Lesbók Morgunblaðsins - 21.11.1948, Blaðsíða 12

520
LESBÖK MOIIGUNBLIAÐSINS
I I
Öiarímar (ju&rnundiJon;
FUGLALÍF Á ÍSLANDI
GENGUR TIL ÞURÐAR
JEG VAR að ganga með Reykja-
vikurtjöm. í lítilli vök við Vonar-
stræti eru um 90 andir og komust
þó varli fyrir, heldur vappa um
skarirnar og borða brauð af ísn-
um, sem góðhjartað fólk er að
strá fyrir þær úr lófa sin-
um. Þetta eru tómar grænhöfða-
andir, fæddar við Tjörnina og ald-
ar upp á henni, segja menn. Þarna
er myndarlegur steggi með græna
húfu, þreklcgur og fulltiða fugl,
Og þarnu er lúpuleg önd, grönn
og ung, ekki misserisgömul og lík-
lega ófær að lenda í hrakningi lifs-
ins úti á harðbýlu landi. Þarna eru
litil böru og gömul kona að gefa
villifuglum af örlæti sínu. Og kon-
an stráir lúku eftir lúku á bláan
ísinn.
Hjer eru spakir fuglar og óhrædd
ir og virðast góðu vanir af mönn-
uuuni í höíuðstað íslands. Sá vott-
ur er þögull og þó ólýginn um
menningu, sem vert er að taka eft-
ir-eg tala uin.
En hvað bíðitr þessara íslend-
inga, grænliöfðaandamia, þegar
drepur í dróma hinar auðu vakir
í logsagnarmndænii Reykjavíkur?
Jú. Við ströndina er þó auður sjór,
þíðir álar í ám og vötnum og ó-
frosnar kaldavermslulindir á stöku
stað. Þessi fugl er svo liarðgerður,
að liann getur liíað af alla vetur,
hann mætir engurn óvini öðrum
en harðlyndi náttúrulaganna,
En það er annað: Þ^ð eru mörg
lóg í okkar landi onnúr. Ein heita
friSnr.arlog cg gaetu hcitið círiður.-
sjrlog. Þau le\ia og líöa a 6 flestir
okkar fuglar sjeu chcpnir með skot
um og hverju, sem til fæst mestan
hluta vetrar, haustið og sumarið og
jafnvel á vorin á vai'ptíma.
Og hversvegna? Jú. Það telst at-
vinnuvegur fyrir landsins börn að
veiða fugla. Það heitir sport og at-
gerfi að ganga út um allar jarð-
ir, eða aka á bifreiðum, hafandi
byssu og skjóta alt, sem lifandi
finnst í dýraríki þessa lands, sumt
í skjóli laga mn friðun eða ófrið-
un, sumt í skjóh meinleysis og af-
skiftaleysis, smnt í skjóh fjallgarða
og skóga, liolta og liæða, sumt í
skjólleysu og er þó leyft, eða að
minnsta kosti liðið.
Nú er syo komið,.iyiða um land
að minnsta kosti, að flestum villi-
fuglum fækkar jafnt og þjett, bæði
farfuglum og staðfuglum, hrað-
fækkar. Öndunum fækkar, spóan-
um fækkar, lóunni, stelknum,
meira að scgja þröstum og hrossa-
gaukmn og virðist þó að ekki
muni vera mikill veiður í þeim.
Rjúpunni luaðfækkar, svo varla
sjest nú rjúpa í heilum bygðarlög-
um. Og þó reika emi á þessum vetri
rjúpnaskyttur um heiðar og
lieiinahaga i lagaskjóh um friðun
eða ófriðun, stundandi þann at-
vinnuveg og íþrótt, sein eitt af
spakmælum íslenskrar tungu hef-
ur fyrir föngu gefið þessa einkunn:
Enginn verður íeitur af fugla-
drápi.
A sólmánuðum smnarsins er það
mikili yr.disauki, upplyftir.g cg
þekkir.garviðbót fyrir mikinn
fjólda májrna, sjersTaklega úr bæj-
um, að íara um landið, sjá það og
kynnast því, bæði því og fólkinu,
gróðri landsins og dýralífi þess,
öllu. Síst af öllu skal þetta last-
að. En það verður að segjast, og
það verður að heyrast, að stundum
þykir það nauðsynlegt sport, mann
dómur og ánægjuauki að hafa byss
una með. Og cftir því sem slík
fcrðalög aukast og færast út um
óbygðir og staði, sem fáförult hef-
ur verið um til þessa, vofir meiri
og meiri hætta yíir því lífi, sem
átt hefir griðland á afskektum stöð
um hingað til. Þetta er skiljan-
legt hverju barni. Svona hlýtur það
að fara. Svona hlýtur það að vera
meðan þessi mál liggja undir öðru
eins afskiftaleysi og ríkt heíur nú
um langan tíma.
Jcg var að ganga meðfram
Reykjavíkurtjörn, sagði jeg. Fugla-
lífið þar ber íbúum höfuðstaðarins
ágætt vitni á sinn þögula hátt og
slíkt hið saina stjórnendum lians.
Og þó. Það er opinbert leyndar-
mál að hópur manna úr þessum
bæ, engu síður en annarstaðar frá,
gerist alt of oft vargar í vjernn úti
á landsbygðinni, þegar þeir hafa
íklæðst ferðafötum og stigið inn
í bíla sína.
Um hvað vitnar það, að andirn-
ar á Reykjavíkurtjörn eru ekki á-
reittar þar? En fljúgi þær í dag
út fyrir endimörk bæjarins mega
þær búast við að vera eltar og
rjettdræpar hvar sem þær finnast
og það kannske af hinum sömu
mönnum, er gáfu þenn brauð úr
lófa sínum í gær eða fyrradag.
Þetta virðist bera vott um þá
staðreynd að stjórnarvöld þessa
bæjar sjeu orðin á undan stiórn-
endum alþjóðar í þessu efni.
Það er tímabært rnal fyrir löngu
að endurskoða friðunarlögin. Það
er tímabært mál að alíriða flestar
ísler.skar fuglategur.dir cg herða
fast að bví a5 slík lcg verði h.3ld-
ia. Það fc- enginn at\mnu vegur tyr