Lesbók Morgunblaðsins - 24.02.1952, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r"~ 81
t
Enn er nokkuð eftir af stólum þeim, sem upphaflega voru smíöaðir handa lestr-
arsalnum. Eru þeir viðamiklir og sterkir, en tæplega mundu þeir þykja stofu-
hefst nýr þáttur í útgerðarsögunni.
Upp af þessu sprettur umfangs-
mikil útgerð í Reykjavík, ný fram-
sókn og nýr bragur atvinnulífsins“,
segir Vilhjálmur Þ. Gíslason í „Sjó-
mannasögu". Má því með nokkrum
sanni segja að gjöf Kelsalls hafi
einnig orðið til þess óbeinlínis að
þá hefst viðreisnarsaga Reykjavík-
ur.
----★-----
Iðnaðarmönnum hér í bæ sárn-
aði mjög, eins og von var, að geng-
ið skyldi fram hjá sér og danskir
menn sendir hingað til þess að reisa
þetta hús. En þetta var svo sem
ekki eindæmi. Danskir bygginga-
menn höfðu verið sendir hingað
áður, sællar minningar, til þess að
byggja Laugarnesstofu og dóm-
kirkjuna, og þeim hafði tekizt að
ganga svo frá þeim húsum, að þau
voru bæði dýr og ónýt. — Þetta
mundu hinir íslenzku iðnaðarmenn
og ekki sýndist þeim handatiltekt-
ir dönsku smiðanna vera betri að
þessu sinni.
Þegar húsið var komið upp birt-
ist í „Þjóðólfi" grein, undirskrifuð
„Nokkrir iðnaðarmenn“, og segir
þar meðal annars:
— Það yrði eigi fögur saga og
of löng leiðinöarolla að lýsa til hlít-
ar atorku og vandvirkni(!) þessara
manna, en það er óhætt að segja,
að vér þekkjum engan þann ís-
lenzkan mann, er nokkuð hefur
fengizt við grjóthleðslu, er eins
mundi hafa boðið sér að hröngla
upp veggjunum, sem þessir menn
hafa gert, því að þeir eru eigi
hlaðnir, heldur var þeim bókstaf-
lega klesst saman með/ kalki. —
Þakið lekur, því að borðin undir
þakhellunni voru illa þurr, ófelld
og vanköntuð. — Gólfið er þannig
lagt að undirlögum var einungis
fleygt ofan í bera moldina án þess
að grjóti væri hlaðið undir þau,
heldur var þeim þjappað þannig að
þau væri nokkurn veginn lárétt,
prýði nú á dögum.
og sandi svo stráð ofan á moldina
á milli til þess að sýnast. — Skáp-
arnir eru líkari ruslakistum en
bókaskápum.-------
Hér er máske nokkuð ríkt kveðið
að orði, en iðnaðarmönnum var
vorkunn. Þeir máttu horfa upp á
það að útlendir menn voru látnir
taka verk frá þeim og unnu það
bæði ver og með meiri tilkostnaði
heldur en orðið hefði hjá íslenzkum
mönnum, þótt ekki væri annað tal-
ið en fargjöld þessara manna fram
og aftur milli Kaupmannahafnar
og Reykjavíkur. Má vera að þessi
gremja iðnaðarmanna hafi orðið
til þess, að Iðnaðarmannafélagið
var stoínað hinn 3. febrúar 1867.
Um Sverri Runólfsson er það að
segja að hann fékk annað að starfa.
Sama sumarið og bókhlaðan var í
smíðum, gerði hann steinbrú á læk-
inn niður af Bankastræti og „þótti
hún meiri háttar mannvirki“.
----★-----
Hinn 13. ágúst 1867 tilkynna
stiftyfirvöldin stjórninni að bók-
hlaðan haíi verið afhent skólanum.
Húsakynni voru þannig, að fyrst
var stór salur fyrir bókasafnið og
var gangur eftir honum miðjum,
en til beggja handa básar með
bókahyllum frá lofti að gólfi. Þar
að auki var lesstofa og tvö herbergi
ætluð til íbúðar ef á þyrfti að
halda, og ennfremur eitt herbergi
uppi á lofti.
í skýrslu lærða skólans þetta ár
segir Bjarni Jónsson rektor frá
bókhlöðunni og með hve einstæð-
um hætti skólinn eignaðist hana.
Meðal annars segir hann þar:
„Auk þess þakklætis, sem gjaf-
arinn á skilið, hlýtur það að vekja
athygli vort, að bóknám hinnar fá-
mennu eyjar vorrar hefur vakið
svo mikla eftirtekt útlends manns,
sem ekki hafði svo mikið sem stigið
fæti sínum hér á land, að hann
skyldi minnast skóla vors með svo
höfðinglegri og hér á landi svo
óvanalegri gjöf. Það er enginn efi
á því, að þetta er að þakka fyrir-
rennurum vorum, sem með ritum
á ýmsum málum, en einkum á
latínu, haí'a varðveitt orðstír þann,