Lesbók Morgunblaðsins - 10.07.1927, Blaðsíða 1

Tyrkiardnið á Islanði 1627
m.
I „0arbaríinu“
Sú frásögn, sem lijer fer á eftir
um ánauð hinna íslensku fanga í
„Barbaríinu“, er tekin eftir
„Reisubók“ Ólafs Egilssonar, frá-
sögn Björns á Skarðsá, sem tekiu
er eftir ritling Einars Loftssonar,
og eftir brjefum þeirra Jóns Jóns-
sonar frá Grindavík og Guttorms
Hallssonar frá Búlandsnesi eystra.
Sjera Ólafur segir svo frá:
„Þann 16. eða 17. Augusti kom-
um vjer til þess staðar Asser (Al-
gier) þar sem þeir áttu heima. Og
strax sem þeirra akkeri Tiöfðn
grunn, þá var það fangaða fólk-
ið á land látið með mesta hasti. ..
.... Þá kom svo rnikill manngrúi,
að jeg meina ómögulegt væri að
telja, til að skoða þetta fátæka
folk, en þó ekki af týrannalegum
ástæðum.“
Var nú folkið rekið sem fjenað-
ur upp á sölutorg, fyrst það, sem
eystra var tekið, og hafði það alt
verið selt 28. ágúst, en þá var
Eyjafolkið sent á markaðinn,
„hvert torg að smíðað er af múr
og svo með sætum utan um kring,
rjett svo að sjá, sem það sje
kompassað og með steinlögðu golíi
og síðan glassérað ofan yfir, hvert
jeg meina daglega sje þvegið svo
sem önnur þeirra aðalhús, sem að
stundum eru þvegin þrisvar á degi.
Þessi kauptorg eru þar eð næsta,
sem þeirra staðarkóngur heldur
sitt sæti.“
Hinu hertekna folki var skift
þannig, að fyrst mátti skipherra.
velja tvo, er lionum leist best á.
Síðan valdi kongur (Dey) áttunda
livern mann, áttunda liverja konu
og áttunda livert barn. Þeim, sem
eftir urðu var skipt í tvo jafna
flokka og áttu skipaeigendur ann-
an flokkinn, en skipverjar liinn.
Á torginu var folki skipað í
liring og skoðað í sjerhvers andlit
og hendur. Þá valdi kongur fyrst
úr hópnum son sjera Ólaís, 11 ára
að aldri, „sá mjer gengur aldrei
úr minni meðan jeg lii'i vegna
skilnings og lærdóms,“ segir sjera
jÓlafur. „Þá hann var tekinn frá
mínum auginn og jeg bað hann i
guðs nafni að lialda sinni góðu trú
og gleyma ekki sínum catechismo,
þá sagði lnuin með stórum harmi :•
„Ekki, minn faðir! Þeir hljóta nú
að fara með kroppinn sem þeir
vilja, en mína sál skal jeg geyma
mínum góða guði.“
Margt af folkinu veiktist bráð-
lega eftir að það var á land komið
í Algier, því að það þoldi ekki hit-
ann. tíjera Ólafur var ekki selduv,
og dvaldi hann aðeins stutta hríð
í borginni. Yar honum þá skipað
að fara til Danmerkur og fá Krist-
ján konung 4. til þess að leysa
út konu sína og tvö börn, og áttu
þau að kosta 12 hundruð dali. —
Hann mun og hafa átt að útvega
fje til þess að leysa sem flesta
út. Sjera Ólafur lagði á stað heim-
leiðis hinn 20. september og hafði
meðferðis vegabrjef, ritað á tyrk-
nesku, sem hvorki hann nje neinn
hjer á Norðurlöndum gat lesið.
Ferðalagið gekk heldur seint, því
að haun komst ekki heim til Vest>
mannaeyja fyr en 6. júlí árið eftir.
V'arð honum ekkert ágengt um
það, að safna i'je til útlausuar hinu
herleidda folki í Algier, og ekki
hafði hann komið sjer að því að
biðja Kristján 4. konung um fjár-
styrk til að fá sitt eigið folk út*
leyst.-----
Af Einari Loftssyni er það að
segja, að hann keypti sá maður,
sem Abraham hjet. Þegar hann
hafði verið þar í 10 mánuði skip-
aði húsbóndi hans honum að sækja
vatn fyrir frillu sína. Hún fjekk
Einari krús og sagði lionum hvert
hann skyldi vatnið sækja, en það
var í brunn, sem kristnir menn
máttu ekki taka vatn úr. Tvær
ferðir varð hann að fara, en er
hann kom til brunnsins í seinna
sirin, komu að honuui tveir Tyrkj*
ar. Kjeðust þeir á hann með bar
smíð svo að blóð fjell um hann
allan. Var hann þá settur í fang-
elsi og gekk maiur undir manns-
hönd að því að fá hann til að kasta
trúnni, ella yrði, hann píndur. En
er Einar neitaði, voru slcorin af
honum eyru og nef, bútarnir
þræddir á band og hengdir um
háls lionum. Var liann síðan teymd
ur í fjötrum um göturnar, barinn
og hæddur. Var hann svo aðfram-
kominn, er þeir settu! hann í fang-
elsið aftur, að hann gat enga björg
sjer veitt. Komst húsbóndi hans
þá að því hvar hann var niður
koininn og ljet sækja hann og bar
þá nokkra meðaumkun með hon-
um.