Þjóðviljinn - 07.01.1979, Blaðsíða 6

6 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 7. janúar 1979.
Rœtt viö Hjörleif Guttormsson stjórnmál á
iönaðarráðherra M:. 1 sunnudegi
Til stuðnings
íslenskum iðnaði
Fyrir tveim dögum var
út gefin tilkynning frá
ríkisstjórninni um tillögur
um aðgerðir til að bæta
samkeppnisaðstöðu is-
lensks iðnaðar, sem unn
ið hefur verið að fyrir for-
göngu iðnaðarráðuneytis-
ins. I því tilefni leitaði Þjv.
til Hjörleifs Guttorms-
sonar iðnaðarráðherra
með fyrirspurnir um
inntak aðgerða þessara og
fara svör hans hér á eftir.
Fyrst var aö þvi vikiö hvort aö-
geröunum væri fyrst og fremst
ætlaö aö vega upp á móti þeirri
tollalækkun sem varö um
áramótin vegna friverslunar-
saminga.
Skammt og langt
— Nei, aöeins aö hluta. Þaö er
rétt aö þaö komi fram strax i
upphafi, aö þær aðgeröir sem
þegar eru ákveönar og koma eiga
til framkvæmda á næstu vikum,
ná mjög skammt. Þær eru aöeins
upphafiö aö þvi sem koma þarf og
er nú á athugunarstigi. Ég tel
hinsvegar, aö ef vel tekst til meö
útfærslu þeirra áforma sem rikis-
stjórnin hefur boöaö og eru i
athugun þá veröi hlutur iönaöar
og einstakra greina hans bættur
verulega.
Sumt af þessum áformum ættu
aö geta enst til langs tima, svo
sem endurskoðun á reglum um
afuröa- og rekstrarlán til iönaöai
um stefnumörkun I innkaupum
opinberra aðiIa.Sama máli gegn-
irum afnám innborgunarskylduá
hráefni til iönaöar, sem þegar er
ákveöin og sem léttir nokkuö
undir f járhagslega þó svo aö slfkt
komi aö mismunandi miklu gagni
eftir þvi hvaöa greinar iönaöar
eiga i hlut.
Þaö sem ekki
tókst
Þaö er þá rétt aö horfa aðeins
til baka til þess þriöjungs árs
sem stjórnin hefur starfaö, þvi aö
sumir aöilar hafa fellt nokkuö
haröa dóma um tök hennar á
málefnum iönaöarins. Þaö er
einkum tvennt sem hefur valdið
mér vonbrigöum og trúlega
mörgum öörum sem bera hag
iönaöarins fyrir brjósti. Annars-
vegar það, aö ekki tókst samstaöa
innan stjórnarinnar um áformaöa
frestun tollalækkana um áramót-
in, hinsvegar þaö aö ekki fékkst
teljandi leiörétting á fjárframlög-
um á fjárlögum aö þessu sinni til
stofnana iönaöarins og til
málefna hans sem njóta
opinberra framlaga skv. fjárlög-
um. 1 þessum efnum hefur veriö
um nær samfellda öfugþróun aö
ræöa lengst af þessum áratug ef
boriö er saman viö hina atvinnu-
vegina, sjávarútveg og land-
búnaö.
Astæður fyrir þessu eru marg-
slungnar efalaust, en meöal
þeirra má nefna nokkuö sjálfvirkt
lánakerfi siöartöldu atvinnu-
greinanna á meöan iönaöinum er
-ekki liöiö aö fara fram úr þvi sem
skammtaö er frá ári til árs og
hann býr viö aörar og þrengri
reglur um afuröa- og rekstrarlán.
Einnig er iönaöurinn ekki á sama
hátt rótgróinn og hinir
heföbundnu atvinnuvegir okkar
og nýtur ekki sama pólitiska
skilnings og bakhjarls og þeir.
Þessum aöstæöum veröur ekki
breytt meö mjög skjótum hætti,
heldur þarf aö koma til viötæk
stefnubreyting sem borin yröi
uppi af markvissri iönþróunar-
stefnu og annarri og betri sam-
stillingu bjargræöisvega lands-
manna en nú er.
