Lesbók Morgunblaðsins - 22.05.1955, Síða 6
290
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
son og séra Benedikt Pétursson, og
tók hinn síðastnefndi fram, að hann
teldi Lofti ósært að hann hefði ekki
afhent Jóni blöð með óþekkjanleg-
um stöfum. Séra Þórður Bárðarson
taldi Loft sýknan af göldrum, en
vildi ekki segja meira, og fylgdi
honum séra Rafn Ólafsson.
Þrír prestar, séra Árni Halldórs-
son, séra Þorleifur Kláusson og
séra Jón Jónsson í Fellsmúla gáfu
út sameiginlegt álit. Kváðust þeir
ekki geta talið Loft saklausan af
vilja og meðvitund um galdra
vegna þeirra líkinda, er fram hefði
komið, þótt þeir telji hann ekki
sjálfan valdan að veikindum Jóns.
Á þessu má sjá, að prestarnir
telja allir að Jón hafi verið beittur
göldrum og veikindi hans stafað af
því. Verður ekki betur séð en að
þeir væni sérstakan mann um það,
og að Lofti hafi ekki verið ókunn-
ugt um athæfi hans. Er þá lang-
líklegast að það hafi verið Skafti,
bróðir Lofts, er þeir höfðu illan
bifur á, enda varð Skafti að hrökkl-
ast úr skóla fyrir þessar sakir.
Nú var svo komið, að aðeins tveir
prestar vildu sanna eiðinn með
Lofti. Hinir 9 vildu hvorki sverja
hann sýknan né sekan. Ekkert
mark var tekið á vitnisburði prest-
anna í Skaftafellssýslu, vegna þess
að þeir höfðu ekki verið nefndir
Lofti til eiðvættis. Var það því álit
prestastefnunnar að Lofti hefði
orðið eiðfall, og var mál hans dæmt
til konungsnáðar. Staðfesti Jóhann
Klein þann dóm.
Einn af prestunum skrifaði undir
þennan dóm með fyrirvara. Var
það séra Eiríkur Magnússon (hinn
alkunni galdramaður í Vogsósum)
er þá var aðstoðarprestur í Arn-
arbæli. Segist hann álíta að Loftur
sé saklaus af því að hafa valdið
veikindum Jóns og segist vera við
búinn að staðfesta þetta álit sitt,
ef biskupi sýnist þess þörf.
Leitað var álits séra Helga Gríms-
sonar á Húsafelli, sem gat ekki
komið á prestastefnuna. Sendi
hann biskupi það skriflegt seinna
um sumarið og er það fært inn í
prestastefnubókina á eftir dómn-
um. Segist séra Helgi hafa ætlað
að „voga heldur í guðs trausti að
svo vöxnu máli, sem ég hef eftir
tekið, óvissu og óbevísuðu upp á
Loft, ef ekki annars undan kæmist,
að stoða heldur til lífs með minni
sönnun þeim ég vissi ekki til dauða
(fyrir mannanna dómi) unnið hafa,
heldur en hrapa þeim til dauðans
með eiði ómerkrar hyggju og
ástæðulausrar, sem ég vissi ekki
lífið forbrotið hafa, treystandi víst,
að guð mundi það ekki til ills fyrir
mér virða“. Má á þessu sjá, að séra
Helgi hefur talið víst að Loftur
mundi verða dæmdur til dau£Sa, ef
prestarnir ynni eið að því að þeir
teldi hann sekan, eins og Klein
hafði farið fram á að þeir gerðu,
ef þeir vildu ekki sverja hann sak-
lausan.
Nú hafði enginn prestur að vísu
viljað dæma Loft sekan um að hafa
valdið veikindum Jóns með göldr-
um, en á hinn bóginn vildu þeir
ekki sverja hann alsýknan, því að
þá grunaði að Jón segði það satt,
að hann hefði fengið galdrastafi
hjá Lofti. Urðu því galdrastafirnir
honum að falli.
Brynjólfur biskup tók sér þessi
málalok nærri, en gat ekki að gert.
Steðjuðu þá og að honum fleiri
raunir í þann mund. Margrét kona
hans andaðist í júlí 1670 og saknaði
hann hennar mjög. Og seinna á því
ári ól Ragnheiður Torfadóttir barn,
er hún kenndi Jóni Sigurðssyni.
Vildi Jón eiga hana, en biskup var
honum svo reiður fyrir ráðspjöll
stúlkunnar, að hann neitaði harð-
lega að þau ættust. Þó fór það svo
að þau Jón og Ragnheiður giftust
haustið 1676. Fekk Jón þá vestra
hlut Borgarfjarðarsýslu og bjuggu
þau fyrst í Sólheimatungu, en flutt-
ust að Einarsnesi 1683. Þau urðu
afdrif Jóns (1712) að hann fell af
hestbaki og rotaðist.
J^OFTUR hafði verið heima hjá
föður sínum á Ólafsvöllum eftir
að hann lét af embætti, en haustið
1671 sigldi hann með Höfðaskipi til
þess að reyna að fá leiðrétting mála
sinna hjá konungi. Varð hann þá
samferða Þormóði Torfasyni og í
þeirri för var það, að Þormóður
varð mannsbani í Sámsey. Ekki
bendlaðist Loftur neitt við það mál,
en ekki fekk hann neina áheyrn
hjá konungi. Kom hann svo heim
með umboðsmanni næsta sumar,
en sigldi aftur með honum um
haustið og hófst þá löng útlegð
hans og flæktist hann víða. Var
hann um tíma hjá Guðmundi Guð-
mundssyni Jónssonar lærða. Guð-
mundur hafði farið ungur utan til
Kaupmannahafnar. Var hann tal-
inn gáfumaður og skáld og allra
manna fráastur á fæti. Þess vegna
gerðist hann hlaupari drottningar
Friðriks konungs III. og var þá
kallaður Gvendur lakaj. Þegar
hann eltist og varð þyngri upp á
fótinn, gerði drottning hann að
ráðsmanni á einum af búgörðum
sínum og gifti honum þernu sína.
Var Loftur hjá þeim. En svo leidd-
ist Guðmundi þetta starf og flutt-
ist til tengdasonar síns, sem átti
heima í Hamborg. Þá fluttist Loft-
ur til mágs Guðmundar, sem átti
heima í Gluckstad og var „prov-
iantforvaltari“ konungs.
Síðan var Loftur um tíma í
Stokkhólmi og fekkst við afritun
fornskjala. Lenti svo í Kaup-
mannahöfn og „lifði oft við lítið“.
En samt hefur nú farið svo að lok-
um, að hann hefur fengið leiðrétt-
ing mála sinna, því að hann gerðist
aðstoðarprestur og var hjá nokkr-
um prestum á Jótlandi. Tók þá
hagur hans að vænkast, en hugur
hans stefndi þó alltaf til íslands.