Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1992, Síða 94

94
FINNBOGI GUÐMUNDSSON
vera ekki eftirbátur annarra! Svona reynist mér ævin á latínuskól-
anum Wesley, sem er frjálslegri en fjöldi annarra skóla. En á
kennaraskólunum — herra trúr! Þar er margtuggið í mann, allt
eftir splunkurnýjum kennslufræðislegum aðferðum byggðum á
skarpvitrum sálarfræðislegum rannsóknum og því þó gleymt, sem
mest er í varið, að meðalmaður hafi tennur til að tyggja og maga til
að melta! Og þvílíkur déskoti, að allir skuli ekki vera tossar og
aulabárðar að upplagi, svo þeir einir geti haft heiðurinn af að hafa
„manúfaktérað“ menn. Svo er það nú ekki síður hryggilegt, að allir
skuli ekki vera jöfnum gáfum gæddir, því það orsakar kveisusting
og hjartslátt í hinum heimsku að horfa á framfarir hinna gáfuðu,
og því mannúðarverk að koma í veg fyrir veiki. Svo er tekið til að
fága og slétta, penta og pússa, klæða slóðana lánsflíkum, hábinda
þá, sem framgjarnir eru. En verst er þó kúgunin og ófrelsið. Og sú
viðbjóðslega hræsni, sem fyrirlítur og metur einskis náttúrugáfur
og göfgi sálarinnar, en sem lögheimilar hnefaréttinn og viður-
kennir harðstjórn í öllum efnum!
Ég hef verið svo fjölorður um þetta efni, bæði vegna þess að
þetta má heimfæra upp á svo margt annað, og líka hins vegar, að
gott er að æfa sig við andlegan vopnaburð í kyrrþey, ef ske kynni
að maður þyrfti einhverntíma að verja opinberlega gott málefni.
En ég tala nú kannske of hreystilega, því sjálfur veit ég fullvel, að
minn „armur er mjór,“ enda þótt „oft verði lítið til bóta“.
Það gleður mig, að hin íslenzka þjóð er farin að veita skáldskap
þínum meiri gaum en að undanförnu, og vona ég, að þess verði
ekki langt að bíða, að þú verðir viðurkenndur á meðal þeirra sem
vit hafa á fögrum fræðum sem eitthvert hið hugsanaauðgasta og
frumlegasta skáld, sem Island hefur átt (og þó víðar væri leitað).
Þetta er að minnsta kosti mín sannfæring,1 þó ég geri lítið til að láta
hana í Ijós, nema svona í kyrrþey á meðal þeirra, sem ég hef andleg
mök við að einhverju leyti. En svo er nú þetta velvildarhjal mitt
ekki túskildingsvirði, ef ég stíg aldrei feti lengra. - Ég er á
sífelldum hrakningi, get ekki keypt bækur nema af mjög skornum
skammti og verð því að láta margt sitja á hakanum, sem ég vildi
feginn leggja rækt við.
1 Þetta er nú nokkuð klaufalega orðað. Ég sá það eftir á. Ég meina ekki, að aðrir hafi ekki
sömu skoðun (því ég veit, að margir fieiri eru á sama máli), heldur á ég við, að þessi
sannfæring hafi sprottið upp hjá mér sjálfum og sé því ekki fengin að láni. Nógu mörgum
lánsfiíkum klæðumst við samt, skólasveinarnir.