Eimreiðin - 01.01.1903, Side 37

37
vóru í heilu héraði, þannig að hestarnir úr einum hreppi skyldu
reyna sig við alla hesta úr öðrum hreppi. Vóru þá, áður en
hestaatið hófst, til nefndir dómarar, til þess að kveða upp úrskurð
um það, hvorir betur hefðu, og skyldi hver hreppur til taka sinn
dómara. Og þeirra dómsúrskurði, er fyrir kosningu urðu, skyldu
allir verða að hlíta, þeirra atkvæði skyldu standa. Pegar jafn-
margir hestar úr hvorum hreppi höfðu bæði sigrað og farið hall-
loka, þá var það skoðað sem jafnvígi.
Svo er að sjá sem fá eða engin hestaþing hafi endað alveg
róstulaust eða án þess, að í handalögmál eða bardaga hafi slegið
milli einhverra af þeim, sem fylgja áttu hestunum. Peir létu sér
sem sé ekki ætíð nægja að keyra hest sinn eða styðja, þegar
hann reis upp á afturfótunum, heldur höfðu þeir það stundum til
að hrinda honum áfram með svo miklum krafti, að mótstöðuhest-
urinn yrði að falla aftur á bak, enda tókst það stundum svo vel,
að ekki var nóg með það, að hesturinn sjálfur félli, heldur féll
líka sá maður eða þeir menn, er þann hest studdu, og urðu undir
honum. Sömuleiðis neyttu menn stundum hestastafsins til fleira,
en til að keyra sinn hest fram; þegar menn sáu, að það ekki
dugði, þá höfðu menn það til að ljósta mótstöðuhestinn með stafnum,
sumpart á meðan á sjálfu víginu stóð, til þess að halda aftur at
honum, og sumpart eftir á af öfund og gremju, til þess að hefna
sín á honum. Petta var svo algengt, að í lögunum var lögð sér-
stök sekt við slíkum höggum, sem kölluð var öfundarbót, auk
skaðabóta samkvæmt dómi til eiganda hestsins, þegar meiðsli urðu
af högginu. En þegar eigandi þess hests, er fyrir þessu varð, sá,
að níðst var á hesti hans, varð hann vanalega svo æfur, að hann
nenti ekki að láta sökina bíða dóms og laga, og kaus heldur að
jafna það á hinum með því að slá hann sjálfan með hestastaf sín-
um. En af því reis aftur oft hörð barátta milli eigenda hestanna,
sem fleiri eða færri aí áhorfendunum urðu að taka þátt í, er þeir
annaðhvort reyndu að stilla til friðar, eða skipuðu sér í tvo and-
víga flokka, hvor með sínum hesteiganda, og gat þá stundum
slegið í reglulegan bardaga, sem fyr eða síðar varð valdandi fleiri
eða færri mannvíga.
Eftir þetta almenna yfirlit yfir hestaþingin skulum vér nú til
smekkbætis tilfæra orðrétt fáeina kafla úr sögunum okkar, þar
sem hestavígum er lýst.