Þjóðólfur - 05.11.1860, Blaðsíða 5

þestii vcrði dæmdr ógildr eða ómerkr, o" hin stefndu
skylduð til þess, eitt l'yrir bæði ug bæði fyrir eilt, að
gieiða ál'rýanda malskoslnað 40 rd.; en aptr á móti lielir
umboðsmaðr liiunar stefudu Onnu Stelánsdóttur gjört þá
létlarkiölu, að úrskurðriun verði að öllu leyti staðfestr,
og að afry andinn vcrði dæmdr til að greiða liiniiin stclndu,
iaudeiganda og lögverja liennar, 30 rd. i inálskostnað fyrir
landsylirrétlinuni, svo og til að bæta landeigauda að fullu
búmissu á jörðuiini lardagaárið, sem næst leið, eptir óvil—
liailra uiunna uiati, auk eptirgjalds eptir jórðinn, sem og
til að greiða bælilegar sektir f'yrir þrásetu sína á ólek-
iuni jöiðu, og loks að lianii verði dæmdr eptirtilskip.il.
ágúst 1819 til sekta fyrir þras og óþarfa þrætu“.
„Að þvi leyti lireppstjora B. Brynjóllssyni er stelnt,
sem parti i máliuii, þarsem hann þo ekki helir ált aiiuaii
þátt i því, en að liaun er lögveri biniiar steludu, og að-
cius hefir niætt fyrir hennar liönd í þvi í héraði, áu þess
þó að hafa þvilikt umboð frá lienni, er heimilað gcti, að
dumr l'alli um hann sjálfan, þo liann i ástæðunum i l'og-
etaúrskurðiiium kallist beiðandi lógetagjorðariunar, liijtr
málmu, livað liann snertir, að l'rá vísast. Til sömu niðr-
stöðu hly'tr rétlrinn og að komast um þá kröfu hiunar
stclndu, að álrýandinn verði dæmdr til að bæta heuni,
sem laudeigandu, endrgjald fyrir búmissu og eptirgjuld
cplir jörðina, þegar al þeirri astæðu, að áfrýandanum eigi
lieftr verið stefnt liér l'yrir léttinn til að þola dóm uin
þetta atriði, eiusog lika máli þcssu engau veginn er svo
varið, að krafa iiennar hér við létlinn um, að áfrýandiun
verði dæmdr i sekt bæði fyrir þrásetu og þrætugirni,
geti i þvi tekizt til grcinn".
„Með því nú að landsyfirréltrinn eigi getr áiitið, að
það sé ólúglsgt, að inalspartar báðir komi sér samaii um,
enda þótt þeir gjöri það l'yrirfram, einsog hér var gjört,
að Iresta framkvæmd lógetaúrskurðar, unz gildi lians verði
rausakað við a'ðra rélt, þá verðr spurníngin i þessu máli
aðeins sú, að hve miklu leyti hinn álrýaði fógetaúrskurðr
sé á lögum bygðr eðr eigi“.
„það kynui nú lyrst og fremst, hvað formið á úrskurði
þcssum suertir, að vírðast svo, aó það væri svo iráhverft
öllu venjulegu sniði á þvilikum úrskurðuui, er niðrlag
lians luiklii freuir likist dómi en fúgctaúrskurði, að léltr-
iuu hlyti þessa vegna að da-ma liann óinerkan; þetta
blýtr uú og að verða uiðrstaðan að þvi leytí úrskurðrinn
skyldar áfrýandann til að grciðu kostuað allan i héraði
40 rd., er lógetaréltir euga lagaheimild hafa til að leggja
slikar skyldur á aðra i úrskurðum sinum, lieldr aðeins
geta ákveðið um gjörðir sjálfra þeirra, livað scr beri að
gjöra eða láta úgjört. En þó nú fógetaúrskurðriun að þvi
leyti, cr útburðargjórðina sjálfa snertir sé mjög svo ó-
hcppilega og óljóst orðaðr, þa virðirt þó eigi alveg næg
ástæða til uð dæma liaiin ( þessu atriði óiuerkan, er mein-
ingin þó virðist hafa átt að vera sú, að fúgetinu liali á-
kvarðað sig til að bera áfrýaudann ut af jörðunni, ef
banu ekki viki strax góðviljuglega frá henni með allt sitt.
þannig kcmr það þá til yliriegunar, livorl l'ógctuúiskurðr-
inn eptir þessum málavöxtúiu sein þá vorn, er hann féll,
sé að málefuinu sjálfu til á löguui bygðr“.
