Lesbók Morgunblaðsins - 10.07.1927, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSDÍS
213
Ófreskisaugu.
Nú g-eta menn sjeð í myrkri og þoku og í gegn um holt og hæðir.
þau að fara í vist. Þetta er viðuv-
kend stofnun o" ríkissjóður greið-
ir 200 kr. með hverju barni á ári.
Þarna voru líka tveir landar, rösk-
ir drengir, en þeir skildu að vísu
ekki íslensku. Mamma þeirra var
dáin, en, pabbi þeirra í siglingum.
Meðlag með þeim var 60 krónur á
mánuði. Á þessu lieimili var svo
milcill friður og ró, að niaður átti
bágt með að skilja að þar ætti 40
börn heima.
Þá vil jeg minnast á „Optagels-
eshjemmet“, sem kalla mætti á ís-
lensku bráðabirgðaheimili. Þar er
tekið á móti börnum frá þeim
heimilum, þar sem eru slæmar á-
stæður, veikindi o. þ. u. 1. Þar voru
um 40 börn og koma mörg þangaö
illa útlítandi. T. d. komu þangað
4 systkini sem ekki áttu sokka,
skó nje buxur að vera í; þau voru
lúsug og flakandi í sárum. Þarna
fengu þau ágæta hjúkrun og að-
hlynningu, eins og í bestu móður-
höndum, þangað til hægt var að
koma þeim á uppeldisstofnun, og
sjaldan eru börn þar lengur en
tvö ár. Heimilið sjer öllum börn-
um fyrir fötum meðan þau eru
þar, en fari þau á uppeldisstofn-
anir, þá verður „Værgeraadet“ að
sjá þeim fyrir fötum.
Svona heimili finst mjer vanta
tilfinnanlega í Reykjavík, til þess
að taka við börnum af heimilum
J>ar sem fyrirvinnan eða móðirin
veikist. Þótt það hafi slarkað af
— með vandra>ðum þó — að hola
slíkuin börnum niður hingað og
þangað, þá eru heimilin misjöfn
og hver veit hvernig þessum litlu
ósjálfbjarga vesalingum líður? —
Hver lítur eftir því 1 Sem menn-
ingarbær hlýtur höfuðstaður lands
ins að koma sjer upp barnaheim-
ili hið fj'rsta.. Þeir, sem koma til
útlanda og sjá hvað gert er fyrir
börnin þar, hljóta að bera kinn-
roða fyrir það hvað við íslend-
ingar hugsum lítið um börnin okk-
ar og uppeldi þeirra.
Maður er nefndur Jolin L. Baird.
Hann er skotskur að ætt og er nú
orðinn heimsfrægur fyrir uppgötv-
anir sínar, sem eru í því fólgnar,
að nú geta menn sjoð í gegn um
holt og hæðir.
1 fyrra bjó hann til fjarsýnis-
vjel, sem sett var í samband við
síma eða lofttal. Gat sá, sem tal-
aði þá sjeð eins langt og heyrnin
náði. Aðalgallinn á þessari vjel
var sá, að beina varð svo björtu
Ijósi á þann, sem mynd átti að
sjást af í’gegn um holt og hæðir,
að við lá að það blindaði liann. En
síðan hefir Baird endurbætt þessa
vjel sína svo, að nú þarf hún ekki
sterkara ljós heldur en algeng
myndavjel.
En þetta var Baird ekki nóg. Nú
fór hann að gera tilraunir með
ósýnilega geisla, þ.e.a.s. geisla þá,
sem menn vita að eru fyrir utan
ijóslitakerfið, þótt þeir sjáist ekki.
Hefir honum tekist að gera þar
merkilegar uppgötvanir. Að vísu
byrjaði hann fyrst öfugu megin
— á þeim geislum, sem næstir eru
fjólubláu geislunum í ljóslitakerf-
inu. Geislar þessir liöfðu skaðleg
áhrif á augu þeirra manna, sem
þeim var beint á. Þá sneri Baird
við blaðinu og/ tók nú að gera til-
raunir með þá geisla, sem eru
næstir rauðu geislunum, vst í ljós-
litakerfinu og lcom ]>á fljótt í ljós,
að vjel hans var afarnæm fyrir
þessum geislum, sem ekkert mann-
iegt auga fær greint.
sjerfræð ingum vjel sína.
Þegar hjer var komið hafði
Baird náð svo langt, að nú gat
hann látið menn sjá í myrkri. —
Maður sá, sem mynd á að sendast
af langar leiðir, getur nú setið í
kolsvarta myrkri, en hinir ósýni-
legu geislar, sem beint er að hon-
um, flytja lifandi mynd af honum
langar leiðir. j
Uppgötvun þessi getur haft stór-
kostlega þýðingu á mörgum svið-
um. f ófriði geta t. d. flugvjelar og
njósnarar ekki látið náttmyrkur
skýla sjer. Með hjálp hinna ósýni-
legu geisla og vjelar Bairds, er
hægt að sjá til ferða þeirra, án
þess að þeir hafi hugmynd um. En
hitt er þó meira um vert, að not-
kun hinna ósýnilegu geisla getur
Baird sýnir ýmsum