Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1955, Blaðsíða 10

38
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
1819. Giftist ekkja hans, Guðrún
Jóocdóttir frá Gröt faf Arníinns
ætt.) nnkkrn seinnn ,Gí"'° Thnrodd-
sen r>p knni’ð h3fð; frá IT’fn. bróöir
á Re^khólur" fnínr Jóns
svshirnrnns n? rkálris. J>ótt.i rnóðnv
nvnní cem bó sk’ftí u*n hsminpin
í*ncfr’ivtrtnr n'-f
ar. Var bónd;nn rroi—^n r'öidT'unar-
sorrcrur. en þær vanar ástríki og
alTnæPturn.
■þqð eht kvaðsf mnðír rnfn hafa
heT7rt fóstri) sinpi nrr Fnrrort hpri
á rnilli. að húp r<tjs t;i !>í lnc væri
settnr fvr>r ?krf!5ar|tialh hans. hví
nð driúsum væri úr heim tekjð
þep?r ..la,ndmenn“ lpntn við evna.
— ,.T»plr einír tgka frá okknr «pm
hurfa.“ svaraði Eggert og lét ekki
læsa hjöllunum.“
♦ ♦♦
VERÐUR nú vikið að sögunni eins
og fvrirsögnin frá hermir, og er
sagan siálf í tveim þáttum. Gerist
fvrri bátturinn í Hergilsev á Breiða
-firði. í Vaðsteinahiargi, en sá
seinni að Skógum í Þorskafirði. —
En austur og upp af Skógum rísa
Vaðalfjöllin. En um þau mælti álf-
konan: „Þar búa vættir Þorska-
fiarðarbines oet æðstu hulduböfð-
ingjar Vestfjarða.“
♦ ♦♦
ÞEGAR séra Matthíos skáM. sonur
Þóru í Skópum. ferftnðist um ..forn-
ar st.öðvar" árið 1913. nær áttraeður
að aldri, heimsótt.i hann meðal ann-
ars Herpilsey. æskustöðvar móður
sinnar. Kom honum þá kvæði af
munni, svo sem oftsinnis áður. er
bendir ótvírætt á, að heyrt hafi
bann buldusöeru móður sinnar. —
Skulu hér aðeins tilfærð þriú cr-
indi úr þessu afbragðs kvæði, sem
eru 12 vísur til samans og engin
á þeim ellimörkin:
„Á Vaðsteinabjarei er baðast
morgunsól
og Breiðafjarðar hæsta gnæfir eya,
í sporum góðra frænda ég horfi nú
á hói,
sem „Huldarsögu“ kynni bezt að segja.
Ilvað sé ég á liólnum? Ég lioríi á
• unga mc.v
sinn há-aldraða móðurafa leiða,
er hálí-blindur hlustar á fögur-marra-
7lev
og fuglasönginn lofa fjörðinn-Breiða.
Og mærin '’gm hanm l.ejðir, það var hún
móðir ro>n,
wm möcu-n s'num kcnndi Fggerts
SÖVU.
Því urð’u oss frrpndi minntcfttæð
manndómsv.prkin b'n
og m:num niðjum fel ég þessa bögu “
<■ $
þA er hefst hessi saoq, var Þórn
í Skógum ung stúlka. 18 vetra göm-
ul. og var bá til vistar í Hergilsev
á Breiðafirði, hjá fóstru sinni, Guð-
rúnu Jónsdóttur, ekkju Eggerts
langafa hennar, er þá nýlega gift
síðari manni sínum, Gísla Thor-
oddsen, sem áður er frá sagt. Þess
var einnig áður getið, að Eggert
var þríkvæntur og var Guðrún síð-
asta kona hans. Um hjónaband
beirra Guðrúnar og Gísla segir
Mstthías í Söguköflum bls. 424:
„Áttu bau ekki skap saman og eng-
in afkvæmi. og er hún (Guðrún)
dó. fór móðir mín til foreldra
sirma.“
Þóra gekk til allra verka, úti og
inni, með öðru vinnufólki. eins og
siður var bá í sveitum. bví afkoma
manna og velferð kröfðust bess ein-
dregið. að hver og einn legði fram
lið sitt og krafta til hins ýtrasta.
Þetta missiri. bá er Þóra var 18
ára. bað mun hafa verið árið 1825,
var það um vorið f feeursta oi? inn-
dælasta veðri að nokkrar stúlkur,
ásamt Þóru. geneu heimaevna í
dún- og eggialcit. Skipuðu bær sér
niður, eins og vandi var, í vissar
stefnur eða raðir, þannig, að hver
hafði sitt afmarkaða leitarsvæði,
eða ,.göngu“, eins og það var kallað.
og átt> Þóra að ganga svonefnt
Vaðsteinahjarg og brún þess alla,
en bað er hæsti hluti evarinnar og
rrrög fagurt stuðlaberg. Þá var bað
trúa fólks víða um Rrejðafierðar-
evar. að huidufólksbveeð væri í
Vaðsteinab>arg> og bá einkum fvrir
-mennn huldufólksins, presta eður
sýahim.annn.
J?fnnn b?ó Þnm nð þyílílcuír.
hind>>r^'jtm7--) op drn óspnrt dár að
hv' fólhi r- vnrt þþttist verð.a við
ii’dfl’itnlk. liæði í Vaðsteinabjargi
op víða annars stnðar.
Þá var það. í þessnri "öngu, að
mátt dró úr Þóru við Vaðsteina-
þiarg V’x'ð hún svo syfiuð. að hún
h -fvV; mátt. að halda sér u<ddí,
p" ,,e” við fót og hallaði sér í svefn.
Har.a u.eymdi þá það, að til hennar
kemur kona, ung að ásýnd, fríð
sjónum og fönguleg. Hún var í há-
tíðabúningi. Sló á klæði hennar
bláleitum bjarma. Skrýdd var hún
skautbúningi íslenzkum, að þeirra
tíma hætti, skreyttum svo sem
mest mátti vera og sveipuð breiðu
silfurbelti. Var silfrið að sjá mikils-
mælt og fagurfjallað og þar með
svo augljóst og skínandi svo sem
birtu bæri þar á mjallkrýnd spegil-
svell af flóandi tunglskini. Lýsti og
af ásjónunni allri og þá einkum
augunum. En Þóra horfir undrandi
á ungu konuna og allt hennar
skraut. Þykir Þóru sem konan
heilsi sér kurteislega, styðji mjúk-
lega á öxl henni og mæli; „Ris þú
upp, Þóra, og fylg mér“. Þóra gerir
svo og gengur í draumnum, ásamt
ungu konunni skrautbúnu, ofan af
eynni og þar til þær koma undir
bjargið. Sér hún þá, sér til undrun-
ar, svo sem í leiftursýn, að burtu
cr bjargið, en í þess stað er þar
húsaröð, háreist og vegleg og ó-
venjulega tcgur að formi. Eru þar
á opnar dyr, svo sem eins og mælt
rnundi vera: „fyrir miðjum gafli.“
Þá tekur aðkomukonan henni 1