„þess ber þá lyrst að geta, að áfrýandinn fékk 12.
maí 1857 hjá hiuni stefndú, eiganda jarðariun Kalmanns-
túngu, byggingarbréf lyrirjörð þessari fardagaárið 1857 til
1858, og er i 6. gr. þess með hcrum orðuin askilið, að
lianu færi frá jörðinni I lardögum 1858, nema öðruvfsi
yrði um samið um haustið, cn þá fór enginn þvilikrsamn-
íngr frain niillum eiganda og leigulióa. þar á móti er
komiii fiain í inali þessu sáttargjörð inilluin þeirra, er
gjórðist vorið eptir 1. maí 1858, ogbýðr þar umboðsmaðr
liinnar stefudu áfrýaiidaiiiim þanu kost, að hann mætti búa
iiæstkomaudi fardagaár, 1858 til 1859, cn ekki lengr á
þriðjúugi jarðarinuar Kalinannslúngu mcð þeim skilmála,
að búndiun Stelán Oialssoii mætti llytja mótspyruu og ó-
vildarlaust frá álrýaudans iiálfu á hiua tvo þriðjúnga ffar-
dógum 1858, og að þessum sátlakostum helir álrýandinn
gengið, þureð liann i sættinni lieGr lolað, að greindr bóndi
Stelán Olafsson mætti mótspyrnulaast flytja á tvo þriðjungu
jarðariunar, og uðeius áskilið sér, að hunn mætli búa næsta
fardagaár á einuui þriðjungi hennar“.
„þannig er það með óilu nuðsætt, nð einsog bygging-
arbréf l'rá 12. mai 1857, eigi gaf áfrýandanuiu neiiiu rétt
lil að sita á júrðunni leugr, eu til fardaga 1858, þannig
helir sælt sú, er nú var getið, aðeins geliö áfrýandanuni
lieimild lil að sila á þriðjúngi jarðarinnar liá fardöguni
1858 til fardaga 1859, án þess nokkuð anunð sé komiðfram
f máliiiu, sem gcfi liunuui heimild til að sita þar lengr.
Með þvi iiú N. L. 6—14—6 (sumnnber nukatekjureglugjúrð
fyrrir lsland 10. sept. 1830, 23.gr.) ákveðr, að ef nokkur
heimildarlaust siti kyrr á jörðu áu eigandaus vilju megi
eigandiun lala fógetanu bera hann út, hlýtr liinii áfrýaði
úrskurðr, jaliivcl án alls tillils til þess, að áfrýandnnum
Italði lyrir jól 1858 verið bygt út af jörðunni, er eptir
fyrtéðum ástæðum eigi hefði þurft að gjöra, að því leyti
útburðinn suertir, að stnðleslast“.
„Málskostnaðr við landsyfirréltinn á eptir málavöxluin
að fíilia niðr“.
„þvi dæmist rétt að vera .“
»Hinn áfrýaði fógetaúrskurðr á uiu útburð áliýandans
af jörðunni Kalmannstungu óraskaðr að stauda; þaráinóti
á hann, að því leyti liann skyldar áfrýandunu til að greiða
40 rd., óuierkr að vera. Að öðru leyti frá vísast málinui
Málskostnaðr fyrir laudsylirréttinum falli niðr“.
Harbindin í Múlasýaluni vorií) 1860.
(Skrásett og aíisent af manni er þá var í Múlasýslu).
þab er alkuunugt, hversu kalt og hart var voriþ sem leib
allstabar hér á landi; eu þó muu þaþ hvergi hafa verib eius
hart eba ollab eius miklu skepnutjóui, og í Múlasýslum, og
þó einkum í Norbr-Múlasýslu, aí) frá teknum Fljútsdal og
Jökuldal, og uokkrum hluta Subr-Múlasýslu. Frá sumarmál-
um, og þáugab til mánub af sumri var ab sönuu optast hæg-
vibri og stillingar, en þó var svo kalt, áb gróbr var lítill á
túuum og engi í úthaga, sem teljandi væri, mánub af sumri,
cn uppfrá því fóru kuldar ávallt vaxaudi, meb frostum í bygí)
á nóttum og snjúa áleiíingum ofan í fjöllin, eu köföldum á
fjöllum uppi, allt til Hvítasunnudags; þá gjörííi köfuld þau og
áfelli, sem héldust vib samfleytt í viku (27. maí — 2.júní) tim allar
sveitir þær sem ábr eru taldar, sem lengi mnnn verba minnistæb,
því þá var líkara þvf sem harbast er á vetrardag en sumri.
Féll þá svo mikill snjór í öllum norbrljörbum og út vib sjó
allt ab Fáskrúbsflrbi, á öllu úthérabi og á austanverbu upp-
hérabi, ab slíks eru eindæmi, meb svo miklum kuldum og
frostum, ab gánga varb á skibum jafnvel í bygb.
Töluvert feuriti af fénabi, og sumstabar hestar dregnirúr
fönnum, saubfé eba hrossum var ekki beitandi út alla þessa