Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1955, Síða 12
40
*■ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
ist henni hún sjá á eftir ungu kon-
unni skrautbúnu, þar sem hún
gengur hægt frá henni og hverfur
ofan af eynni.
Eftir þetta þrætti Þóra ekki þar
fyrir, að víst væri til huldufólk;
en ekki trúði hún því þá, að við
Þorskaf jörð yrði hennar heimkynni
og þar hátt í hhð og langt inni í
landi í íaðmi fjallanna, sem þó síð-
ar kom á daginn.
♦ ♦♦
NÚ víkur frásögn vorri frá úteyum
Breiðafjarðar og til upplandsins.
Hefst þar með síðari þáttur sög-
unnar.
Þóra giftist sex árum síðar Joc-
hum Magnússyni, bónda að Skóg-
um í Þorskafirði. Sagt er, að þar
héti áður Uppsahr, sem nú heita
Skógar, enda stendur byggðin þar
hærra yfir sjó, en nokkur annar
bær á þeim slóðum.
Skógar mega fremur heita harð-
býlisjörð, einkum er þar vorhart,
en* beitiland mikið og sumargott
og gagnsamt fyrir búfénað. Fá-
dæma erfitt var þar áður fyrr um
alla verslun og aðdrætti og svo var
um flesta bæi aðra þar í innsveit-
inni. Skógahjón voru því fátæk,
eins og flestir aðrir á þeim slóðum,
en björguðust þó vonum framar,
þótt efnin væru ekki stór.
— ♦ —
SUMIR af sonum Þóru, og aðrir
nánustu ættingjar, þóttust þess
vísir vera, að í hóli einum í heima-
landi, innan og framan við túnið
í Skógum, sem Kvíarhóll eða
Stekkjarhóll heitir, hafi búið
huldukona. Hóllinn er nokkuð hár,
en þó ekki mjög auðkennilegur úr
umhverfinu, og í honum er klettur
á einn veg, er veit mót vestri, en
hóllinn annars tyrfður og töluvert
grasi gróinn. Þar undir hólnum, hjá
klettinum, eru fornar tóftir, eftir
stekk eða kvíar, og þær líklega sett-
ar þar, vegna þess, að kletturinn
sparar vegg á einn veginn, og gefur
auk þess aðhald við innrekstur.
Huldukona þessi, er haldin var
búa í nefndum hóli, var hjálpar-
hella Þóru, ætíð er hún átti sem
örðugast, og voru þær vinkonur
miklar. Haldið var að Þóra heim-
sækti hana stundum, en enginn
vissi frekar um þeirra skifti.
♦ ♦♦
ÞÁ var það eitt vor, að mikil harð-
indi voru um héruð, og kaupskip
engin komin, eða „sigling“, eins og
svo var kallað. Og enda þótt mat-
björg væri af skornum skammti,
og sums staðar sama og engin, þótti
þó mörgum tóbaksleysið tilfinnan-
legast.
Þóra í Skógum notaði neftóbak,
eitthvað ofurlítið, — það var siður
kvenna á þeirri öld, og þeirra eini
munaður — að undanteknum ár-
legum barneignum, sem þá var tal-
in kurteisi almennilegra kvenna, en
ekki útsláttarsemi eða uppátekt,
heldur atvinna. Amma var því ó-
ánægð, þegar ekkert var í dósun-
um. Nú var hún búin að vera nokk-
uð lengi tóbakslaus.
- ♦ -
MAÐUR er nefndur Ari. Hann var
ættaður úr Rauðseyum á Breiða-
firði. Hann var eitthvað í ætt við
þau Skógahjón, Þóru og Jochum,
annað eða bæði, en þó ekki náið.
Nú átti hann heima í næstu sveit,
en ekki í eyum. Það var þessi Ari,
er síðar fór í selalagnir með Matt-
híasi, syni Þóru, er þá var enn
ungur og ekki orðinn þjóðskáld og
þaðan af síður prestur. Þeir fundu
fljótlega selinn, sá var lifandi og
rotaði Ari hann rækilega. Um þann
atburð orktu þeir báðir einu og
sömu vísuna. Byrjaði Matthías, en
botnaði Ari. Má ekki á milli sjá.
Sýnir vísan, að andlega skyldir eru
þeir:
„Veifaði hnellinn hvössum dör,
hreyfa-drellir missti fjör,
sveif að velli köld með kjör,
kleif eru svell á feigðar-skör“.
Nú var þessi Ari að koma norðan
úr Kúvíkum í Strandasýslu. Þang-
að hafði hann farið til að reyna að
fá sér eitthvað úr kaupstað fyrir
hvítasunnuna. Hann var ríðandi og
teymdi trússahest. Leið hans lá
skammt frá Skógatúni. Ari hafði
hugsað að koma þar hvergi nærri
bæ, og helzt að hitta engan, því á
norðurleið hafði hann farið þar
fram hjá, eins og víðar, án þess að
gera vart við sig, til að komast hjá
kvabbi og kaupum fyrir fjölda
manna, því alla vanhagaði um eitt-
hvað. Nú var hann á heimleið, kom-
inn yfir erfiðan og langan heiðar-
veg, og vildi nú hraða för sinni sem
mest hann mátti, út hjá Skógabæ,
og gera þar ekkert vart við sig. En
þegar hann nálgast Skógatún, sæk-
ir á hann máttleysi og ósigrandi
svefn, svo hann getur ekki haldið
sér uppi á hestinum. Beygir hann
því út af veginum og áir fyrir innan
túnið, skammt frá túngarðinum,
við huldukonuhólinn, þar voru
grastoddar grænir handa hestun-
um að bíta, hungruðum og þreytt-
um af heiðinni. Ari tekur ofan
baggana og beizlin fram úr hestun-
um. Hann er sjálfur svangur og
hyggst að bragða sér bita af nesti
sínu, nær í malpoka sinn og sezt
undir hólinn. En um leið og hann
opnar pokann verður hann svo
máttfarinn og syfjaður, að hann
má sig hvergi hræra, leggur frá sér
malinn, lokar augunum og hallast
upp að hólnum. Liggur nú í móki
og máttleysi um stund. Finnst hon-
um þá einhver koma og lúta ofan
að sér, getur ekki opnað augun, en
heyrir glöggt að sagt er með mjúkri
og þýðlegri konurödd: „Ari minn,