Lesbók Morgunblaðsins - 19.06.1938, Blaðsíða 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
187
Draugarnir eru tveir og er liæð
þeirra talin 75 metrar, eða rúm-
lega þrisvar sinnum hærri heldur
en liæsti turninn í miðbæ Reykja-
víkur. Eru þeir tilkomumiklir á
að líta, og svipar mest til þess að
þeir sje rústir af fornum kastala.
Syðri drangurinn er miklu stærri
uin sig, og líkist því sem snúið rið
Hggi upp á•hann að sunnan og
vestan, og brík að framan efst.
Endar hiin í mjóum turni, sem er
sljettur að ofani Þar átti örn sjer
hreiður ofan á þeiin turni er Þor
valdur Thoroddsen kom að dröng-
unum 1890. Nú er þar enginn öru
og ekkert arnarhreiður, en í ytri
drangnum hafði hrafn orpið í yor
og var ]>ar dyngja lians.
Stóri drangurinn er úr inóbergi
að mestu leyti, en blágrýtisgang
ur heldur honum sainan. TJpp á
hann er hægt að komast, ])ví að
járnhöld liafa verið rekin í berg-
ið, og má fara eftir þeiin.
En upp á ytri drangann hefir
verið talið ófært öllum nema fugl-
inum fljúgandi, því að ekki er
hægt að reka járnfleina í hann.
Uppi á honum er þó strýta nokk-
ur, sem kölluð er varða, og sögð
hlaðin af manni. Um ])að er þessi
saga:
Laugarbrekkuþingi var saka-
maður einu sinni dæmdur til
lífláts. En einhvern veginn tókst
þonum að strjúka úr varðhaldi og
flyði hann út með sjónum. Var
honum veitt eftirför, en hanu
komst upp á drangann, og var
það ekki á færi þeirra, er eftir
sóttu, að ná honum þar. Hurfu
þeir því frá. Daginn eftir var
farið með# mannsöfnuð þangað, en
l>á sást aðeins varðan uppi á
dranganum, en maðurinn var horf-
inn. Var það ætlan flestra að hann
hefði komist um borð í einhverja
útlenda duggu, en þær voru marg-
ar að veiðum þar fram undan.
Níi liðu nokkur ár. Þá kemur
skip að Stapa, og þykjast menn
þekkja einn skipverja, að þar sje
kominn strokumaðurinn. Spurðu
þeir hann að nafni og ýmsu fleira,
en hann svaraði aðeins með þess-
ari vísu:
Enginn þorir upp á Drang
að yngja upp hruninn vörðubyng,
Ytri drangurinn. Efst á honum
sjest varðan. Takið eftir mannin-
um sem stendur við drangann.
gengið er ])eim fjall í fang,
sem fingra við þá bergklifring.
Sagan um það, að klifið hat'i
verið upp á drangann, þótt hann
sje óárennilegur, getur vel verið
sönn. Sást það nú, því að tveir
ungir og röskir Ferðaf jelagar
klifu upp á drangann. Að vísu er
það ekki á allra færi, og ekki er
mönnum ráðlagt að leita sjer
frægðar á þann hátt, því að ekki
er það hættulaust. Mun þó sýnu
verra að komast niður heldur eu
upp.
rá Arnarstapa sjer inn yfir
alla Breiðuvík, að Axlar-
Iiyrnu og Búðakletti.
Búðaklettur er gamall eldgígur,
sem gnæfir upp úr Búðahrauni. Er
það hraun talið gróðursælast allra
hrauna á Islandi. Og Kletturinn
er vel þess virði að hann sje skoð-
aður. Yfir Breiðavíkina gnæfir
Knarrarhlíð, Ijós og litauðug, því
að þar er mikið af líparít, sem
ekki sjest annars staðar þarna.
í XVII. árgangi Búnaðarritsins
er ritgerð eftir Þórhall heit. Bjarn-
arson biskup, „Ferð um Snæfells-
ness- og Dalasýslu sumarið 1902“.
Birtir hann þar umsögn Kjartans
bónda Þorkelssonar á Búðum um
Breiðavíkurhrepp.
Þar í er þessi kafli:
Breiðavíkurhreppur mun, þegar
alls er gætt, óhikað mega
teljast kostauðgastur allra hreppa
Snæfellsnessýslu, þeirra er plóg-
lausir eru. Breiðavíkin sjálf (þ. e.
frá Oxl og út að Sleggjubeinsá
austart Sölvahamars) svo grasauð-
ug og mokslægjurnar á engjum,
auk hiuna fágætu túna þar, svo
miklar, að jeg get ímvndað mjer,
að leita verði um margar sýslur
áður en fundnar verði slíkar engj-
ar, jafn víðáttu miklar og jafn
sjálfgerðar til notkunar án end
urbóta. Má geta þess hjer, að ná
kunnugur maður fullyrðir, að t.
d. á Litla-Kambi (sem er rúm G
hndr. að dýrleika) megi heyja ár-
lega á engjuin 30—40 kýrfóður og
að svo sje engjar þar grasgefnar,
að þar sem þær sje sneggstar slái
meðal maður að minsta kosti 10
þurrabandshesta á dag.----------I
Breiðavíkinni er auk þess allvíð
ast allgóð vetrarbeit.
Hinn hluti Breiðavíkurlirepps er
engu síður kostum búinn, þó nokk-
uð sje það á annan veg. Utan
Sölvahamars - er þá fvrst Arnar-
stapi, fiskver allgott. Þar munu
vera tún svo góð (sem öll liggja
Iivert að öðru) að þau nú fóðra
15 kýr, en munu með sæmilega
góðri liirðingu geta fóðrað milH
20 og 30 kýr; auk þess er þar
margra dagslátta túnstæði mjög
auðunnið. Þá koma Hellnar, hin
fiskisælasta veiðistöð, jafnt vetur
og sumar. Þar eru nú trin svo
mikil að þau fóðra 20 kýr, en
mundu geta tvöfaldast án stór-
kostnaðar. Þar er afbragðs vel fall-
ið til garðræktar; þar er sauð-
ganga svo góð að á góðum vetrum
ganga sauðir, eldri en veturgamlir,
sjálfala. Á Malarrifi og Einarslóni
eru landkostir fyrir sauðfje mjög
góðir. þar er hið fiskisælasta svæði
undir Jökli. Á Malarrifi er fugl-
tekja eigi lítil. I Einarslóni eru
afarstór tún og sæmilega gras-
gefin. í Beruvík er fiskiver sæmi-
legt; þar eru tixn mjög mikil, en
gætu verið miklu meiri; þar er og
sauðganga afbragðs góð, bæði á
fjöru og fjalli jafnt vetur og sum-
ar. Þá er Saxahváll, ef til vill
ein hin mesta sauðjörð í sýslunni.
Þar er einnig afarmikil fuglatekja
í Svörtuloftum. Loks er Öndverð
arnes fiskisælt að vonum, þar sem