Árbók Landsbókasafns Íslands - Nýr flokkur - 01.01.1992, Page 68

68
KRISTÍN BRAGADÓTTIR
Menn hafa leingi fundið til þess, hve óheppilegt það hefir verið fyrir margra
hluta sakir, að menn hafa ekki komist upp á að prenta myndir í Reykjavík svo í
nokkru lagi sé [...]. Trúa vor er að íslenskt myndablað ætti að geta borið sig, ef
alþýða manna vill styðja það.3
Var ætlast til, að það heíði mynd fremst á hverju blaði, fyrst af
þálifandi íslenskum, merkum mönnum eða þá ágætum útlending-
um, sem hafa verið á Islandi eða þeim sem unnið hafa íslenskum
bókmenntum vel. Pétur biskup Pétursson prýðir svo fyrstu síðu 1.
tölublaðs. Síðan er þessu fylgt, og margir framámenn eru kynntir
með mynd og stuttri grein í upphafi hvers blaðs. Má nefna
prófessor Willard Fiske, velþekktan velunnara íslands, Jón skóla-
meistara Þorkelsson, Tryggva Gunnarsson, Jón Olafsson og
Konrad Maurer, sem skrifað hefur margt um íslenskar bókmennt-
ir. Allt eru þetta þekkt nöfn úr íslandssögunni.
Ekki voru menn á einu máli um, hvernig til tókst, og segir
Benedikt Gröndal (1826-1907) svo frá í Dægradvöl:
I „Sunnanfara" (1896) er mynd sem á að vera af Brynjólfi [Sveinssyni], en hún
er ekkert lík því semjeg man eptir. Dr. Jón Þorkelsson (yngri) fjekk þessa mynd
hjá frú Katrínu Þorvaldsdóttur og sýndi mjer hana og vildi endilega að þetta
væri mynd af Brynjólfi, en jeg sagði lítið um það til þess að styggja ekki Jón.
Myndin er eins og af einhverjum Idiot; maðurinn les ekki á bókina, en það er
eins og hann hlusti eftir, hvort hún segi ekki eitthvað.4
Ef myndin er grannt skoðuð, þá er lýsing Benedikts ekki fjarri
sanni. Það þótti samt sem áður mikil uppheíð að fá birta mynd af
sér í virtu blaði, og Þorsteinn Gíslason (1867-1938), sá er síðar tók
við ritstjórn Sunnanfara, eftir að blaðið var ílutt heim, kveður svo
að orði:
Almenningur haíði þá tröllatrú á blöðunum og á því, sem „var á prenti“, og það
þótti lengi mikill sómi að komast í blöðin, og það var á við dannebrogskross, var
einu sinni sagt, að fá mynd af sér í Sunnanfara [...].'
Jón gaf blaðið út í 5 ár og fluttist þá heim til íslands. Hann seldi
það þá Þorsteini, sem unnið hafði með honum við tímaritið um
hríð. Jón tók aftur við ritstjórn þess ásamt Guðbrandi syni sínum í
Reykjavík árin 1912-1914, en eftir það hætti Sunnanfari að koma
út.
Þorsteinn skrifaði mikið í Sunnanfara og tók síðan alveg við
hlaðinu með 6. árgangi þess 1896 og gaf það fyrst út í Kaupmanna-
höfn og síðan í Reykjavík til ársins 1900. Tók þá Björn Jónsson við
ritstjórn þess, og var hann eigandi til ársins 1903.