styrjöld í aðra,
þangað til hér er komið á full-
komið einræði. Skyldi O’Ryan
major-general, sem var á vígstöðv-
unum í Frakklandi í fyrra stríði,
ekki'hafa haft þetta í huga er hann
sagði: „Eg væri svikari við föður-
land mitt, ef eg gerði ekki allt
sem í mínu valdi stendur til þess
að koma í veg fyrir styrjaldir“.
Einangrunarstefnunni er lokið,
og ef vér Bandaríkjamenn erum
trúir lýðræðinu, þá verðum vér að
gera allt sem vér getum til þess
að koma á réttlæti í heiminum. Það
er fyrsta boðorðið! Þegar verið var
að sameina in 13 aðgreindu ríki og
semja stjórnarskrá fyrir þau, var
Georg Washington mjög orðfár. En
einhvern dag helt hann stutta og
ógleymanlega ræðu: „Það lítur út
fyrir að engar þær uppástungur,
sem vér gerum, verði samþykkt-
ar. Ef til vill fer þá allt í blossa
aftyr. En ef vér ætlum að þóknast
þjóðinni með því að samþykkja
það sem vér erum sjálfir andvígir,
hvernig eigum vér að forsvara það
eftir á? Vér skulum reisa grunn,
er vitrir menn og réttsýnir geta
síðan byggt ofan á. Úrslitin eru
í hendi guðs“.
Á slíku hugarfari er oss nú mest
þörf. Vér erum öruggir um að
vinna sigur í stríðinu, en það er
blindur maður, sem er vongóður
um að vér vinnum friðinn. „Það
lítur út fyrir að engar þær uppá-
stungur sem vér gerum, verði
samþykktar. Ef til vill fer þá allt
í blossa aftur“. En minnumst þá
þess sem Washington sagði á ör-
lagastund: Ef þér viljið vernda
frelsi og lýðræði, þá skuluð þér
„reisa grunn, er vitrir menn og
réttsýnir geta síðan byggt ofan á.
Úrslitin eru í hendi guðs“.
Þá er í öðru lagi að minnast á
að vér þráum innilega það heims-
skipulag, vegna vor sjólfra og
barna vorra, þar sem in stórkost-
legu öfl, er vísindin hafa fengið
oss í hendur, verði notuð til þess
að auðga lífið, en ekki til þess að
kollvarpa því.
Vér garnla fólkið erum af þeirri
kynslóð, sem hafði að einkunr.ar-
orðum: Leitið fyrst vísindanna og
orkugjafa þeirra, og þá mun allt
annað veitast yður! En hvað þetta
hljómaði sannfærandi! Hvílík út-
\
á