Lesbók Morgunblaðsins - 17.08.1952, Blaðsíða 11

{* LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Vv <•
399
skyldi í þessu máli. Kaus Svein-
björn þá að sigla og fá skorið úr
málum sínum ytra, en Hallgrími
Scheving fengin rektorsvöld á með-
an. í Kaupmannahöfn fóru málin
svo, að Sveinbjörn var settur aftur
í öll sín réttindi óskert.
Byltingar fóru í þennan mund
um lönd og álfur, og hefur Pereatið
verið skýrt sem bergmál af þeim.
Atburðurinn var hörmulegur og
átti sér þó nokkurn aðdraganda, er
verður eigi rakinn hér, en mönnum
í staðinn vísað til ritgerðar Klem-
ensar Jónssonar um málið, er síð-
ast var prentuð í Minningum úr
Menntaskóla (Reykjavík 1946). Er
aðalatriðið, að menn kynni sér vel
alla málavöxtu, áður en þeir félla
nokkra dóma, og sízt skyldu þeir
skella skuldinni á Sveinbjörn, þótt
enginn muni á hinn bóginn firra
hann allri sök á því, hvernig fór.
Það eitt er víst, að Pereatið fékk
meira á hann en menn yfirleitt
hafa haldið og þyngdi honum síð-
asta spölinn.
Þegar hann dó, 61 árs að aldri,
var hann þó, að sögn Jóns Árna-
sonar, ekki eldri að sjá en fimm-
tugur, — og fáir munu þeir, sem
afkastað hafa jafnmiklu og Svein-
björn á ekki lengri starfsferli.
Richard Beck:
JJa nd
Flutt á íslendingadeginum að Gimli, Man., 4. ág. 1952
Sólevjan fornaí SumarbjÖrt þú skín,
særoknar strendur gyllir morgunbjarmi,
Fegri var aldrei fjalla-dásemd þín,
firðirnir glitra vafðir hlíWaarim.
Börn þín í f jarlægð blessa göfga móöur,
brúar nú djúpið þeirra hjartans ótfur.
Finnurðu’ ei, ættjörð, anda þér um kinn
y linn um sæ með hlý jum vestanblænum?
Langförul! hugur lætur vænginn sinn
leiðina stytta heim, að gamla bænum.
Sveipar hann enn þá æskufagur Ijómi,
angar þar sætt af hverju smæsta blómi.
Heiðbjarta land! Þinn himinn fagurblár
hvelfist í sinni tign í okkar barmi;
dunar í blóði öldusollinn sjár,
svellur með straumaniff í traustuml
armi.
Bergmálar tungan brim við ægisanda,
blæhvísl í runni, fjallaþeysins anda.
Minningaland! Þín mynd í okkar sál
mótuð er djúpt að lífsins hinzta kveldi,
sonum og dætrum herðir hugans stál,
hjartað þeim vermir björtum sigureldi.
Arfur þinn, móðir, orkubrunnur dáffa,
andanum flug til draumalandsins þráffa.
Sagnhelga land! Nú frelsis fagur skín
fagnaðardagur þér af aldar djúpi, ,
vefur um tinda gulliff geislalín,
glæstum þig klæðir morgunroða Iijúpí.
Rætist þér, ættjörð, þjóðar dýrstu
draumar,
drukkni þér fjarri tímansöfugstraumar!
—
i
— og jafnvel frenauí —undir elju
þeirra og langlundargeði.

/ "

Þegar vér virðum fyrir oss verk
Sveinbjarnar Egilssonar, undrumst
vér einna mest áræðið, sem þau
lýsa. Hann hikar ekki við að ráðast
í hvert stórvirkið af öðru, að hefja
það verk í dag, sem hann e. t. v. fær
ekki lokið fyrr en eftir 10, 20 eða
jafnvel 30 ár. Honum nægir ekki
að fást við eitthvert lítilræðið, hann
verður alltaf að hafa eitthvað stórt
í takinu. Og þó er hann hógværðin
sjálf og finnst hann vera ónýtur til
átakanna og seinn í verki. En hann
vissi, að afrek manna eru ekki kom-
in undir kröftunum einum, heldur

■v
10
TS.r-'
Yrkisefni
skyli aldasynir
við sitt hæfi velja;
því at eigi var ein
orka lagin
ýtum í ár daga. '
Hóflig byrði
at húsi kemst
þótt vanknár vegi;
en afrendan hal
sá ek frá of stórum
steini móðan stíga.
(Eftir Horatius;
þýðing Sveinbjarnar).
Og í líkum anda eru eftirfarandi
orð úr einni af skólaræðum Svein-
bjarnar:
Mönnum er títt að dást mest að
því, sem hrífur á mann allt í einu,
sem birtist fyrir manni strax í öllu
líki eða sýnir allan sinn kraft
sosém í eipum böggli. Menn dást
meir að þeim vatnsstraumi, sem
rénnur í stríðum streng, en að því
vatni, sem líður hægt áfram, meir
að hamraveggnum í Almannagjá
en að Hólavelli.
En Sveinbjörn veit þó, að ekkert
mannanna verk, sem á annað borð
er nokkurs virði, verður metið í
einu augnakasti, heldur á löngum
tíma og honum því lengri, því
meira af viti, elju og kærleika, sem
í það var lagt í upphafi.
Verk Sveinbjarnar eiga enn sama
erindi til vor og þau áttu til ís-
lendinga fyrir 100 árum. Og sú er
trú mín, að vér verðum að sama
skapi betri íslendingar sem vér
lærum gjörr að meta verk hans og
þann boðskap, sem líf hans og starf
hljóta jafnan að flytja oss, j