Lesbók Morgunblaðsins - 08.02.1948, Blaðsíða 10

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
f 70
L __——
f'- ___fcfc?1
f' .ega svölun. Fjölmargt af þessum
f ’oömum þráir störf, se'm heimilin geta
• ekki veitt þei.n, ræktunarstörf, og að
f sjálfsögðu vilja þau öll fá úthlutaðan
■ smágarðblett, sam þau rnega sjálf
r eigna sjer, Mett, þar sem þau rrega
sjálf stfagc*,upp, raka, sá og gróður-
vA)
setja.
Vorið hefur sín áhrif á hug bams-
r ins og athafnaþrá. Það langar til þess
f að sjá ávöxt starfsins. í garðinum
getur það fylgst með lífi plantnanna
frá fræi eða spíru til fullþroskunar.
Það getur fylgst með vexti og þroska
hvergkönár nytjagróðurs, sem hjer er
ræktanlegur. Það er löngun bamanna
til starfsins í hreinu útilofti við brjóst
móður jarðar, sem er grundvöllur
skólagarðahugsjónarinnar eða með
öðrum orðum starfslöngunarinnar til
nytsamra og göfgandi starfa í þágu
einstaklinga og þjóðar. Þetta er því
stórt menningarmál.
Sú hugsun að tengja garðyrkju-
starfið við bamaskólana eða sem þátt
í hinni.almennu bamafræðslu er meir
en 200, ára, en hefur með árunum náð
stöðugt raeiri og meiri útbreiðslu í
öllum löndum Evrópu (nema hjer),
ennfremtrr eru skólagarðar nú víða í
Ameríku og stöku stað í Asíu og þeim
fjölgar stöðugt ár frá ári. I Kaup-
mannahöfn eru 30 skólagarðar, sam-
anlagt eru þeir ca. 20 hektarar að
flatarmáli.
Nemendur þessara garða eru 8400
og starfa þeir undir leiðsögu 65 kenn-
ara. Hvert einstakt barn hefur sinn
afmarkaða reit í görðunum. — Skóla-
görðum Kaupmannahafnar má skipta
í tvær ðeildir, Bamagarða og Fjelags-
garða. Barnagarðamir eru álitnir þýð-
ingarmeiri. Við skipulagningu eru
bestu gEirðspildumar valdar til þeirra
nota. Þegar skólagr.rðamir eru opnað-
ir á vorin hópast börnin þangað, svo
það er beir.línis kapphlaup, að verða
fyrstir þegar garðreitunum er úthlut-
að. Þegar eftir innritunina fær hvert
barn gula merkisstöng með nafni og
ú- núœerf, sem drengurinn eða telpan
stingur siðan niður í sitt garðshorn.
Því það er hans eða hennar garður
þar til uppskerunni er lokið 1. októ-
ber.
Þessir smágarðar eða reitir eru frá
8—14 ferm. Fer það eftir aldri b;i.ms-
ins. Eldri börnin fá stærstu reiiina,
því þau geta ræktað með góðum ár-
angri viðkvæmari og fjölbreyttari
gróður. Beðin eru 4,35 m. breið og
frá 6 til 10 m. á lengd. Þegar búið er
að mæla fyrir öllum reitum og úthluta
þeim, byrjar vinnan fyrst fyrir al-
vöru. Hvert barn stendur við sinn af-
markaða reit.
Fyrst er öllu lausagrjóti rakað burtu
og um leið slegið úr öllum moldar-
hnausum, til þess að moldin verði sem
myldnust og hentugust fyrir sáning-
una. (Það er gert ráð fyrir að allt
garðlandið hafi verið plægt áður en
reitunum er úthlutað til barnanna).
Bömunum þykir gaman að handleika
verkfæri og fást við eitthvað, sem þau
þurfa að nota krafta við.
Hverjum reit er nú skipt í tvennt.
Minni hlutinn er ætlaður fyrir blóma-
rækt, en sá stærri fyrir ræktun nytja-
jurta. Blómin eru aðalskrautið í garð-
inum og öll börn eru mjög hugfangin
af öllum blómagróðri. Þess vegna er
það fyrsta verk þeirra að gróðursetja
eða sá til 4 raða af blómum. í barna-
görðunum er sáð og gróðursett eftir
snúru í raðir þvert yfir öll beð. Með
því er tryggt að öllu er sáð eða alt
gróðursett með hæfilegu millibili og
allir þessir litlu garðblettir fá skemmti
legri og fegurri heildarsvip. — Blóm
eru höfð í röðum við allar aðalgötur
og gefur það reitunum fegurri um-
gerð. Börnin hafa hugann fyrst og
fremst við sinn eigin garð. Hier mega
þau sá og gróðursetja, hreinsa illgresi
og vökva, sem sagt vinna allt, sem
þarf.
Börnunum þykir vænt um þennan
litla blett og eru fljót að fara þangað
strax og garðurinn er opnaður. Og
þau una sjer þar vel. Þau eru himin-
lifandi glöð ef vel gengur með sprett-
una og blómin þroskast vel og eðli-
lega, og kalla þau oft á fjelaga sína
eða kennara til þess að þeir geti sjeð
garðinn og dáðst að honum. Stundum
koma þau með foreldra sína eða afa
og ömmu til þess að einnig þau geti
sjeö allan þann fagra og verðmikla
grcður, sem vex í þeirra EIGIN garði.
Börnin fá sjálf alla uppskeruna úr
hinum litla garði sínum. Þau læra
fljótt, að því betur sem vinnan er
framkvæmd, þeim mun meira geta
þau flutt heim til mömmu. Bömunum
finnst rjettilega, að þau sjeu nú orðin
þátttakendur í fyrirvirinu heimilisins,
með öflun grænmetis til heimilis-
þarfa. Þessi uppskera matjurta og
blómræktun hefur sjerstakt uppeldis-
legt og menningarlegt gildi fyrir
bamið. Það er staðreynd að börnin
sýna í hvívetna mikla umhyggju við
ræktun garðsins og skólagarðsmenn
telja að sú umhirða og umgengni muni
móta dagfar þeirra síðar sem fulltíða
manna. Og yfirleitt eða nær undan-
tekningarlaust munu þessi börn, sem
verið hafa í skólagörðunum, ganga
betur um opinbera skemmtigarða eða
garða einstaklinga.
Auk þess, sem hvert bam hefur
sinn afmarkaða garðblett, rækta börn
in ýmislegt í f jelagi við kennara sína,
í svokölluðum fjelagsgarði. Þar læra
börnin alla 'þá vinnu, sem framkvæmd
er í venjulegum skraut- og nytjagarði,
leigugarði (,,Koloníhave“). Nokkru af
uppskerunni úr fjelagsgarðinum er
skipt milli bamanna, sem viðurkenn-
ingu og kaupi fyrir vinnu. í skólagörð
um Kaupmannahafnar eru börnin
skyldug að mæta til náms og vinnu
að minnsta kosti tvisijar í viku. Er
færð skrá yfir þátttöku og hvenær
hver og einn hefur mætt til vinnu.
Skólagarðarnir eru opnir alla venju-
lega skóladaga yfir sumarið og auk
þess f jóra daga í viku þann tíma sem
ætlaður er til sumarleyfa, svo börnin
hafa allt af aðgang að görðunum yfir
sumarið.
I flestum skólagörðum Kaupmanna-