Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1956, Blaðsíða 12

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Réttlæti lyrst
T5TDRÁTTUR úr ræðu, sem séra Harry Emerson Fosdick flutti I
Riverside-kirkjunni í New York 20. febr. 1944. Ræðan ber þess nokk-
ur merki að hún er samin á stríðsárunum, en hún er sígild og á er*
indi til allra manna á öllum timum.
"jyiARGIR ímynda sér Jesú sem
hugsjónamann, sem hafi a5-
eins hugsað um andlega velferð
mannkynsins. En guðspjöllin sýna
þvert á móti, að hann hefir eigi
aðeins hugsað um sálir manna,
heldur mjög mikið um daglegar
nauðsynjar manna. Hann vs.rði
miklum hluta af tíma sínum til þess
að lækna sjúka. Og mælikvarði
hans á rétta breytni mar.na var sá,
hvort þeir hefði satt hungraða, veitt
þyrstum svaladrykk og klætt þá
nöktu. Honum var það óbærilegt
að horfa á óhóf auðkýiings, meðan
hungraður maður lá þar fyrir dyr-
um. Hvarvetna í guðspjöllunum
kemur það fram að Jesús bar um-
merkir gripir: Krisílíkneski
fornt, íslenzk altaristafla, klukka
og altarisklæði, gefið af séra Birni
Þorgrímssyni, er var prestur í
Saurbæ 1774—1786 (síðar prestur
að Seibergi, faðir Sigurðar Thor-
grímsen landfógeta). Þessir gripir
munu verða varðveittir í nýu
kirkjunni.
Nýa kirkjan er ekki aðeins minn-
isvarði um Hallgrím Pétursson,
hún er fyrst og fremst guðshús. Og
þegar klukkur hennar kalla menn
saman, þá bera hljómarnir með
sér áminningarorð skáldsins:
Þá þú gengur í guðshús inn
gæt þess vel, sál mín fróma,
hæð þú þar ekki herrann þinn
mcð hegðan líkamans tóma.
hyggju fyrir því að mönnum liði
vel, að þeir væri- heilbrigðir og
heíði r.óg fyrir sig að leggja — að
þá skorti ekki fæði, klæði og heil-
brigði.
Þetta einkenni í fari Krists hafa
menn reynt að breiða yfir, menn
sem reyna að vera andlegri heldur
en meistarinn sjálfur. Og þess
vegna hefir þeim sést yfir eitt-
hvert þýðingarmesta atriðið í fjall-
ræðunni. Jesús er þar að tala um
hvað vér eigum að hafa til mat-
ar, hvað vér eigum að drekka og
hverju vér skulum klæðast, og
hann segir við lærisveina sína, að
þeir skuli ekki hafa neinar áhyggj-
ur út af slíku. Margir sem lesa
þetta, halda að Jesús hafi átt við,
að þetta sé slíkir smámunir, að
menn eigi ekki að hafa áhyggjur út
af þeim, og gæti það verið hugs-
anlegt ef dýrlingar ætti í hlut, en
ekki vér dauðlegir menn. En ef
vér höldum nú áfram lestrinum,
þá sjáum vér, að Jesús hefir alls
ekld talið þetta smámuni, heldur
er hann að kenna oss hvernig vér
getum öðlazt þetta. í stað þess að
segja að þetta sé smámunir, eru
þetta hans óbreyttu orð: „Yðar
himneski faðir veit, að þér þarfnist
alls þessa. En leitið fyrst ríkis hans
og réttlætis, og þá mun allt þetta
veitast yður að auki“. Þetta er það
sem Jesús segir. Hann segir ekki
að lífsnauðsynjar vorar séu lítils
virði — heilbrigði, afkoma fjöl-
skyldunnar, fjárhagslegt öryggi og
öryggi þjóðfélagsins —, heldur að
vér munum ekki öðlast þessi ver-
aldar gæði, nema því aðeins að
Fosdick
vér fullnægjum einu ófrávíkjan-
legu skilyrði: Réttlæti fyrst!
Þessi vers hafa verið svo marg-
endurtekin, að vér veitum ekki
efni þeirra neina athygli. En hví-
lík yfirlýsing felst í þeim! Hér
erum vér, mannanna börn, sækj-
umst eftir lífsins gæðum og elt-
um þau á röndum og heimtum: Eg
vil fá það sem mig vantar þegar
eg þarf á að halda! Og Jesús seg-
ir: Þér eigið að fá það, sem þér
þarfnist, en þér hljótið það aldrei
fullkomlega fyr en þér hafið full-
nægt einu ófrávíkjanlegu skilyrði:
réttlæti fyrst; þá, og aðeins þá,
mun allt þetta veitast yður.
Þetta líkist ekki vitrunarkenndri
yfirlýsingu hugsjónamanns, það er
miklu fremur eins og vísindamaður
sé að tilkynna lögmál. Menn hafa
um aldir sózt eftir ýmsu árangurs-
laust, en svo hafa vísindin komið,
uppgötvað eitthvert náttúrulögmál
og sagt: Fullnægið þessu skilyrði
fyrst og þá muni allt annað veit-
ast yður — ljós í húsum yðar, orka
til iðnaðar, meðöl gegn veikind-
um. Yfirlýsing Jesú er samskonar.
Hann er að boða oss að til sé eilíft
náttúrulögmál, og mannkynið
muni aldrei verða farsælt fyrr en
það hlýðir því lögmáli: Réttlæti
fyrst!
Öll farsæld um allan heim er
undir því komin að þessu lögmáli