Eins og fram hefur komið er nú
gerö tilraun til slíkrar stefnumót-
unar af samstarfsnefnd um
iönþróun sem sett var á laggirnar
sl. haust. En afrakstur af þvi
starfi er vissulega óviss og háöur
undirtektum.
Almennar og
sértækar
Þeim aögeröum sem rikis-
stjórnin nú boöar til stuönings
iönaöinum má meö nokkum rétti
skipta i aimenna þætti, sem
snerta iönaöinn i heild og sértæk-
araögerðir, sem varöa einstakar
greinar hans. Nokkuð ber á þvi aö
menn skiptist i hópa eftir mati á
þvi hvor þessara aöferöa eigi
meiri rétt á sér. Ég er þeirrar
skoöunar aö viö rikjandi aöstæöur
sé eölilegt aö beita hvorutveggja.
Mestu varðar aö visu, aö skapa
lifvænlegar aöstæöur til iðnþró-
unar almennt, þannig aö þær
greinar nái aö dafna sem eiga
örugg vaxtarskilyröi i samkeppni
viö innfluttan varning. Hitt ætti
þó aö vera hverjum manni skilj-
anlegt, aö aöstæöur einstakra
iöngreina til aö mæta harönandi
samkeppni innan friverslunar-
samtaka hafa allt frá inngöngu
okkar I EFTA veriö býsna ólikar
og enn hefur ekki tekist aö jafna
þann mun eöa búa tilteknum
greinum þau vaxtarskilyröi, sem
gefa þeim kost á aö sýna hvaö i'
þeim býr.
Skipaiðnaður
Fyrir utan svokallaöan þjón-
ustuiönaö eru hér stórar og mikil-
vægar iöngreinar sem ættu aö
geta búiö aö allstórum heima-
markaöi ef rétt er á haldiö og er
þar skipaiönaöurinn nærtækt
dæmi. Hann hefur hinsvegar
hvorki notið þess aðbúnaöar sem
eölilegt væri né fengiö þau verk-
efni sem sjálfgefin ættu aö vera
hjá fiskveiöiþjóö. Framleiöni i
þessari grein er þvi miöur enn of
lltil miöaö viö grannlönd okkar og
ástæöurnar eru fyrst og fremst
fólgnar i skipulagsleysi og
ófullnægjandi aöbúnaöi á mörg-
um sviöum.
Þaö er kannski ekki raunsætt
aö gera þvi skóna aö skipaiönaöur
okkar geti stefnt aö útflutningi en
lágmark ætti aö teljast aö viöhald
flotans, jafnt viðgerðir sem
nýsmiöi, fari fram aö aö verulegu
leyti i landinu sjálfu.
Húsgögn og
eiturlyf
Oöru máli getur gegnt um
húsgögn og innréttingar ef vel
tekst til. Sú innborgunarskylda, á
innflutt húsgögn og innréttingar
sem nú hefur verið ákveöin og
gilda á til tveggja ára er fyrst og
fremst hugsuö sem hllfð viö inn-
lenda framleiöslu um leiö og á
þaö reynir, hvort hún geti haldiö
sinum hlut og aukist meö útflutn-
ingi. Aö þvi veröur reynt aö stuöla
og þar reynir á frumkvæöi og
þrótt framleiöenda ásamt eölileg-
um stuöningi af opinberri hálfu.
Slikur stuöningur getur m.a.
varöaö markaösöflun og vöruþró-
un og ég hefi ekki heyrt talað um
„eiturlyfjagjöf” i þvi samhengi
þótt þaö hugtak heyrist stundum
nefnt er sértækar aðgerðir eru á
döfinni.
Rétt er að hafa það i hug að telj-
andi samkeppni þessarar greinar
viö innflutning nær aöeins yfir
fjögurra ára timabil og markaös-
hlutdeild innlendrar framleiöslu
nam á árinu 1977 aö meöaltali
um76%. Aölögunartiminn hefur
þannig veriö stuttur en á sama
tima er mikiö fjármagn þegar
bundiö I húsnæöi og tækjum svo
ekki sé minnst á þá mörgu sem
hafa atvinnu á þessu sviði. Þaö
munu nú vera nálægt 1500 manns
sem beinlínis starfa I húsgagna-
iðnaðinum og minnkandi hlut-
deild hans i markaöinum gæti
haft afdrifarlkar afleiöingar á
vinnumarkaöi á skömmum tima.
