Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1956, Blaðsíða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
427
sett alla helztu söguviðburði. Sag-
an er svo lifandi í huga íslendings,
að honum veitist auðvelt að tengja
hana líðandi stund.... (Hér nefnir
höf. ýmis dæmi: „Bein-hjörtinn“
við Rangá, hauskúpuna Sigmundar
o. fl.)
Bóndinn stöðvaði jeppann, og
okkur varð litið upp til Eljótshlíð-
arinnar að Hlíðarenda .... (Hér
sleppt ágætri lýsing nokkurra sögu-
atriða). — Og við erum sammála
Gunnari, að fögur sé Hlíðin....
Njála er vinsælust allra íslend-
ingasagna. í „Morgunblaðinu“, 30.
júní í fyrra, var sagt frá manni,
sem á hverjum vetri læsi Njálu
upphátt á heimili sínu. Og hún hef-
ir einnig verið lesin í Ríkisútvarp-
inu. íslendinga-sögurnar eru yfir-
leitt mjög vinsælar, og ég sá þær
í bókahyllum, hvar sem mig bar að
garði, og var ekki að sjá, að þær
væru þar aðeins til augnayndis, því
að á mörgum þeirra var auðséð, að
þær væru allmikið lesnar. íslenzkt
nútíðarritmál er svo líkt fornmál-
inu, að allir íslendingar lesa forn-
ritin á frummálinu. Samhengið er
augljóst í máli og stíl og samsetn-
ingu. Órofin þróun frá snilld forn-
sagnanna fram til hinna sögulegu
skáldsagna nútímans, svo sem t. d.
íslandsklukkunnar o. fl. Og áþekkt
er samhengið í Ijóðlistinni, sem á
rætur sínar að rekja aftan úr Eddu
og skáldakvæðum fornaldar. Skáld-
listin hefir frá fornu fari verið
mjög almenn á íslandi. Og enn
yrkja margir 'íslendingar öðru
hvoru undir fornum háttum. Hafa
jafnvel nýtízku dægurljóð og dans-
vísur alloft rímað og stuðlað við-
lag. Og á samkomum er það oft
haft til skemmtunar að mælt er af
munni fram þannig, að einn yrkir
fyrri helming fer>keytlu, en annar
hinn síðari, og er það kallað að
botna vísuna. Auðvitað er þetta oft
og tíðum fremur lítill skáldskapur,
en skáldhneigð þessi á gróðurskil-
yrði, og upp úr þessum jarðvegi eru
sprottin ljóðskáldin Davíð Stefáns-
son, Tómas Guðmundsson o. m. fl.
íslenzk tunga er glæsilegur skáld
skaparbúningur. Hún er menn-
ingarmál í þúsund ára rækt. Og ís-
lendingar eru með fyllsta rétti
hreyknir af tungu sinni og keppa
að því að halda henni hreinni. Ef
til vill myndi sumum verða á að
brosa að andspyrnu þeirra gegn
erlendum nafngiftum. Og sumum
gremst ef til vill, er þeir í fyrsta
sinn rekast á, að telefón heitir
sími, og telefonkatalog símaskrá,
og billett farseðill eða farmiði o. s.
frv. En svo gæti maður einnig
spurt sjálfan sig, hvernig íslenzk
tunga myndi hafa verið útlits í
dag, hefðu íslendingar ekki verið
jafnmiklir málvöndunar- og mál-
ræktarmenn og raun er á. Því að
land þeirra bjó við enn lengri
„Dana-öld“ (,,dansketid“) heldur
en vér Norðmenn, og einnig við
hernám brezkra og amerískra her-
manna. Og frá þeim sjónarhól séð
vekur það mikla furðu, að jafn fá-
menn þjóð skuli hafa getað haldið
við sjálfstæðri tungu og bókmennt-
um, sem hlotið hafa heiðurssæti
meðal menningarþjóða. En skýring
á þessu felst sennilega í því, sem
ég hefi drepið á hér að framan:
Hinum mikla og almenna bók-
menntaáhuga, sem virðist vera
mjög gamall og rótgróinn á ís-
landi. Hinum lífræna skilningi á
sögulegu samhengi, og síðast en
ekki sízt hinni máttugu ættar-
kennd, sem veldur því, að íslend-
ingar eru enn í dag góðkunningjar
Haralds hárfagra!
(Helgi Valtýsson þýddi).
Henry Ford bílakóngur, var spurður
að því á gullbrúðkaupsdag sinn hver
væri galdurinn við það að geta lifað
í hamingjusömu hjónabandi.
— Það er sami galdurinn og gerði
fyrirtæki mitt öflugt, svaraði hann,
þessi, að halda sig að sama „model-
inu“.
Gamalt
flöskuskeyti
FRÁ KANADA kemur sú frétt, aS
flösku hafi nýlega rekið af sjó í St.
Ann’s Bay á Cape Breton ey. í flösk-
unni var skeyti, dagsett í júlímánuði
1750 og fleygí út af skipinu „Brethren
of the Coast“. Skeytið er svolátandi:
„The Brethren of the Coast stendur
í björtu báli úti í miðju Atlantshafi.
Engin von er um björgun fyrir aðra
en þá tólf skipverja, sem ruddust í
björgunarbátinn. Eg er einn af þeim
ógæfusömu, sem enn eru um borð og
yíir okkur vofir dauðinn. — Til móður
minnar, Elísabetar í Londonderry:
Gráttu ekki yfir mér! Til prestsins
míns, séra Tómasar Dryden: Reyndu
að hugga móður mina og systur mínar!
— Hér er ömurlegt um að litast, hraust-
ir menn hafa látið hugfallast og gráta
eins og börn. Ekki þýðir að fleygja sér
útbyrðis, því að þá gleypa hákarlar
menn, og mörg hundruð mílna eru til
lands. Skipstjórinn reynir að stilla
menn, en það er árangurslaust. Eg bíð
dauðans þögull. Blessun guðs fylgi
þeim, sem finnur þetta skeyti og send-
ir það til ....“
Skeytið hefir verið skrifað á snifsi
af sjókorti, en nú orðið dökkt af elli
og raka. Það hefir verið sent sérfræð-
ingum til þess að gengið sé úr skugga
um hvort það sé ófalsað.
Einkennileg
veiðiaðferð
MAÐUR er nefndur Vic Davis og á
heima í 'Sea Point í Suður Afríku.
Hann hefir fundið upp á því að veiða
með flugdreka. Hann stendur á strönd.
inni, en lætur flugdreka bera færið
og beittan öngun langt frá landi, eða
allt að Vi km. Þar hafast við stærri
fiskar en uppi í lanflsteinum. Hefir
honum á þennan hátt tekizt að fá stór-
drætti. Einu sinni dró hann skötu, sem
var 216 pund, og öðru sinni dró hann
hákarl, sem var 725 pund.