Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1955, Blaðsíða 13
- LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
545
Einar Bogason frd Hringsdal:
VÍGHELLAN í HRINGSDAL
HÉR gefur að líta mynd af steini
þeim, sem stendur á hinni
svonefndu Efri-Bardagagrund á
Hringsdalstúni í Arnarfirði og
nefndur er Víghella, því í Hrings-
sögu var sagt, að landnámsmaður-
inn, sem fyrst reisti byggð í Hrings
-dal og bærinn dregur nafn af, hafi
á steini þessum hryggbrotið njósn-
armenn þá, sem Austmaður, sem
bjó í Austmannsdal, bæ utar í
hreppnum, hafi sent til höfuðs
honum. En Austmaður átti líka
annað heimili á Steinanesi, sem er
nyrzti bær í Barðastrandasýslu, og
þaðan komu banamenn Hrings.
Sætti Austmaður lagi þegar hann
sá að Hringur sendi húskarla sína
inn í Trostansfjörð til að sækja
skógarvið. Þegar þeir á Steinanesi
sáu að Hringsdalsmenn voru komn-
ir inn hjá, hafa þeir farið frá
Steinanesi og stefnt yfir fjöroB*
undir Bíldudal. Þaðan hafa þeir
svo róið út með landi, og að lík-
indum lent í Rauðsvík eða þar ná-
lægt. Er um vika sjávar eða 714
km frá Bíldudal út í Rauðsvík.
Hafa þeir lent þar upp, því utar
nær bænum hafa þeir ekki mátt
fara á sjó til þess að þeir hefðu
hug til í æsku, án þess að hún
fengi nokkru sinni um það að vita,
og enginn v«it nú hver var.
Það gæti farið svo, að þið end-
uðuð á að lesa The Dynasts
(Fólkvaldana), hans mesta verk
— algerlega einstætt í bókmennt-
um veraldarinnar.
Sn. J.
Víghetlan með tveimur lautum ofan í brúnina
ekki sézt frá skála Hrings. Frá
Rauðsvík hafa þeir svo haldið út
með háum sjávarbökkum og út að
Austmannaláginni, þar sem hún
liggur niður að fjöru. Er úr Rauðs-
vík þangað um 1% km. Eftir lág-
inni hafa þeir svo farið, sem er í
hvarfi við skála Hrings, um 200
metra vegalengd. Eru þeir þá
staddir um 100 metra fyrir innan
skálann. þegar þeir hafa farið upp
úr láginni og heim að skálanum,
þar sem Hringur bjó.
Stóð fyrst bardaginn á Efri-Bar-
dagagrundinni, en síðast hljóp
Hringur niður á Bardagagrund ina
neðri og varðist þar undir stórum
steini, sem þar er, en nú á síðustu
árum hefur lækkað um helming
eða meir við það að vegagerðar-
menn hafa hrúgað sandi upp að
honum. Um 10 faðma frá steini
þessum er haugur Hrings. í haugi
þessum fann ábúandinn í Hrings-
dal Bjarni Jónasson, sverð árið
1863, sem hann því miður eyðilagði
með því að smíða úr því fiskihníf.
Annað sverð fannst líka 1950, sem
lá um 10—15 cm. niður í jarðveg-
inum mjög nálægt eða rétt við
heimreiðarveginn að bænum,
en þó á þeim stað, sem ekki sézt
frá bænum. Er sverð þetta nú
geymt á Forngripasafninu. Þess
skal getið, að Kristján Eldjárn
þjóðminjavörður, sem geymir
sverð þetta í Þjóðminjasafninu og
ritað hefur um sverðfundinn, telur
sverðið vera vafalaust frá land-
námsöldinni, eða þeim tíma, sem
Hringur var í Hringsdal. Er alls
ekki óhugsandi eða ólíklegt að