Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1955, Blaðsíða 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
/'tW* 535
misskilja, heldur vegna þess að
sjónarmið þeirra væri ólík. Og nú-
verandi stjórn í Lithaugalandi, sem
hann kvaðst ekki efa að væri Rúss-
um vinveitt, ætti því að búa þjóð
sína undir breytt viðhorf.
„Við erum vissir um, og öll þjóð-
in er viss um það, að núverandi
ástand í Lithaugalandi er aðeins
bráðabirgða ástand,“ sagði ég.
„Þess vegna væri það betra, að
fulltrúar ykkar og setulið reyndu
að semja sig að siðum okkar og
hugsunarhætti og skilja þjóðskipu-
lag okkar.“
.,ÖLL SMARÍKI VERÐA
AÐ HVERFA ÚR SÖGUNNI“
Molotov þagði langa hríð. Hann
var niðurlútur og fór að rissa eitt-
hvað á blað á borðinu. Síðan tók
hann til máls:
„Þér neyðið mig til þess að segja
það, sem ég ætlaði ekki að segja
að svo stöddu. Þess vegna skulum
við tala hispurslaust, og.án tilfinn-
inga, því að við höfum fengið nóg
af því. Þér verðið .nú að horfast í
augu við staðreyndirnar og skilja
það, að í framtíðinni verða öll
smáríki að hverfa úr sögunni. Lit-
haugaland, hin Eystrasaltsríkin og
Finnland verða að sameinast sovét-
fjölskyldunni. Þess vegna skuluð
þér nú þegar hefjast handa um að
undirbúa þjóð yðar að taka upp
sovét-skipulag. Því verður komið á
um alla Evrópu, fyrst í Eystrasalts-
rikjunum og seinna í öðrum.“
Mér brá svo við að heyra þetta,
að ég var orðlaus. Molotov sá hvað
mér leið og skipaði að færa okkur
te.
Þegar ég var farinn að jafna mig,
sagði ég að ef þetta fréttist mundi
það valda inni mestu ólgu í Lit-
haugalandi og ef til vill vopnaðri
uppreisn. Og á liinn bóginn mundu
Þjóðvierjar grípa tækifærið, þvi að
þeir mundu ekki kæra sig um að fá
sovét-skipulagið heim að bæardyr-
um hjá sér.
„Þjóðverjar samþykktu, án þess
að þeim yrði bumbult af, að við
hertækjum Eystrasaltslöndin. Þeir
verða einnig að kyngja því þótt
við innlimum þau,“ sagði Molotov
af þjósti. „Annars get ég skýrt yð-
ur frá því að samningar hafa þegar
verið gerðir um þetta efni.“
Ég reyndi að bera því við að þjóð
mín mundi aldrei samþykkja sovét
skipulag. Fyr mundi hún vilja fá
Þjóðverja yfir sig. Bændurnir ótt-
uðust ekkert meira en samyrkju-
búin.
„Við ætlura ekki að neyða þvi
skipulági upp á ykkur,“ sagði
Molotov. „Við erum sjálfir alls
ekki vissir um að það sé bezta
skipulag á Iandbúnaði, en vegna
þess hve fátækt Rússland er, þá
hentar því ekki annað skipulag.”
Ég sagði að ef þessar fyrirætl-
anir yrði kunnar, mundi þjóð mín
ekki líta á rússneska herliðið sem
vinsamlegt verndarlið, heldur sem
fjandmannalið, og Rússum væri
enginn hagur í því. Og svo stakk ég
upp á að gerður yrði nýr samn-
ingur, vináttusamningur, milli Lit-
haugalands og Rússlands. Ég sagði
að slíkt mundi auka álit Rússa í
landi mínu, enda þótt réttur okkar
til þess að fara með utanríkismál
yrði að einhverju leyti skertur.
KOLLVÖRPUN EVRÓPU
„Þetta hefði áður þótt góð til-
laga,“ sagði Molotov, „en nú er allt
svo mjög breytt, að slíkt fyrir-
komulag mundi hvorki henta Rúss-
um né Eystrasaltsríkjunum. Við
erum algjörlega sannfærðir um að
félaga Lenín missýndist ekki þegar
hann sagði, að eins og fyrri heim-
styrjöldin hefði komið fótum undir
okkur í Rússlandi, svo mundi önn-
ur heimsstyrjöldin hjálpa okkur til
að ná yfirráðum víðsvegar um JJv-
rópu. Nú sem stendur styðjurö við
Þjóðverja, en aðeins að því marki,
að þeir verði ekki gjörsigraðir fyr
en öll styrjaldarríkin eru komin á
heljarþrönr fjárhagslega.. og þjóð-
irnar rísa upp gegn stjórnendum
sínum. Þá mun þýzka auðvaldið
þegar taka höndum saman við auð-
vald fjandmanna sinna, banda-
manna, til þess að kúga og kæfa
niður uppreisn öreiganna. En þá
skerumst við í leikinn, öflugir og
vel undir það búnir. Og ú slétt'um
Vestur-Evrópu, ég held ■. oihhvers
staðar í nánd við Rín, verður háð
úrslitaorustan milli auðvaldsins og
öreigahna, og hún sker úr um
framtíð Evrópu um aldur og æ\a.
Við Vonum að vi& sígrum í þmrrí
orustu. Þess vegna gét ég ékki rætt
uppástungu yðar nú: Hvérnig ætti
lítið land að geta staðizt og haldið
því stjórnarfari, sem kollvarpað
hefur verið um alla Evrópu?“ sðgði
Molotov.
„Getið þér ekki hugsað yður að
Bandaríkin kunni að skerast í leik-
inn með öllu sínu bolmagni?" sagði
ég. „Þau hafa áður bjargað Evrópu,
og ekki er óhugsandi að þau geri
það aftur.“
Molotov fellst á að Bandarikin
væri að finna einhverja átyllu til
þess að fara í stríðið. En Sovétríkin
hræddust það ekki. Svo spurði
hann hvort ég hefði nokkurn tíma
verið í Ameríku, og er ég svaraði
neitandi, sagði hann: t i. ’ .
„Þá vitið þér ekki 'íiVáða - kvik-
syndi þetta ríki er, séln -kallast
Bandaríkin. Ýmsir blaðamenn og
rithöfundar hrósa þvíá-hverf-reipi,
og heimska á því sjálfa sig'og aðra.
Þeim er ekki trúandi. Þótt míkið
sé þar talað um manngöfgi, frélsi,
jöfnuð og lýðræði, þá ér það ekki
annað en yfirdrepskapur, eins og
vant er hjá Engilsöxum. Þeir eiga
kirkju á hverju götuhorni, en
hvergi er efnishyggjan meiri,- því
að þeir dýrka ekkert • nefna. þen-
inga, pejiinga og aftur. peninga.