Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1955, Blaðsíða 8

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
636
-
Á skriðjökli úti d
reginhafi
ÞETTA er útdráttur úr grein eftir Joseph O. Fletcher fluglidsfor-
iugja, se-m fyrstur manna settist að á „ísey“ lengst noróur í ísha.fi.
Það var ekki fyr en menn höfðu uppgötvað þessar iseyar að hægt,
var að „neina land“ til frambúðar á þessuin slóðum. Sundurlausi
rekisinn í íshafinu er allt of viðsjáll, til þess að hægt sé að hafa
bækistöðvar á honum. En iseyamar em leifar af gömlum skriðjökl-
um og isinn í þeim er mörgum sinnum harðari, en sjávaris og þess
vegna láta þær lítt á sjá þótt þær hafi verið óratíma að velkjast í
hafinu. —
IJÁTT í lofti úti yfir inu isi
** þakta heimskautshafi brunaði
stór hérnaðarflugvél með miklum
gný. Allt í einu sér maðurinn, sem
gætti ratsjárinnar, hvar ey rís upp
úr ísbreiðunni, þar sem engin ey
átti að vera. Hann tilkynnti þetta
flugstjóranum, og staðurinn var
mældur — 300 mílur norður af
Point Barrow í Alaska. Þessi nýa
ey var mörkuð inn á kortið og dag-
setning skrifuð við, 14. ágúst 1946.
Eg álít að þetta kort eigi að
geýmást rrieð öðrum mikilvægum
skjölum um Norðuríshafið. Þessir
flugmenri höfðú ekki uppgötvað
nýtt land, þótt þeir væri sjálfir
vissir um það. En þeir höfðu fund-
ið lykilinn að einni ráðgátu Dumbs-
hafsins kalda. Og þessi uppgötvun
leiddi til þess, að Bandaríkin gátu
gert rannsókna-bækistöð skammt
frá sjálfu heimskautinu. Þetta er
iri nyrsta rannsóknastöð í heimi
og ég var fyrsti yfirmaður þar.
í þessari stöð, sem var á sveimi
i grend við heimskautið, dvaldist
eg þrjá manuði arið 1952.
EVAR. SEM ERU Á REKI
Efjtir að hernaðarflugvélin hafði
íundið þessa nýu ey, voru margar
flugvélar sendar til þess að athuga
hana betur. Þær tilkynntu að
strandlengja eyarinnar risi 20—40
fet yfir rekísinn þar umhverfis og
vrða við strendurnar væri auður
sjór. Þær sögðu eyna flatienda, en
þó risu klettar upp úr flatneskj-
unni, og viða væri auð jörð. En
það þótti þeim undarlegt, að eyan
var nú á öðrum stað, en þar sem
hún hafði sést fyrst. Á því var að-
eins ein skýring: Ey þessi var á
reki, og gat því ekki verið annað
en stórkostleg íshella þarna innan
um rekísinn.
Nú voru sendar flugvélar, sem
þeir kölluðu „Rjúpur“, til þess að
fylgjast með hreyfingum þessarar
eyar, og reyna að finna fleiri slík-
ar eyar. Þeim tókst það. Þær fundu
tvær aðrar slíkar eyar á reki lengst
inni í heimskautsísnum. Seinna
fundu kanadiskir flugmenn um 40
slíkar smáeyar á reki í eyasundun-
um norður í íshafi.
Með mælingum tókst að ákveða
að sumar þessar floteyar mundu
vera 200 feta þykkar, eða meira eða
20 sinnum þykkari heldur en rek-
ísinn. Líklegt var því að hér væri
um að ræða ís úr ósöltu vatni, því
að hann verður mörgum sinnum
harðari og þykkri heldur en sjáv-
arís. Þessar eyar hlutu þvi að vera
afkvæmi einhvers ógurlegs skrið-
U.S.S.R.
P y'
Ve'st Spitsb«rgen
. X
v Ux-ih Pok. itrítl teacheði»V Peery m
(Zemfya Frarttsa hs.fc) w after a dog sled ^
O NorthLand (SeverneyaZemlya)
Otpe Cafumbia, ii now tho éestín+tím of:y,
tcMdaf 1
Pearji
A. r c t i c Ocettn . £r-,\
f-3 ice isletnd crew flew . \
Ktí*nc'UM,uar u C R E E N -
NorthPole. XÍ®* . LANB--------
I First ice itlanti pfeme landtng S2 2200 mties ■
-.................
Hort af heimskauts-
svæðinu. Her má sjá
hvernig iseyarnar Tl,
T2 ng T3 rekur í
hring. Dókka strykið
sýnir ferðalag ísey-
arinnar, sem kennd
er við Fletcher.