Sælgæti
Umdeildar hafa veriö hug-
myndir um svonefnt uppbótar-
gjald á innflutt sælgæti, kex og
brauövörur. En þar er byggt á
viötekinni aöferö innan EFTA og
EBE til aö mæta mismun á mark-
aðsveröi landbúnaöarafuröa, sem
eru aöföng til iönaöar i hverju
landi, og jafna meö þvi sam-
keppnisaöstööu af þessu tagi eru
eflaust vandmeöfarin og ég tel aö
tryggja þurfi sem best aö þau
leiöi ekki til þess aö hagur við-
komandi iöngreina veröi lakari
eftir en áöur. Slikt gjald á þann
innflutning sem nefndur var gæti
hinsvegar skilað umtalsverðum
tekjum, sem nýta mætti til iön-
þróunaraögeröa og álagning þess
er talin rúmast undir siöareglum
bandalaganna, EBE og EFTA.
Þótt eitthvað
marri í hurðum
Svo vikið sé aö almennum aö-
gerðum sem eru i athugun er
hækkun á jöfnunargjaldi sá þátt-
ur sem mestan hljómgrunn á
meöal iönrekenda og ég tel
brýnt og eölilegt aö sú leiö veröi
reynd svo sem efni frekast standa
til. Þar eð gjaldiö leggst á sam-
keppnisvörur svonefndar, m.a.
frá löndum sem fá nú aukinn aö-
gang aö islenskum markaöi viö
tollalækkanir er i þvi fólgiö mót-
vægi auk þess sem með þvi fengj-
ust tekjur, sem rikisstjórnin hef-
ur ákveöiö aö gangi til iönþró-
unaraögeröa ef af þessari hækkun
veröur.
Meginrökin fyrir álagningu
sliks gjalds er nauösyn þess aö
bæta úr og leiörétta skerta sam-
keppnisaöstööu og iðnrekendur
hafa m.a. bent á þann launaskatt
sem hér er á lagður, aöstöðugjald
ofl. „óhagræði” sem rök fyrir
frekari hækkun gjaldsins. Rikis-
stjórnin hefur ákveðið aö láta
fara fram athugun á forsendum
fyrir slikri hækkun og senn tekur
til starfa vinnuhópur á vegum
ráöuneyta til aö fara ofan I saum-
ana á þessum fræöum.
Ég vænti þess aö frambærileg
og sannfærandi rök finnist fyrir
slikri hækkun og aö þvi búnu
verði látiö á þetta reyna. Sjálf-
sagt er aö kynna þeim aöilum
sem viö erum i samstarfi viö okk-
ar niöurstööur, en ég sé enga
ástæöu til aö hopa frá þvi aö lög-
festa viöbót á núverandi
jöfnunargjald, þótt eitthvað
kunni aö marra i hurðum I Genf
og Brussel. Þeir sem mestu ráöa i
hinum stóru bandalögum hafa
litlar áhyggjur af þeim búsifjum
sem jaðarþjóðir veröa fyrir, en
taka þaö kannski ekki heldur
mjög hátiölega þótt þær blóti á
laun.
Á langri vegferð
Jafn brýnt og þaö er aö stjórn-
völd marki frambærilega
iönaðarstefnu þá er æskilegt aö
samtök iönaöarins, allir sem viö
hann starfa, leggist á eitt um aö
finna samnefnara til stuönings
atvinnuvegi sem ekki hefur náö
þeirri rótfestu sem skyldi hér
lendis og tæpast nær aö dafna
nema aö honum sé hlúð sem best.~
Islensk iönþróun þarf m.a. aö
byggjast á þvl aö viö hagnýtum
okkur af kostgæfni þá sérstööu
sem land okkar býr yfir um leið
og viö eflum verkmenningu og
leitum fanga i þeirri arfleifö sem
viö eigum, þrátt fyrir allt, á þessu
sviöi. Ég vil lita á þær aðgeröir
sem nú hafa veriö boöaöar til
stuönings islenskum iönaöi sem
upphafiö á langri vegferö sem
vonandi á sér framhald þótt velt-
ingur sé á farkostinum— áb.