Eimreiðin - 01.01.1903, Qupperneq 12

12
fyrir búsafurðir o. s. frv. Alt þetta hefir reynst bræðraþjóð
vorri Dönum hin öflugustu hjálparmeðul til að lyfta búnaði þeirra
á hærra stig, og það svo, að þeir eru nú taldir fremstir allra þjóða
í þeirri grein. Hlutverk fyrirmyndarbúanna hjá oss ætti þá að
vera hið sama og »herragarðanna« dönsku, að ganga á undan
með góðu eftirdæmi og ráðast í þær framkvæmdir og tilraunir,
sem hinum fátækari bændum er annaðhvort ofvaxið, eða sýnilegt
er, að þeir muni ekki leggja út í, meðan engar sannanir liggja
fyrir um árangurinn. Almennur bóndi hefir ekki ráð á að leggja
fé í tilraunir, sem ef til vill mishepnast hraparlega í fyrsta sinn,
þó síðar kunni betur að takast. Til þess að gera þetta eru fyrir-
myndarbúin nauðsynleg. Og þegar þau eru búin að ryðja braut-
ina og sýna með tilraunum sínum, að eitthvað er happasælt og
arðvænlegt, þá munu bændurnir skjótt leggja á vaðið á eftir.
Yfir höfuð er þannig gengið frá stefnuskrá Framsóknarflokks-
ins að því er landbúnaðarmálið snertir, að það mætti heita mikil
fyrirmunun, ef nokkur íslenzkur bóndi yrði til þess, að greiða at-
kvæði á móti þeim, sem henni vilja fram fylgja; því hann yrði þá
um leið að greiða atkvæði á móti öllum þeim beztu ráðum, sem
mönnum hefir enn tekist að finna, til þess að bjarga þeim at-
vinnuvegi, sem hann á sjálfur að lifa á. En það er þó sízt fyrir
að synja, að þeir kunni að finnast, sem meta meira að hanga í
frakkalöfum valdsjúkra afturhaldsseggja eða skósveina þeirra, en
að styðja það, sem miðar til að efla þeirra eigin velferð, kvenna
þeirra og barna.
Pau önnur mál, sem Framsóknarflokkurinn auðsjáanlega leggur
mesta áherzlu á og ætlar að láta sitja í fyrirrúmi fyrir öðrum, eru
mentamálin (nr. 7), skatta- og toll-löggjöfin (nr. 9) og fá-
tækralöggj öfin (nr. 10). Petta sézt ljóslega af þvi, að í þess-
um málum er stefna flokksins miklu greinilegar afmörkuð en í
öðrum málum. Að því er tvö síðari málin snertir, þá getur enginn
verið í neinum vafa um það, hverja leið' flokkurinn vill halda í
þeim. En að því er til mentamálanna kemur, má kannske segja,
að stefnan sé nokkru óákveðnari. Par er að vísu skýrt tekið
fram, í hverja átt breyting á hinni æðri skólamentun eigi að fara
(minkun forntungnanáms o. fl.); en um alþýðumentunina er
það eitt sagt, að flokkurinn vilji beitast fyrir gagngerðri breyting
á skipun hennar, án þess uppi sé látið, hvernig henni skuli fyrir
komið. Pessi varkárni stafar auðsjáanlega af þvi, hve lítt þetta mál